Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van– rechtenstatus


XI. Van din dat ene stemme wart gesendt dar si lach, die seide: delicie mee esse cum filiis hominum. Hoert noch en bispel van der maget, Die Godes minne int herte draget; 2035[regelnummer] Hoert wat ic u noch sal bedieden, Die u dis minnens plegt genieden. Ic sal u seggen dat u mach Wel greijen, want ic doe gewach Van saken die u selven toe 2040[regelnummer] Behoren. Wildi weten hoe? Ic sal u dbispel, ochte ic can, Ontbinden ende u toegen dan Hoe dat u selven toebehoert Dat ic u nu sal brengen voert. 2045[regelnummer] Op enen dach die maget fijn T Aiwires op har beddekijn Ga naar margenoot+Van ouderdoeme al lach verswart; Oec waren doegen so verstart Der maget worden ende blint, 2050[regelnummer] Dat sine sagen nit en twint Alsic in een der kapiteele Vertrac van desen derden deele, Dis noch u somen wel gedinkt. Dos lach die maget al vermiktGa naar voetnoot1 2055[regelnummer] Ende affoleert in din lichame. Mar so was meerre die mesquame Daer met gebonden was har leven, So meer die gheest was opgeheven Tin schonen paradise wert; 2060[regelnummer] Ende so was meer dat lijf vertert Van ouderdoeme ende onderbrachtt, So min van binnen was vercrachtt Die gheest van dingen die behoeren Den live toe; want sien noch hoeren, 2065[regelnummer] Noch smaek, noch rieken, noch gevalen, Die menech herte don verkulen Van innechliker ufeningen, Lutgarden gheest nit so bedwingen En conden, dat sijs it temin 2070[regelnummer] Gepoeget heft na har gewin, Ochte it te min heft loens beijnget. Mar doe die welgerakde maget Onsslapen lach in derre wise In eenechheiden ende lise 2075[regelnummer] Lit metter minnen besech wesen Din gheest van binnen, quam mettesen Ga naar margenoot+Van boven neder effensGa naar voetnoot1 hare Met schonen warden oppenbare Dos sprekende eenre stemmen lut: 2080[regelnummer] ‘Mijn spaciëren, mijn dedut, Mijn abanoijementGa naar voetnoot2, mijn wenschen Dats emmer wesen metten menschen.’ Dit was gesproken in latijn Met warden die gescreven sijn 2085[regelnummer] Int boec van Salomoens wijsheiden; Daer staen die wart die wi nu seiden Bescreven, alse ons die divine Orkonden. Mar Lutgart, die fine, Al was si, daer dat Godes wart 2090[regelnummer] Toe was gesproken, oppenbart En waest nochtan nit hare alleene; Het hoerde noch der vrowen eene Die sat vor hare aldaer si lach. Die twee si hoerden dat gewach 2095[regelnummer] Van derre stemmen; mar Lutgarden Was dat prosent van desen warden, Die waren minlijc ende schone, Gesendt van uten hogen trone. Idoch so dankdens beidegader 2100[regelnummer] Gode, onsen eeweliken vader, Die vrowen met gestaden sinne. Mar wildi dat ic u beginne Te toegene hoe die selve wart U oc gerieven, die verclart 2105[regelnummer] U wett van sonden ende sijt Gesuvert ende wel gevrijt Ga naar margenoot+Van sondeliken overdaden? (Want die hen selven so verladen Van sonden dat si bat geliken 2110[regelnummer] Din evelbaren, din si wiken, Dan imene el - want van hen vlit Gods gracie - die ne meenic nit, Mar Godes vrinden sprekic toe) Hoert dan, ic sal u seggen hoe 2115[regelnummer] Die selve wart u oc gerieven, Die Ihesus Kerst din tween gelieven Met suter stemmen sendde aldaer: Men vindt gescreven over waer Dat alle Godes creaturen 2120[regelnummer] Die beide liggen ende ruren In erde, in watere ende in lochte, Also Got makede alse hem dochte
[pagina 168]
Dat si in staden mochten staen Din mensche ende wesen onderdaen. 2125[regelnummer] Dat heft gedurt tote an din tide, Datten met sinen fellen nide Die viant heft te valle brachtt; Want sider dat hi heft verwrachtt Din scheppere van din creaturen, 2130[regelnummer] So es hem worden bi naturen Contrarie al dat Got geboet. Want boven hem die ingel sloet Die porten van din paradise Met vasten sloten, so dat hise 2135[regelnummer] Noch nimen el van din geslachte, Na dat hi Gode also verwrachte, Ga naar margenoot+En conste ontdon in lange sent. Oc wart dat erdersche element Contrarie hem, dat sonder pine 2140[regelnummer] Hem onderdanech plach te sine; Want erde, water ende locht, Die bi naturen gaven vrocht Ende alles goeds tevollen gnoch Al ongepijnt na sijn gevoch, 2145[regelnummer] Al teenen gadere hem onsseiden Dat recht van onderhorechheiden; So daden vogele ende beesten; Ende al, dat wilen plach geleesten Te rechten dinst den irsten mensche 2150[regelnummer] Ende sijn gereet te sinen wensche, Wart hem contrarie, doe hi beet Din appel ende al sonder cleet Hem staende vant bi sinen wive Ende si bi hem met bloten live, 2155[regelnummer] Daer die confusie ende die vaer In beiden siden was so swar Dat si hen dekden beidegader. Dos vurde Adaem, onse irste vader, Hem selven ende ons allen mede; 2160[regelnummer] Want die tevoren sochtGa naar voetnoot1 no rede, Noch quale en dogde noch verdrit, Sent dat hi hem geraden lit Dat hi din appel biten woude, Heft hi gedogt hitte ende coude; 2165[regelnummer] So doet hi honger ende dorst; Sue, winter, hagel ende vorst Ga naar margenoot+Es hem contrarie worden al. Nochtan dat migelste ongeval Dat ons, kaitiven, was hedaget 2170[regelnummer] Ende daer die werelt met geplaget Was lange sent, dat was dat varen Ter hellen, daer toe gheechentGa naar voetnoot2 waren Adaem ende Yve ende algemeene Dat van hen quam, groet ende clene. 2175[regelnummer] Waest ijonc, waest out, so wat so lijf Tin tide ontfinc, waest man, waest wijf, Dat moste al liden dor die doet Ter hellen wert; want het geboet Die hogste coninc, Got, die Here, 2180[regelnummer] Die op Adame was so sere Verbolgen, dat hijt vele onsachte Gewroken heft op alt geslacte. Mar doe die wrake menech ijar Beide even groet ende even swar 2185[regelnummer] Dorlopen hadde al erterike, Die dat geslachte al ijammerlike Gewegen plach ter hellen wert, Got, die die salechheit begert Van allen menschen, nit die doet, 2190[regelnummer] Dor sine ontfarmechheide groet Heft enen raet daer iegen vonden, Warbi die werelt wart ontbonden Van derre plagen weder al Ende afgedaen dit ongeval. 2195[regelnummer] Want hi, die vol es van genaden, Doe hi din mensche sach verladen Ga naar margenoot+Met aldos commerliken bande, Ende hi sach trekken die viande Ter hellen wert al sonder crincGa naar voetnoot1 2200[regelnummer] So wat van modre lijf ontfinc, Hi die allene mechtech was Te loessene ons, kaitiven, das, Te rade es worden dat hi wonde Hir neder comen daer hi soude 2205[regelnummer] Din starken uten crite ijagen Ende ons verloessen van der plagen Daer wi becommert waren mede. Maer hoe hi sider dat gedede Ende hoet hem worden es te suren, 2210[regelnummer] Dats al verclart in din scrifturen Bat dan ict u verclaren mochte. Die die scrituren dan besochte, Die ewangelie soude hem maken Al cont dat hi van derre saken 2215[regelnummer] Begerde weten, want si sprekt Op die materie ende ontdekt Dat van der maget utverkoren Got selve en mensche wart geboren Dor onsen wille in erterike. 2220[regelnummer] Oc sprekt si voert hoe salechlike Hi leefde drie en dertech ijaer. Sijn ongemac lanc ende swar, Dat hi verdroch dor onsen wille Beide oppenbarlike ende stille 2225[regelnummer] In sinen live, aldaer teneven
[pagina 169]
Met waren warden staet bescreven. Ga naar margenoot+Oc seggen ons dewangelisten, Die sagen, hoerden ende wisten Al dat geschide in sinen dagen 2230[regelnummer] Din Godes sone, ende alle dragen Si over een van Ihesum Kerste, Dat hi dor onser alre berste Hem lit tormenten ende pinen, Bespuwen, trekken, slaen, traïnen, 2235[regelnummer] Don lachter ende pine groet, Ende an den cruce toter doet Gewerdden lit mettin lichame Die felle Yoeden, die noch blame An hem en spaerden noch torment, 2240[regelnummer] Want si van herten waren blent Ende al te sere ut haren sinne. Nu hoert: dos wart die Godes minne Din menschen weder oppenbart, Die daer tevoren so verswart 2245[regelnummer] Geweset hadden van din fellen, Diese alle trac met hem ter hellen, Dis. noit negheen ne conste ontfaen. Dos wart ons weder wide ontdaen Die porte van din paradise 2250[regelnummer] Ende afgeleget die diviseGa naar voetnoot1 Van onser swarre doemenessen So dat niman ne mach gemessen Der Gods genaden die se soekt. Hirbi so pro(e)vic u dat roekt 2255[regelnummer] Harde utermaten ende sere Der armer menschen Got, die Here; Ga naar margenoot+Want hi, die al met eenen warde Geboet, vir, water, locht, groenswardeGa naar voetnoot2, Ende sonder pine ende ongemac 2260[regelnummer] Met corten warden die hi sprac Was scheppere alre creaturen, Dat hi so sere hem lit tesuren Dat loessen werden van ons menschen, Dat was litteeken dat sijn wenschen 2265[regelnummer] Ende sijn dedut es hem genieden Te wesene emmer metten lieden; Nit met hen allen, mar allene Met sinen vrinden, die so reene Ende so van sonden sijn verclart 2270[regelnummer] Gelikerwijs dat was Lutgart, Dat si dire eeren werdech sijn. Want ic ende die gelike mijn Die emmer leven van genaden In hope, op dat wi sijn ontladen 2275[regelnummer] Van hovetsonden, sonder waen Die gracie mogen wel ontfaen. Mar sider dat die Gods meltheide So verre strekt, alsic u seide, Die gracie, dat si tons gerukt 2280[regelnummer] Die noch en sijn nit al volmakt Noch nit so goet alse ons behoevet, So es met lichten wel geproevet Dat si Lutgarden bat becam, Die boven ons verre ute namGa naar voetnoot1 2285[regelnummer] Van heilechheiden, dan ons armen Die dat gebreken noch bekarmen Ga naar margenoot+Van onser menscheliker noet. Mar dor hare edelheide groet Mote ons die maget wel gedegen 2290[regelnummer] Verwerven dat wi moten plegen Al selker werke in onsen tide Dat igewelc van ons gebide Dat hi die gracie sonder inde Met Gode in sinen rike vinde!	[tekstkritische noot]2081 Glosse: Delicie mee esse cum filiis hominum. [tekstkritische noot]Opschrift: Hs. gesedt; hominum herhaald. margenoot+ f.291r^o. voetnoot1 d. i. verzwakt, uitgeput, geen macht hebbende over haar ledematen. margenoot+ f.291v^o. voetnoot1 d. i. nevens, neffens. Zoo ook Mask. 656. Vgl. Mnl. Wdb. op effens; de twijfel aangaande de verklaring der laatstgenoemde plaats aldaar wordt door deze opgeheven. voetnoot2 d. i. genoegen, genot. Vgl. Duc. 9, 170 op esbanoier. margenoot+ f.292r^o. [tekstkritische noot]2128 dat, niet in het hs. [tekstkritische noot]2182 l. geslachte. 2204 Glosse: Ew.: Cum fortis armatus custodit atrium suum etc. 2212 l. scrifturen. margenoot+ f.292v^o. voetnoot1 d. i. ziekte, zucht. Zie II, 4725; III, 5231. margenoot+ f.293r^o. voetnoot2 d. i. aangewezen, toegewezen in eigendom of ook gearresteerd, gegijzeld, hier en elders in de bet. verplicht, genoodzaakt, en van een persoon gezegd. Zie Mnl. Wdb. op eigenen. Vgl. II, 7358. margenoot+ f.293v^o. voetnoot1 Zie II, 5322. [tekstkritische noot]2247 l. on(t)staen of ontgaen? margenoot+ f.294r^o. voetnoot1 d. i. vonnis, uitspraak. Zie Duc. 9, 151 op devise. margenoot+ f.294v^o. voetnoot2 d. i. de aardkorst, de aarde, eng. greensward. Een merkwaardig woord, waarvan tot heden slechts één voorbeeld (in Brandaen) was opgeteekend. Zie Mnl. Wdb. 2, 2156. voetnoot1 d. i. uitsteken, uitmunten. Vgl. ndl. uitnemend. margenoot+ f.295r^o.

Vorige Volgende

XI. Van din dat ene stemme wart gesendt dar si lach, die seide: delicie mee esse cum filiis hominum.