Musaeus. Jaargang 3

[p. 21]

Uit het oog, uit het hart...

Fransisco de Quevedo y Villegas (1580-1645) was een klassiek schrijver van Spaanse barokliteratuur. Hij beheerste alle genres, maar werd vooral bekend vanwege zijn satirische werken. In 1642 vertaalde kapitein Harinxma uit Friesland één van zijn werken en gaf het de titel: Seven Wonderlijcke Ghesichten, Van Don Francisco de Quevedo y Villegas, Ridder van s. Jaques Ordre. In welcke alle de Gebreken deser Eeuwe, onder alle Staten van Menschen, vermaecklijck en oock stichtelijck, werden bestraft; ende als in een Schilderye naecktelijck vertoont. Het boek heeft een belerend karakter en om die reden wordt het dan ook geprezen in het drempeldicht van W. de Geest:

Hoe braef is 't als een Edelman
Sijn tijdt op 't best besteden kan
En sijnen Geest weet te vernuwen
Aen ijts dat smaeckt en leerlijck is,
Waer nae de Ziel begheerlijck is (...)

De zeven visioenen schilderen het doen en laten van een bezeten deurwaarder, de dood en het dodenrijk, het laatste oordeel, het huis van verliefde zotten, de onderwereld, de hel en een oproer in de hel. Tijdens zijn wandeling door de hel ontmoet de ik-figuur een aantal oude mannen die hun gezicht tot bloedens toe open krabben:

[p. 410] Ick hadder groot mede-lijden mede, ende vraegde, wie dat sy waren? Dit is, seyde men my, het Quartier van de Vaders, die sich selfs voor den Duyvel gebracht hebben, om rijcke Kinderen na te laten. Die men anders de qualijck-beradene noemt: O Ongheluckighe als ick ben! seyde terstondt een van de oude Mannen; ick en hebbe in mijn leven niet een oghenblick rusts gehadt; ick leefde als een arme Klusenaer, ende als eener die penitentie dede; ick en sliep niet; ick hongerbeckte; gingh schier heel naeckt; ick hield niet op van arbey-

[p. 22]

den, ende met sotghen gestadich mijn Lijff ende ghemoedt te quellen, om Goet voor mijn Kinderen te vergaderen, ten eynde ick haer rijck [p. 511 sic] mocht uyt-hijlijcken, ende door macht van Geldt aen eenich treffelijck Ampt ofte Bedieninge in te dringhen. Dit ghedaen zijnde, ben ick ghestorven, sonder kranck te zijn: op dat ick de Gouden Berghkens die ick vergadert hadde, daer door niet en mochte verminderen: ende nietemin had ick nauwelijcks den laesten sucht ghegeven, oft mijn Kinders hadden my al gants vergeten: Men sagh by haer, noch Tranen, noch Rou; ende ghelijck oft sy airede seeckere tijdinghe van mijn Verdoemenisse hadden, hebben sy haer niet eens bekommert om Godt voor mijn Ziel te bidden, noch nae te comen 't ghen ick haer soo hooch hadde bevolen: Ende om mijne pijnen noch te vermeerderen, laet Godt de Heere toe, dat ick haer van hier in de [p. 412] Werelt sie, heel onnuttelijck, in de wellustighe vermakelijckheden des levens, het Goet door brengen ende verteeren, met welcke ick in mijn leven, de Werelt soo langhe ver-armt hadde; en 't welck my soo veel suyre arbeydts ende moeyten ghekost heeft voor haer te versamelen, terwijlen ick hier sulcke schrickelijcke sware pijne lijde: 't Is nu gheen tijdt meer om sich te beklaghen, seyde hem een Duyvel, en hadt ghy dit spreeckwoordt, noch in de Werelt zijnde, noyt hooren verhalen, het welcke op dese materie gesonghen wordt? Gheluckich zijn de Kinderen wiens Vaders verdoemt zijn.

Bron:

Seven Wonderlijcke Ghesichten, Van Don Francisco de Quevedo y Villegas, Ridder van s. Jaques Ordre. In welcke alle de Gebreken deser Eeuwe, onder alle Staten van Menschen, vermaecklijck en oock stichtelijck, werden bestraft; ende als in een Schilderye naecktelijck vertoont. In't Nederlandts ghebracht Door Capiteyn Haring van Harinxma. Leeuwarden, 1642. [Exemplaar UBL 1202 H 23]