Musaeus. Jaargang 3

[p. 8]

Vuurwerk in een woordenboek

In 1758 verscheen in Amsterdam een woordenboek voor ‘Bèta's’: het Groot en volledig woorden boek der wiskunde, sterrekunde¹. Ook de ‘vuurwerckkonst’ werd als wetenschap beoefend. Die wetenschap was niet alleen belangrijk in tijden van oorlog (buskruit, kogels en het gebruik daarvan), maar ook bij feesten. In het woordenboek staat onder ‘vuurwerk’:

Vuurwerk is eene Voorstelling van eene of meer Figueren, welke uit verschillende Konstige Vreugde-Vuuren tezaamen gesteld zyn, die wanneer zy in Brand gestooken worden, by donkeren nagt de zaak welke men voorstellen wil na behooren verbeelden. Men presenteerd diergelyke in 't gemeen by grooten Festyne, als by Krooningen van Koningen en Potentaten, by derzelver Huldiging, Trouw- en Geboorte-dagen, merkwaardige Victorien en Zegepralingen &c. en verkiest daartoe sodanige Voorstellingen welke met de Zaak, in aanmerking van dewelke de kosten worden gedaan, overeenkoomen. Dierhalven is by het aangeeven en maaken van een Vuurwerk niet alleen nodig, dat men alle soorten van de bekende Vuur-Machinen, als Raquetten of Vuur-Pylen, Slagen, Vuur-Ballen en Raderen, Schilden, Stryd-Kolven, Zabels, Zwaarden, Staven Stokken &c. in behoorige proportie weet te vervaardigen, en eene geschikte Verkiezing te maaken, ten einde alle deze enkelde Deelen dusdanig met elkander te verbinden en onder malkander te verwisselen, dat zy by het aansteeken en de geheele Voorstelling in eene aangenaame Order verschynen: Ook is het niet genoeg dat alles zoodanig gereguleert is, dat elkeen die deze Machinen moet in Brand steecken of omtrent staan, zulks zonder Gevaar doen kan; maar voornamentlyk behoord nog by de goede Uitvinding de Bekwaamheid, om het uiterlyk Aanzien van de geheele tot het Vuurwerk opgerechte Stellaadie na de Architectonische Regelen te verdeelen, en met Historische of anderen Zinne-Beelden en Vercieringen aangenaam te maaken.

1 p. 485 Exemplaar UBL 2313 A 1.