Neerlandia. Jaargang 101

De grenzen aan grensarbeid
◼ Edith Aalbers

Het tweede onderwerp dat in de sessie grensverkeer werd aangesneden, was dat van de grensarbeid. Ondanks het feit dat grenzen in de Europese Unie geen belemmering zouden moeten vormen voor het verkeer van kapitaal, goederen en arbeid, blijken er in de praktijk nog veel barrières te bestaan voor Nederlanders en Belgen die in het buurland hun boterham verdienen. Ruud van Leest van het Bureau Belgische Zaken (BBZ) lichtte de problematiek toe, waarna de discussie over mogelijke oplossingen losbarstte.

Wanneer iemand aan de andere kant van de grens gaat werken, moet men eerst vaststellen welke wetgeving in welke woon-werksituatie van toepassing is. Deze wetgeving vindt haar juridische grond en toepassing in EEG-Verordeningen. Het Europese Hof van Justitie is de instantie waar de toetsing van de wet plaatsvindt. Twee artikelen uit de verordening zijn van belang: artikel 13 en 17 uit de EEG-Verordening 1408/71. Hieruit blijkt dat men sociaal verzekerd is in het land waar men werkt, dat de premie

[p. 15]

daarvoor geheven wordt naar de normen van dat land, en dat men dus ook recht heeft op de uitkeringen die daaraan verbonden worden. En er is in beginsel maar één wetgeving van toepassing op uitsluitend loontrekkende activiteiten. Voor iemand die als zelfstandige werkt, is er ook maar één wetgeving van toepassing. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is de afkomst van de werkgever niet van belang.

Wetten in de praktijk

De uitwerking van de verschillende interne regelgevingen geeft nogal eens problemen en is in sommige gevallen de oorzaak van uitgesproken schrijnende zaken. In de situatie van een Belgische grensarbeider in Nederland, komt het vaak voor dat de werkende in België belastingplichtig is, maar in Nederland sociaal verzekerd. Doordat in Nederland een premieverhoging bij de sociale verzekeringen wordt gecompenseerd met een belastingverlaging, kan het bij grensarbeiders voorkomen dat zij er tot 6000 BF/fl. 350 per maand netto op achteruit gaan, omdat in België voor hen die belastingverlaging niet geldt. Tot op dit moment is er in Nederland weinig aandacht voor deze problematiek. Er werd in België inmiddels wel een compensatiefonds opgericht, maar als dat fonds leeg is, is er voor de grensarbeiders geen enkele tegemoetkoming in het loonverlies meer.

Diverse belangenorganisaties hebben inmiddels 35 knelpunten geïnventariseerd. Uit deze lijst blijkt dat de problemen voor de Belgische werknemer in Nederland groter zijn dan die van de Nederlandse werknemer in België, alhoewel de laatste ook hinder ondervindt van de niet aansluitende regelgeving.

Een greep uit deze knelpunten:

1)	In Nederland is de kinderbijslag voor studerende kinderen afgeschaft. In Nederland is daar de studiefinanciering voor in de plaats gekomen, maar in België bestaat deze regeling niet.
2)	Belgische grensarbeiders die vervroegd uittreden (met de VUT gaan) zijn niet langer verzekerd voor de volksverzekeringswetten. Denk hierbij vooral aan het afbreken van de opbouw van de AOW.
3)	Nederlandse grensarbeiders zijn uitgesloten van de Belgische regeling inzake loopbaanonderbreking.

Aanbevelingen

Veranderingen in wetgeving of geheel nieuwe wetten hebben vaak gevolgen voor degenen die grensoverschrijdend werken. Daar wordt over het algemeen weinig rekening mee gehouden.

Veel organisaties hebben geprobeerd de aandacht te vestigen op deze problematiek en pleiten voor de zogenaamde



Euro-toets bij het ontwikkelen van wetgeving.

Alhoewel het Bureau Belgische Zaken geen belangenvereniging is, probeert het toch de problemen kenbaar te maken bij de politici en beleidsmakers in Den Haag. De Benelux Economische Unie zou de aangewezen instantie zijn om informatie te verstrekken over de problemen van grensarbeid. De BEU geeft brochures uit voor een ieder die over de grens gaat werken, maar is er tot nu toe niet in geslaagd een aanzet te geven voor de oplossing van de problemen.

De vakbonden hebben verschillende keren actie gevoerd om beleidsmakers bewust te maken van de problematiek van de grensarbeiders. Dit alles in de hoop dat er oplossingen kunnen komen voor deze groep mensen. De acties hebben helaas nog geen vruchten afgeworpen.

Europa is voor veel bestuurders een grote uitdaging. Wanneer men echter daadwerkelijk een steentje kan bijdragen tot de verwezenlijking van dat ene Europa, b.v. bij het ontwikkelingen van nieuwe wetgeving, lijkt zelfs het buurland opeens onbereikbaar te zijn. Men zoekt de dialoog niet op, waardoor knelpunten ontstaan en oude pijnpunten blijven bestaan. Het creëren van een nieuw informatiepunt voor deze problematiek zal geen oplossing zijn. De aanwezigen menen dat een bestaande instantie, en bij voorkeur de Benelux Economische Unie, deze taak op zich zou moeten nemen. De BEU zou dan bovendien de gelegenheid te baat moeten nemen om de problematiek meer onder de aandacht van Brussel en Den Haag te brengen.