Internationale Neerlandistiek. Jaargang 2009

[p. 3]

Ter inleiding

Tijdens de afgelopen decennia heeft de universitaire neerlandistiek buiten Nederland en Vlaanderen zich positief ontwikkeld. Sommige buitenlandse afdelingen kunnen op studentenaantallen wijzen waarop de collegae aan universiteiten binnen het Nederlandse taalgebied jaloers zouden zijn en afgestudeerden met een ‘internationaal’ diploma blijken goede kansen te hebben op de arbeidsmarkt. Ook op het gebied van het onderzoek is er veel gebeurd en er wordt door neerlandici van buiten het Nederlandse taalgebied volop gepubliceerd. Daarbij tekent zich een aantal terreinen af waarop de stem van niet-Nederlandse en niet-Vlaamse neerlandici onmiskenbaar aan dominantie wint. Men hoeft hier maar te denken aan de vertaalwetenschap en het brede onderzoeksdomein van de ‘cultural transfer’, of aan de contrastieve taalkunde en de problematiek van de kleine talen in het samengroeiende Europa.

Het huidige succes is niet uit de lucht komen vallen, maar stoelt in veel landen op een lange traditie van onderwijs en onderzoek op het gebied van de Nederlandse taal en cultuur. Die traditie is tot dusverre onvoldoende bestudeerd en we beschikken in feite slechts over een bescheiden aantal en zonder uitzondering exemplarisch opgezette verkenningen. Dit feit vormde voor een werkgroep van internationale neerlandici, met als pennenvoerder van het Institut für Deutsche und Niederländische Philologie van de Freie Universität Berlin, de aanleiding om de geschiedenis van de neerlandistiek buiten Nederland en Vlaanderen gericht op de onderzoeksagenda te plaatsen.

De Nederlandse Taalunie verklaarde zich bereid een pilotproject met de titel ‘Een vergelijkende geschiedenis van de extramurale neerlandistiek’ financieel te ondersteunen. Aan dit project hebben ruim vijfentwintig docenten en onderzoekers uit meer dan tien landen meegewerkt. In de eerste plaats ging het er daarbij om een netwerk in het leven te roepen van collegae die zich voor vragen op het gebied van de vakgeschiedenis interesseren. Daarnaast was het van het begin af aan de bedoeling een aantal publicaties te initiëren, waarvan de eerste in de vorm van dit themanummer van Internationale Neerlandistiek nu voor u ligt.

In vier artikelen wordt de geschiedenis van het vak Nederlands in vier verschillende Europese regio's geïnventariseerd. Waar mogelijk - maar dat bleek vaak

[p. 4]

niet het geval - is dat gedaan aan de hand van bestaande, historiografische publicaties. Eddy Verbaan en Roel Vismans (University of Nottingham & University of Sheffield) beschrijven de situatie in Groot-Brittannië. Het voorhanden onderzoek naar de geschiedenis van de neerlandistiek in het Franse en het Duitse taalgebied wordt geanalyseerd door respectievelijk Laura Brandt (Université de Liège en Provinciale Hogeschool Luik) en Jaap Grave (Freie Universität Berlin en Nagasaki University). Wilken Engelbrecht (Palacký Universiteit Olomouc) gaat ten slotte in op een aantal centrale ontwikkelingen in de neerlandistiek in Polen, Tsjechië en Slowakije.

In de loop van het jaar 2009 zullen nog twee andere publicaties het licht zien die uit het genoemde pilotproject voortvloeien. Op de website van de vakgroep Nederlands aan de Freie Universität zullen bibliografieën ter beschikking gesteld worden met alle tot dusverre geïdentificeerde literatuur over de neerlandistiek buiten het Nederlandse taalgebied. Verder zal bij uitgeverij Waxmann (Münster) in de reeks Niederlande-Studien een bundel verschijnen met opstellen die teruggaan op een congres dat in mei 2008 te Berlijn aan de geschiedenis van de neerlandistiek buiten Nederland en Vlaanderen gewijd was.

Matthias Hüning (Freie Universität Berlin)

Guy Janssens (Université de Liège)

Stefan Kiedroń (Uniwersytet Wrocławski)

Jan Konst (Freie Universität Berlin)

Roel Vismans (University of Sheffield)