Ons Erfdeel. Jaargang 5

[p. 76]

Aantekeningen en verslagen

Nederlands onderwijs in Frans-Vlaanderen⁺

Te Kapelle bij Duinkerke neemt de Nederlandse kursus uitbreiding. In de tweede klas volgen 20 leerlingen deze kursus op woensdag van vijf tot half zeven en op zaterdagnamiddag. Deze lessen worden door ondergetekende gegeven. 23 eerstejaars krijgen Nederlandse les op vrijdag van half vijf tot zes uur. De heer Costenoble, leraar aan het Ateneum te Veurne, heeft dit onderricht op zich genomen. We zijn hem hiervoor zeer dankbaar.

De verwezenlijkte resultaten zijn heel bemoedigend, zowel in de tweede als in de eerste klas.

De briefwisseling met de MULO-school van Naaldwijk en de Europaschool van Deventer gaat ononderbroken verder. Nog andere Nederlandse scholen (Haarlem, Amsterdam) hebben ons om korrespondenten gevraagd. Aangezien ieder van onze leerlingen reeds een of twee penvrienden in Nederland heeft, kunnen we jammer genoeg aan dit verzoek niet voldoen.

De eerste uitwisseling van leerlingen zal heel waarschijnlijk plaatsvinden in de Paasvakantie.

Vanaf september 1962 zal het aantal leerlihgen dat Nederlands leert nog hoger zijn, want onze school zal dan een klas meer tellen. De leerlingen zullen dan de gelegenheid hebben vier jaar Nederlands te volgen.

Robert Victoor

+ N.v.d.R.: Al deze zo bemoedigende en positieve resultaten zijn in de eerste plaats het gevolg van de oprechte toewijding en de inspanning van de directeur van de middelbare school te Kapelle bij Duinkerke: Robert Victoor. We zeggen hem, namens alle lezers van dit tijdschrift heel oprecht dank.

Radio Nederland Wereldomroep

Aan de noordkant van Hilversum kwam enkele maanden geleden het nieuwe gebouw van Radio Nederland Wereldomroep gereed. Het prachtige bouwwerk - een schepping van het architektenbureau Van den Broek en Bakema uit Rotterdam - heeft een inhoud van 36.000 m³, verdeeld over 140 vertrekken, waarin alle afdelingen werden ondergebracht die rechtstreeks bij de uitzendingen betrokken zijn.

De officiële opening door H.M. Koningin Juliana vond plaats op woensdag 11 oktober 1961. De Belgische ambassadeur in Nederland. Baron van der Straten-Waillet

[p. 77]

onthulde bij die gelegenheid een stenen tafel, waarin stenen gemetseld werden, die afkomstig zijn uit de verschillende landen waar de wereldomroep kontakten mee onderhoudt. Sinds de toenmalige minister van O.K. en W. in 1947 de Stichting Radio Nederland Wereldomroep in het leven riep, maakte deze omroep een stormachtige ontwikkeling door. Zo zond de wereldomroep in 1961 niet minder als 9600 programma-uren uit. De uitzendingen worden op zodanige tijdstippen geplaatst dat de luisteraar ze in de avonduren ontvangt. 's Morgens begint men met de programma's voor Australië, Nieuw-Zeeland, Nieuw-Guinea en het Pacific-gebied. In de loop van de dag komen dan vervolgens aan de beurt: Indonesië, Zuid-Oost-Azië, het Midden-Oosten, Europa en Afrika, gevolgd door de landen van het westelijk halfrond.

Meestal gaan er twee uitzendingen tegelijk de lucht in. In totaal zijn er 25 per etmaal, namelijk 12 in het Nederlands, 5 in het Engels, 4 in het Spaans, 2 in het Arabisch, 1 in het Indonesisch en 1 in het Afrikaans. De gewone uitzendingen beginnen altijd met het nieuws, vaak gevolgd door een analyserend kommentaar, en verder door lezingen en klankbeelden, kerkdiensten, persoverzichten, groeten, koncerten van lichte en serieuze muziek en vraaggesprekken.

Het zenderpark van de wereldomroep ligt in Ysselstein. Er zijn drie zenders van 100 kilowatt, een van 50 en een van 10. De golflengten, waarop uitgezonden wordt, zijn 13, 16, 19, 25, 31 en 49 meter. Op de laatste golflengte zendt ook de 10 kilowattzender uit, die bestemd is voor luisteraars in Europa. Op bepaalde tijden kan men in Nederland en in Vlaanderen over deze zender de wereldomroep beluisteren.

Van grote betekenis is ook de transkriptie-dienst van de wereldomroep. Deze dienst legt programma's op band of plaat vast en stelt die gratis ter beschikking aan buitenlandse radiostations. In 1950 werden 28.436 transkriptie-programma's verzonden - in 37 talen - naar 122 landen en gebieden. In 15 jaar verstuurde men meer als 200.000 programma's! Sinds 1960 doet de wereldomroep ook aan televisie-transcriptie; per week verzendt men drie telerecordings naar Tele-Curaçao, die ontleend zijn aan materiaal van de N.T.S

Naast de rechtstreekse uitzendingen en de transkriptie-programma's heeft de wereldomroep sinds kort een derde arbeidsterrein: tweemaal per week zendt men een internationaal Europees aktualiteitenprogramma uit, dat door 110 stations in acht Latijns-Amerikaanse staten in het Spaans en door 50 stations in Noord-Amerika in het Engels wordt gerelayeerd. Aan de luisterkring van de Nederlandse wereldomroep is hierdoor weer een grote uitbreiding gegeven.

Als algemeen doel staat de wereldomroep voor ogen: ‘Het onderhouden van de banden met vroegere landgenoten en met Rijksgenoten en het projekteren van Nederland in den vreemde in de ruimste zin van het woord’.

Frits Niessen

Over en voor Frans-Vlaanderen

★ Onder de titel ‘Figuren uit Zuid-Vlaanderen’ verscheen in het dagblad De Standaard van 29 en 30 november '61 een heel interessant artikel over de Fransvlaming Kamiel Looten die twintig jaar geleden overleed. Het artikel werd geschreven door de Fransvlaming J.M. Gantois.

★ In het maandblad ‘Het Pennoen’ van november '61 verscheen een artikel over wijlen Prof. Vital Celen die vijf jaar geleden overleed. Het artikel is van J.M. Gantois.

★ In het driemaandelijks literair tijdschrift ‘Sumier’ van december 1961 verscheen een algemeen artikel over Frans-Vlaanderen onder de titel: ‘O ander Vlaanderen, dat ik mijn Vlaanderen noem!’ geschreven door Jozef Deleu.

★ Dr. A. de Vin heeft in ‘Neerlandia’ van december 1961 een artikel geschreven over ‘Onze taal in Zuid-Vlaanderen’. Hij bestrijdt krachtig het pessimisme dat in bepaalde kringen heerst ten aanzien van de handhaving van onze kultuur in Frans-Vlaanderen. Hij eindigt zijn artikel met: ‘Daarom durven wij alle werkers

[p. 78]

op dit terrein van harte toeroepen: blijf rustig en onverdroten voortdoen, laat de honden blaffen en... alles sal reg kom’.

★ In het Vlaamse dagblad ‘De Standaard’ van 3 januari 1962 schreef de bekende heemkundige Bert Bijnens een uitvoerig artikel over het Frans-Vlaamse dorp Waten, de ‘bakermat van E.H. Gantois’.

★ In de ‘Westvlaamse Bazuin’ van januari-februari 1962, orgaan van de Koninklijke Bond der West-Vlamingen van Brussel, wordt een rubriek ‘Nieuws uit Zuid-Vlaanderen’ verzorgd door Lode Hoex en Raf Seys. In dit tijdschrift verschijnen regelmatig artikelen over Frans-Vlaanderen die de Westvlamingen te Brussel op de hoogte houden van de evolutie van de Vlaamse Beweging in Noord-Frankrijk.

★ De Westvlaamse heemkundige kring ‘Bachten de Kupe’ die ook leden telt in Frans-Vlaanderen, legt de laatste hand aan een reisgids voor Frans-Vlaanderen. Het is voornamelijk Bert Bijnens uit De Panne die van dit belangrijk werk, dat we met veel spanning tegemoet zien, de bezieler is.

★ De jaarlijkse ‘heemmale’ van de Vlaamse heemkundigen zal dit jaar volledig in het teken staan van Frans-Vlaanderen. Deze ‘heemmale’ zal gehouden worden op het kasteel ‘De Blanckaert’ te Woumen in West-Vlaanderen. Wij brengen hier tijdig verslag over uit.

★ De Westvlaamse heemkundige Bert Bijnens, die een uitstekend kenner is van de Fransvlaamse folklore, maakt zich de jongste tijd heel verdienstelijk door het schrijven van algemeen-oriënterende artikelen over Fransvlaamse dorpen en steden in de Vlaamse kranten ‘De Standaard’ en ‘Het Nieuwsblad’. In ‘De Standaard’ van 10 november jl. verscheen een artikel over Zegers-Kapel. In ‘Het Nieuwsblad’ van 3 en 17 oktober, van 7, 21 en 28 november jl. verschenen artikelen over Ekelsbeke, Hondschote, Duinkerke, Eke, Sint-Winoksbergen en Kassel.

In ‘Bachten de Kupe’, orgaan van de gelijknamige heemkundige kring, verschenen in het decembernummer 1961 en het februarinummer 1962 ook korte studies van dezelfde auteur over Frans-Vlaanderen.

★ Pierre Thomas en Yvan Van den Berghe spraken over Frans-Vlaanderen voor de afdeling van het Willemsfonds te Brugge.

★ Jozef Deleu en Jozef Declercq verzorgden drie voordrachten met kleurdia's over Frans-Vlaanderen: op 21 januari voor de afdeling van de V.T.B. Groot-Brugge; op 8 februari voor de afdeling van het Davidsfonds van Haaltert en op 23 februari voor de afdeling van het Davidsfonds van Etikhove bij Oudenaarde.

★ NCRV Hilversum ‘Jeugdland’ deelt mee dat zij uit Frans-Vlaanderen postzegels toegezonden kregen in reaktie op hun oproep tot een groots opgezette postzegelverzamelaktie.

★ In het Nederlandse blad ‘De Groene Amsterdammer’ verscheen een heel onhandig artikel over Frans-Vlaanderen van J.A. Meijers. In het 10 februarinummer 1962 gaf Dr. P.C. Paardekooper in hetzelfde blad onder de titel ‘Culturele discriminatie vlak bij de deur’ een afdoend antwoord op het stuk van J.A. Meijers. Uit het ‘naschrift’ van J.A. Meijers op de rechtzetting van Dr. Paardekooper blijkt opnieuw dat hij onbevoegd en slecht ingelicht is over de zaak Frans-Vlaanderen. We betreuren dit zeer. Wanneer J.A. Meijers meent dat men nu ijvert voor het behoud van het dialekt in Frans-Vlaanderen zonder een heropleving van het Algemeen Beschaafd Nederlands voor te staan dan levert hij daardoor reeds het bewijs dat hij van onze Nederlandse kultuuraktie weinig begrijpt. We bevelen hem ‘Notre Flandre’ en ‘Ons Erfdeel’ ter lezing aan.

★ In ‘Bouw’, het tijdschrift van de ABN-kernen in Vlaanderen, verscheen in het februarinummer '62 een overzichtelijk artikel over Frans-Vlaanderen.

★ Ten einde de Fransvlaamse problemen in wetenschappelijke kringen bekend te maken in het Duits taalgebied en tevens de aandacht te vestigen op de eenheid van het Nederlands taalgebied, verstuurde de redaktie van Ons Erfdeel een schrijven aan iedere afdeling ‘Germanistiek’ van alle Duitstalige universiteiten in Duitsland (Oost en West), Oostenrijk en Zwitserland. Een belangrijk aantal instituten heeft zich op ‘Ons Erfdeel’ geabonneerd en toont grote belangstelling voor het Nederlandse taalgebied. Deze wetenschappelijke belangstelling kan het prestige van de Nederlandse kultuur alleen ten goede komen.

[p. 79]

‘Werkgroep voor Frans-Vlaanderen ten huize van André Demedts, op zaterdag 30 december 1961’.

Vakantiecentra van ‘Werkgroep Nederland’ in Frans-Vlaanderen

De ‘Werkgroep Nederland’ beschikt momenteel over de volgende vakantiecentra in Frans-Vlaanderen:

-	Godewaertsvelde: Katsberg dubbelheem voor 60 Jongens
-	Kassel: kampeerterrein Vossenberg voor 50 jongens kampeerboerderij Vossenberg voor 30 jongens
-	Waten: rayonneerheem in de zustersschool voor 20 meisjes
-	Ekelsbeke: kampeerboerderij voor 15 jongens
-	Hazebroek: kampeerboerderij voor 10 jongens.

Alle inlichtingen i.b.m. deze vakantiecentra zijn te verkrijgen op het adres: Jeugdheem Het Eksternest, Westouter (België).

H.L. Verwaetermeulen

Colloquium ‘Vlamingen over de Wereld’

Naar aanleiding van het 4^e lustrum van ‘Band en Zuiderkruis’ werd op zaterdag 16 december '61 een colloquium gehouden over de ‘Vlamingen over de Wereld’. De Kulturele Sektie kende een zeer talrijke opkomst. Naast het bureau van een 15-tal leden, zaten ruim tachtig aandachtige medewerkers in de zaal, waaronder verschillende vooraanstaande personaliteiten uit de kulturele en letterkundige wereld van Vlaanderen en Nederland.

Het bureau, voorgezeten door de Gentse hoogleraar Prof. De Keyzer, hoorde eerst een inleidende situering van de problemen door Dr. J. Fleerackers, sekretaris van de Kultuurraad voor Vlaanderen. Spreker gaf een overzicht van de diverse noden

[p. 80]

en onderstreepte dat de Vlamingen in het buitenland vooral moeten optreden als goodwill-ambassadeurs. Om dit te bereiken hebben onze mensen vooral een ‘georganiseerd’ kontakt nodig.

Vervolgens werd door de bureauleden een wereldreis in vogelvlucht ondernomen. Uit alle tussenkomsten trad een schrijnende nood aan kontakt, begrip en steun op de voorgrond. Er werd een overzicht gegeven van de Vlaamse noden in Noord-Frankrijk, Wallonië, Overmaas, Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Centraal Afrika. Ook over de rol van de Wereldultzendingen van de BRT, een machtig bindmiddel tussen de Vlamingen over de wereld, werd uitvoerig gesproken.

In de Sociale Sektie, voorgezeten door Dr. O. Spitaels, hield men zich vooral bezig met de noden van de uit Kongo teruggekeerde Vlamingen.

Na de lunch volgde de akademische zitting in aanwezigheid van talrijke personaliteiten o.a. Minister R. Van Elslande, gevolmachtigd Minister J. Kuypers, Ere-Gouverneur-Generaal Cornelis, de Ambassadeur van Zuid-Afrika en vele anderen. Dr. Knapen, voorzitter van de Kultuurraad voor Vlaanderen opende de zitting, waarna André Demedts de moties las die door de kulturele en sociale sektie werden goedgekeurd. In de kulturele sektie drong men vooral aan op de oprichting van een permanent sekretariaat dat ten behoeve van de Vlamingen buiten Vlaams-België, en met de steun van de openbare besturen, alle bestaande akties zou bundelen, met eerbiediging van hun eigen werkmethodes, die aktiviteiten zou steunen en uitbreiden, op iedere wijze die het beoogde doel kan doen bereiken. (Over de motie i.b.m. Frans-Vlaanderen schrijft A. Demedts in de rubriek ‘In de Rand’.)

De toespraken van gevolmachtigd Minister J. Kuypers en Minister R. Van Elslande wekten door hun realisme veel bijval.

Dit Colloquium van 16 december jl., dat besloot met de opvoering van ‘Lijmen’ van Willem Elsschot in toneelbewerking van M. Van Loggem, is een eerste vruchtbaar kontakt geworden. Het moet dringend hernieuwd worden en het moet leiden tot positieve en tastbare resultaten die de Vlamingen over de wereld ten goede moeten komen.

Walter Geerts

Voor toeristen

Groepen die Frans-Vlaanderen wensen te bezoeken onder deskundige leiding kunnen een beroep doen op Maurits Verhaest, Ordestraat 1, te Lendelede (West-Vlaanderen - België), met wie de verdere voorwaarden besproken kunnen worden.