Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1992 (nrs. 57-60)
(1992)– [tijdschrift] Raster–
Auteursrechtelijk beschermdRaster. Nieuwe reeks. Jaargang 1992 (nrs. 57-60). De Bezige Bij, Amsterdam 1992
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1992 (nrs. 57-60) uit 1992.
redactionele ingrepen
De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel 57: 41.
De koppen van de afleveringen zijn tussen vierkante haken toegevoegd.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 57: binnenkant voorplat, 4, binnenkant achterplat, deel 58: binnenkant voorplat, binnenkant achteplat, deel 59: binnenkant voorplat, 1, binnenkant achterplat, deel 60: binnenkant voorplat, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 57, voorplat]
[Deel 57, pagina 2-3]
RASTER 57
Tijdschrift in boekvorm
Driemaandelijkse uitgave van De Bezige Bij, Amsterdam
[Deel 57, pagina 5]
Inhoud
Raster 57 / 1992
| Over dit nummer | 6 | |
| S. Dresden | Souvenir inoubliable | 7 |
| S. Dresden | De literaire getuige | 13 |
| Willem van Toorn | De outsider | 42 |
| Nicolaas Matsier | Met potlood in de kantlijn | 49 |
| Behekst - ik geloof dat dat nog het verstandigste woord is | 59 | |
| Cyrille Offermans | ‘Een volgevreten mens begrijpt dat slecht’ | 90 |
| J.F. Vogelaar | Herinnering van de herinnering | 106 |
| S. Dresden | Het vreemde vermaak dat lezen heet | 129 |
[Deel 57, pagina 6]
Over dit nummer
Vervolging, vernietiging, literatuur, het boek dat Sem Dresden vorig jaar publiceerde, maakte zoveel indruk op de redactie van Raster dat zij besloot, een heel nummer te wijden aan dat boek en de problematiek die erin aan de orde gesteld wordt.
Dit nummer bevat:
- ‘Souvenir inoubliable’, een kleine beschouwing van Dresden over wat, in verband met herinneringen, ‘onvergetelijk’ mag betekenen. Het is afkomstig uit een nummer van Maatstaf, jaargang 1963.
- ‘De literaire getuige’, een essay van Dresden uit 1959. Een aantal lezers zal immers niet bekend zijn met Vervolging, vernietiging, literatuur. ‘De literaire getuige’ geeft een goede indruk van waar het om begonnen is. Het is op enkele punten bekort, namelijk daar waar sommige kennis van de oorlog en de kampen tegenwoordig bekender mag worden verondersteld dan ruim dertig jaar geleden.
- Vier beschouwingen, van redacteuren, over of naar aanleiding van Vervolging, vernietiging, literatuur.
- Een vraaggesprek van de redactie met Dresden.
- ‘Het vreemde vermaak dat lezen heet’, een voor dit nummer geschreven essay van Dresden dat ook als aanvulling mag gelden op het laatste hoofdstuk van Vervolging, vernietiging, literatuur.
S. Dresden (1914) studeerde Frans en filosofie in Amsterdam en Parijs. Werd in 1947 hoogleraar Franse letterkunde te Leiden, en was van 1975 tot 1981 hoogleraar algemene literatuurwetenschap. Hij schreef essaybundels; studies over Montaigne, de roman, de biografie, Erasmus, Hugo de Groot, humanisme, symbolisme; en recent Wat is creativiteit? (1987) en Vervolging, vernietiging, literatuur (1991).
[Deel 57, achterplat]
Dat kwam doordat de Jan Campertstichting een symposium of een congresje van een dag hield over goed en fout in de literatuur. Dat was zo'n beetje naar aanleiding van Venema. Toen heeft Herman Verhaar, mijn schoonzoon die in de Jan Campertstichting zit, mij uitgedaagd nou maar eens iets te doen, omdat ik er altijd zo over zeurde, over joodse problemen, antisemitisme in de literatuur en dergelijke. Die uitdaging heb ik aangenomen en ik heb er hard voor gewerkt. Die lezing heb ik opgeschreven, heel netjes, en heel anders gehouden.
Vanaf dat moment ben ik werkelijk letterlijk min of meer bezeten geraakt door de hele bliksemse boel en heb ik achter mekaar door gelezen en gewerkt. Ben ik bezig geweest met de meest afschuwelijke dingen nuchter en, wat moet ik zeggen, welbeheerst op fiches te zetten, die ik nu nog allemaal heb. Dat heb ik vier a vijfjaar gedaan, de laatste drie jaar zeker elk uur van de dag dat ik beschikbaar had...
[Deel 58, voorplat]
[Deel 58, pagina 2-3]
RASTER 58
Tijdschrift in boekvorm
Driemaandelijkse uitgave van De Bezige Bij, Amsterdam
[Deel 58, pagina 4]
Redactie: Cyrille Offermans, Nicolaas Matsier, Kees Nieuwenhuijzen (vormgeving), Willem van Toorn, Jacq Firmin Vogelaar.
Redactieraad: Hans Bakx, H.C. ten Berge, J. Bernlef, Pieter de Meijer, Hans Tentije.
Redactieadres: Raster, De Bezige Bij, Van Miereveldstraat 1, 1071 DW Amsterdam.
Ongevraagde bijdragen kunnen niet worden teruggestuurd.
Raster is alleen verkrijgbaar bij de boek- en tijdschriftenhandel, of per intekening bij de uitgeverij.
Vorige nummers blijven leverbaar en kunnen worden (na)besteld.
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de betrokken auteurs.
Copyright 1992 © De Bezige Bij, Amsterdam.
Druk Hooiberg, Epe.
Deze uitgave kwam tot stand mede dank zij subsidie van het Literair Produktie- en Vertalingenfonds.
isbn 90 234 1377 6 cip nugi 322
[Deel 58, pagina 5]
Inhoud
Raster 58 / 1992
Vergeetwoordenboek van ‘ankerstenen’ tot ‘ziel’ 7-129
| Robert Anker: | oostwoud |
| Hans W. Bakx: | memo |
| H.H. ter Balkt: | mica |
| H.C. ten Berge: | wringer |
| J. Bernlef: | maasbal |
| Huub Beurskens: | heidenen |
| Rein Bloem: | klappermansgetuige |
| Jan Blokker: | onderdaan |
| August den Boef: | dienst kameraden |
| Graa Boomsma: | boet |
| Walter van den Broeck: | voetschraper |
| Maria van Daalen: | kalkedotter |
| T. van Deel: | inktlap |
| S. Dresden: | meisje |
| Imme Dros: | kikkerproef |
| Kees Fens: | sputum |
| Jan Fontijn: | mieters |
| Anton Haakman: | traptax |
| A.F.Th. van der Heijden: | bessem, vloe |
| Aukje Holtrop: | diestbode, perronkaartje |
| Atte Jongstra: | memory, the bard of; oubliette; vergeetkelder |
| Yves van Kempen: | moedervel |
| Chris Keulemans: | hilversum |
| Walter van der Kooi: | vuilnisbakkenschoonmaken |
| Jan Kuijper: | engels |
| Reinold Kuipers: | kogel flesje |
| Joke van Leeuwen: | vlaggen |
| Hedda Martens: | bal |
| Nicolaas Matsier: | barbiertje, loper, snotlap, veilig verkeer |
| Anthony Mertens: | cinoc |
| K. Michel: | kalissewater |
| Marcel Möring: | salvia |
| Charlotte Mutsaers: | rashond |
[Deel 58, pagina 6]
| Kees Nieuwenhuijzen: | kikker opblazen, lijfje |
| Nelleke Noordervliet: | bordeelsluipers, borsthoning, inktlap, kwitantieloper, zeepklopper |
| Wim Notenboom: | ziel |
| Cyrille Offermans: | rekenliniaal |
| Willem Jan Otten: | ankerstenen, broodje woerden, dooier (dubbele), driekwartbroek, drollevanger, duimen, knickerbocker, lonken, partnerruil, penny-shoe, perronkaartje, putjesvoetbal, roxy, sexuele hervorming, spiegelei, verkeerde kant |
| Leo Pleysier: | missiebootjes |
| Henk Pröpper: | dodo |
| Dick Raaijmakers: | stomme film |
| Martin Reints: | flatneurose |
| Daniël Robberechts: | winde |
| K. Schippers: | passedies |
| Henk van Setten: | gloeikousje |
| Henk Simons: | kunstlong |
| Johanneke van Slooten: | beerwagen |
| Nicolette Smabers: | maliënkolder, vigulant & fillegrijs |
| Toon Tellegen: | vloedplanken |
| Hans Tentije: | vergetenste |
| Anna Tilroe: | jarretel(le) |
| Willem van Toorn: | stoom |
| Jacq Vogelaar: | hondekar |
| Marjoleine de Vos: | overgooier |
| Leo Vroman: | cactusnaalden |
| Dirk van Weelden: | kut |
| Over de medewerkers | 130 |
| Lijst van vergeten woorden | 133 |
[Deel 58, pagina 144]
Raste 57
S. Dresden. De literaire getuige
Naar aanleiding van zijn indrukwekkende studie Vervolging, vernietiging, literatuur had de redaktie van Raster een uitgebreid gesprek met S. Dresden over de vraag hoe de realiteit van het vernietigingskamp in de literatuur verwerkt kan worden. Daarnaast schreven de redacteuren elk een essay over een bepaald aspect van de kampliteratuur. Van Dresden enkele oudere opstellen en een nieuw essay over het lezen van joodse oorlogsliteratuur.
Raster 59
Nederlandse en buitenlandse poëzie
Vertaalde gedichten van Zbigniew Herbert, Tadeusz Rózewicz, Lars Gustafsson, Tomas Tranströmer, Rolf Jacobsen, Cesar Vallejo, Jean Tortel, Guillevic, Franco Loi, Duoduo, Lloyd Haft en Breyten Breytenbach
en
gedichten van J. Bernlef, Willem van Toorn, H.H. ter Balkt, Hans Tentije, Cyrille Offermans, K. Michel, Bert Schierbeek, Eva Gerlach, Jasper Mikkers, Nicolaas Matsier, Jacq Vogelaar en Martin Reints.
[Deel 58, achterplat]
Verdwenen dingen / Vergeten woorden
door
Willem Jan Otten • Hedda Martens • Nicolaas Matsier • Johanneke van Slooten • A.F.Th. van der Heijden • Graa Boomsma • Nelleke Noordervliet • Leo Vroman • Anthony Mertens • Aukje Holtrop • August den Boef • Henk Pröper • Jan Kuijper • Martin Reints • Henk van Setten • Huub Beurskens • Chris Keulemans • Jacq Vogelaar T. van Deel • Anna Tilroe • K. Michel • Maria van Daalen • Kees Nieuwenhuijzen • Imme Dros • Rein Bloem • Reinold Kuipers • Henk Simons • Dirk van Weelden • J. Bernlef • Nicolette Smabers • S. Dresden • Hans W. Bakx • Atte Jongstra • H.H. ter Balkt • Jan Fontijn • Leo Pleysier • Yves van Kempen • Robert Anker • Jan Blokker • Marjoleine de Vos • K. Schippers • Charlotte Mutsaers • Cyrille Offermans • Marcel Möring • Kees Fens • Dick Raaijmakers • Willem van Toorn • Hans Tentije • Anton Haakman • Joke van Leeuwen • Toon Tellegen • Walter van den Broeck • Walter van der Kooi • Daniël Robberechts • H.C. ten Berge • Wim Notenboom
[Deel 59, voorplat]
[Deel 59, pagina 2-3]
RASTER 59
Tijdschrift in boekvorm
Driemaandelijkse uitgave van De Bezige Bij, Amsterdam
[Deel 59, pagina 4]
Redactie: Cyrille Offermans, Nicolaas Matsier, Kees Nieuwenhuijzen (vormgeving), Willem van Toorn, Jacq Firmin Vogelaar.
Redactieraad: Hans Bakx, H.C. ten Berge, J. Bernlef, Pieter de Meijer, Hans Tentije.
Redactieadres: Raster, De Bezige Bij, Van Miereveldstraat 1, 1071 DW Amsterdam.
Ongevraagde bijdragen kunnen niet worden teruggestuurd.
Raster is alleen verkrijgbaar bij de boek- en tijdschriftenhandel, of per intekening bij de uitgeverij.
Vorige nummers blijven leverbaar en kunnen worden (na)besteld.
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de betrokken auteurs.
Copyright 1992 © De Bezige Bij, Amsterdam.
Druk Hooiberg, Epe.
Deze uitgave kwam tot stand mede dank zij subsidie van het Literair Produktie- en Vertalingenfonds.
isbn 90 234 1377 6 cip nugi 322
[Deel 59, pagina 5]
Inhoud
Raster 59/1992
| H.H. ter Balkt | Drie Laaglandse hymnen | 7 |
| Bei Dao | Zeven gedichten | 10 |
| J. Bernlef | Vreemde wil | 18 |
| Breyten Breytenbach | Zeven gedichten | 24 |
| Duoduo | Drie gedichten | 36 |
| Eva Gerlach | Twee gedichten | 40 |
| Guillevic | Gedichten uit: Waterland | 42 |
| Lars Gustafsson | Vier gedichten | 57 |
| Lloyd Haft | Gedichten in het Engels | 64 |
| Zbigniew Herbert | Elegie op het heengaan | 70 |
| Amy van Marken | Over Rolf Jacobsen | 85 |
| Rolf Jacobsen | Zeven gedichten | 86 |
| Willem van Toorn | Over Franco Loi | 94 |
| Franco Loi | Vier gedichten | 95 |
| Jasper Mikkers | De landmeters van de keizer | 99 |
| Hans Groenewegen | Verdwijnen: over de poëzie van Tadeusz Rósewicz | 103 |
[Deel 59, pagina 6]
| Tadeusz Rósewicz | Gedichten uit ‘Bas-relief’ | 106 |
| Bert Schierbeek | ‘traag groeit de palm verder’ | 118 |
| Song Lin | Schrijfverslaving | 120 |
| Hans Tentije | Lorenzetti | 121 |
| Jan H. Mysjkin | A propos Jean Tortel | 124 |
| Jean Tortel | Vier objecten in de kamer | 126 |
| Tomas Tranströmer | Vier gedichten | 143 |
| Antoine A.R. de Kom | Over César Vallejo | 147 |
| César Vallejo | Vier gedichten uit ‘Trilce’ | 149 |
| Wang Jiaxin | Hij die de winter met houthakken doorbrengt | 153 |
| Zhai Yongming | Spookhuis | 154 |
| Maghiel van Crevel | Vijf Chinese dichters | 155 |
| Over de medewerkers | 156 | |
[Deel 59, pagina 159]
Raster 58
Vergeetwoordenboek
Verdwenen dingen / Vergeten woorden door
Willem Jan Otten, Hedda Martens, Nicolaas Matsier, Johanneke van Slooten, A.F.Th. van der Heijden, Graa Boomsma, Nelleke Noordervliet, Leo Vroman, Anthony Mertens, Aukje Holtrop, August den Boef, Henk Pröpper, Jan Kuijper, Martin Reints, Henk van Setten, Huub Beurskens, Chris Keulemans, Jacq Vogelaar, T. van Deel, Anna Tilroe, K. Michel, Maria van Daalen, Kees Nieuwenhuijzen, Imme Dros, Rein Bloem, Reinold Kuipers, Henk Simons, Dirk van Weelden, J. Bernlef, Nicolette Smabers, S. Dresden, Hans W. Bakx, Atte Jongstra, H.H. ter Balkt, Jan Fontijn, Leo Pleysier, Yves van Kempen, Robert Anker, Jan Blokker, Marjoleine de Vos, K. Schippers, Charlotte Mutsaers, Cyrille Offermans, Marcel Möring, Kees Fens, Dick Raaijmakers, Willem van Toorn, Hans Tentije, Anton Haakman, Joke van Leeuwen, Toon Tellegen, Walter van den Broeck, Walter van der Kooi, Daniël Robberechts, H.C. ten Berge, Wim Notenboom.
Tweede druk
[Deel 59, pagina 160]
Raster 60
De beschrijving
Hoe beschrijven schrijvers? Van en over Lidia Ginzburg, Gianni Celati, Anthony Mertens, Yves van Kempen, John Berger, Jacq Vogelaar, Cyrille Offermans, Eva Gerlach, Daniël Robberechts, Willem van Toorn, Nicolaas Matsier e.a.?
[Deel 59, achterplat]
Raster poëzie
Gedichten van H.H. ter Balkt • Bei Dao • J. Bernlef • Breyten Breytenbach • Duoduo • Eva Gerlach • Guillevicg • Lars Gustafsson • Lloyd Haft • Zbigniew Herbert • Rolf Jacobsen • Franco Loi • Jasper Mikkers • Tadeusz Rósewicz • Bert Schierbeek • Song Lin • Hans Tentije • Jean Tortel • Tomas Tranströmer • César Vallejo • Wang Jiaxin • Zhai Yongming •
[Deel 60, voorplat]
[Deel 60, pagina 2-3]
RASTER 60
Tijdschrift in boekvorm
Driemaandelijkse uitgave van De Bezige Bij, Amsterdam
[Deel 60, pagina 4]
Redactie: Cyrille Offermans, Nicolaas Matsier, Kees Nieuwenhuijzen (vormgeving), Willem van Toom, Jacq Firmin Vogelaar.
Redactieraad: Hans Bakx, H.C. ten Bergen, J. Bemlef, Pieter de Meijer, Hans Tentije.
Redactieadres: Raster, De Bezige Bij, Van Miereveldstraat 1, 1071 DW Amsterdam.
Ongevraagde bijdragen kunnen niet worden teruggestuurd.
Raster is alleen verkrijgbaar bij de boek- en tijdschriftenhandel, of per intekening bij de uitgeverij.
Vorige nummers blijven leverbaar en kunnen worden (na)besteld.
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schrijftelijke toestemming van de betrokken auteurs.
Copyright 1992 © De Bezige Bij, Amsterdam.
Druk Hooiberg, Epe.
Deze uitgave kwam tot stand mede dank zij subisdie van het Literair Produktie- en Vertalingenfonds.
isbn 90 234 1379 2 cip nugi 322
[Deel 60, pagina 5]
Inhoud
Raster 60 / 1993
| Anthony Mertens | Cederbloesem. Over beschrijvingen | 7 |
| Willem van Toorn | Twee beschrijvingen | 21 |
| Eva Gerlach | Over de woeker van beelden | 25 |
| Martin Reints | Beschrijving | 29 |
| Charlotte Mutsaers | Op zeebenen, blauwvoeten en knieën van dennehout | 30 |
| Francis Ponge | Methoden | 38 |
| Dick Raaijmakers | De provocatieve schroef | 58 |
| Elmer Schönberger | Mystieke Pagina | 62 |
| Melchior de Wolff | Onheil | 64 |
| Atte Jongstra | Psychologisch rapport van een verhalenverteller | 66 |
| Jacq Vogelaar | Zie ook Carpaccio | 70 |
| Leo Pleysier | Joris | 75 |
| Anton Haakman | Blik | 76 |
| Joke van Leeuwen | Twee gedichten | 78 |
| Nicolette Smabers | Het laatste paar | 79 |
| Henk Simons | Bericht uit het polderdistrikt | 82 |
[Deel 60, pagina 6]
| Walter van der Kooi | Achterstallig onderhoud | 86 |
| Ger Verrips | Donker | 91 |
| Paul de Wispelaere | Op zolder | 93 |
| Willem van Toorn | Het veer | 99 |
| Marga Minco | Een ogenblik | 101 |
| Marcel Möring | Kerkplein, Torenlaan | 104 |
| Hedda Martens | Het terras | 108 |
| Nelleke Noordervliet | Dertig seconden | 110 |
| Kees Nieuwenhuijzen | Van A naar B | 113 |
| H.C. ten Berge | Schöne Aussicht | 115 |
| Georges Perec | Rue Vilin | 119 |
| Bert Voeten | De verhuizing | 128 |
| Péter Nádas | De zesde brief | 134 |
| Dick Raaijmakers | Het destructieve karakter | 141 |
| Over de medewerkers | 165 | |
[Deel 60, pagina 168]
Raster 59
Poëzie
Gedichten van H.H. ter Balkt, Bei Dao, J. Bernlef, Breyten Breytenbach, Duoduo, Eva Gerlach, Guillevic, Lars Gustafsson, Lloyd Haft, Zbigniew Herbert, Rolf Jacobsen, Franco Loi, Jasper Mikkers, Tadeusz Rósewicz, Bert Schierbeek, Song Lin, Hans Tentije, Jean Tortel, Tomas Tranströmer, César Vallejo, Wang Jiaxin, Zhai Yongming.
Raster 61
Vertellen
In Raster 13 (1980) stond het befaamde opstel van Walter Benjamin ‘De verteller’ centraal, waarbij de twijfel aan de mogelijkheid om vandaag de dag nog zomaar verhalen te vertellen overheerste. Daarmee werd het verhaal niet afgeschaft maar gepleit voor nieuwe vertelvormen. Wat gebeurt er wanneer moderne schrijvers - als Calvino, Celati, Okri, Berger, Tahar Ben Jelloun, Kadare - aansluiting zoeken bij de orale vertelcultuur? Daarnaast groeit het inzicht dat het verhaal een primaire ordening van de ervaring betekent. In de geschiedwetenschap heeft dat geleid tot aandacht voor de mondelinge overlevering, maar ook in andere wetenschappen is een wending tot het verhaal te zien: ‘Waarover men niet kan theoretiseren, daarvan moet men verhalen’, aldus formuleerde het Umberto Eco. In deze afleveringen diverse voorbeelden van deze herwaardering van het verhaal alsmede enkele theoretische beschouwingen.
[Deel 60, achterplat]
‘Rasterredactie! U vraagt schrijvers om een beschrijving. Dat is sterk: zelf nog geen seconde van uw leven een greintje vertrouwen in de werkelijkheid hebben gehad en dan toch vragen om een beschrijving.’
Aldus Charlotte Mutsaers.
Andere reflectanten in dit nummer: Willem van Toorn, Eva Gerlach, Martin Reints, Dick Raaijmakers, Elmer schönberger, Melchior de Wolff, Atte Jongstra, Jacq Vogelaar, Leo Pleysier, Anton Haakman, Joke van Leeuwen, Nicolette Smabers, Henk Simons, Walter van der Kooi, Ger Verrips, Paul de Wispelaere, Marga Minco, Marcel Möring, Hedda Martens, Nelleke Noordervliet, Kees Nieuwenhuijzen, H.C. ten Berge, Bert Voeten, Péter Nádas, Francis Ponge en Georges Perec.
‘De beschrijving is onontbeerlijk, maar ze geniet geen grote faam. In de wetenschap staat ze laag op de ladder, als een onvolkomen definitie. Ze is altijd ondergeschikt aan de theorie. In de literatuur staat ze in dienst van het verhaal.’ (Dr. Anthony Mertens)