|
| |
| |
| |
III
Om dat gherne smenschen kennesse
Wiste van ziere behoudenesse
Die maniere ende hoe hi mede
Was ghebrocht ter zalichede,
Zo zal ic vertrecken in waerre woort
Die boodscap van marien gheboort.
Hoe die inghel zeide haren vader
Van haerre gheboort nu hoort algader.
Als ons heren gheboorte zoude
Toecomen, als hi selve woude,
Zo moest eerst comen, bem ic vroeder,
Die gheboorte van zire moeder.
Ende om dat men dit dan hier na
Vele te lichteliker versta,
Zo zullen wij dan een lettel voren
Of eene ghelikenesse, dat wij
Tnavolghen te bet verstaen daer bi.
Men leist van eenen man also
Dat hi eens quam in jherico
Huut jherusalem der stede.
Als hi dus wandelinghe dede,
Quam hi duer een woeste vilt,
Daert eenich was ende wilt,
Ende quam in corter ure te waren,
Daer hi vant vele moordenaren,
Zo dat zij sloughen hant daer an
Ende roveden den onnoselen man
Ende daer boven zij tien stonden
Den man gaven vele wonden,
| |
| |
Ende schieden van hem daer naer
Ende lietene half levende licghen daer.
Priesters ende dyaken mede,
Die daer quamen an die stede,
Zaghen dien man, die also zere
Was ghewont ./ zij haddens dere,
Maer zij ne pijnden, wats gheschiet,
Zine wonden te ghenesen niet,
Noch hem te helpen tsiere baten,
Zo dat zine daer hebben ghelaten.
Ten utersten zo quam ghegaen
Te diere stede een samaritaen,
Die den ghewonde quam zo naer,
Dat hine zach licghen daer
Gequest, mesmaect ende zere mesvoert,
Ende wart stappans zo zere beroert
Met caritaten ./ dat hi tien stonden
Vriendelijc ghenas smans wonden.
Ende ne hadde die samaritaen
Niet ghecomen, zonder waen
Die man en hadde niet moghen wesen
Van zinen zwaren wonden ghenesen.
Die dese parable wel over ziet,
Zo esser ons recht in bediet
De mensche of tmenschelike gheslacht
Die, als hi zinen here verwracht
Bi swijfs rade ende bi der spise,
Was ghestreken uten paradise,
Daer weilde was zonder ghetal
Ende daer hi was vul weilden al,
Ende was gherocht te zire pine
In deser aermer werelt woestine,
Ende vander gracie, die hem god gaf,
Was te male gherooft der af,
Ende was ooc te diere stont
Met menigher zwaerre wonden groot,
Dat es ghewijst ter ewigher doot,
Die menighe tijt ende menighen dach
Half dood half levende lach,
Want hine conste in gheenen zaken
Ter doot noch ten live gheraken.
Noch bi dyaken noch bi papen
Ne conste hi ghesonde gherapen,
| |
| |
Want hine mochte ter behoudenesse
Niet comen metter besnydenesse,
Noch met penitencien mede,
Hoe groot hoe staerc dat hise dede.
Ten achtersten zo quam ghegaen
Toten mensche die samaritaen,
Ghenas zine wonden vriendelike.
Nu weet dat die samaritaen
Als een wachtre ./ daer wij
Wel gode moghen verstaen bi.
Want wachte hi niet onse ziele,
Stappans zoe in zonden viele?
Goed was ons die wachter vonden,
Die ghenas onse zware wonden.
En hadde hi te onser vromen
Ons te hulpen niet ghecomen,
Wine zouden vandien bittren wee
Ghenesen worden nemmermee,
Ende gheen mensche, weet openbaer,
Hoe goed / hoe helich dat hi waer,
En mochte comen zekerlike
Met groten rechte moghen wij loven
Jhesum christumme van hier boven,
Onse wachter, die ons heift in hoeden,
Quam ende loste ons met zinen bloede,
Ende quam in dese aerme werelt
Om ons te lossene die waren ghequelt.
Als dan die enighe gods zone,
Alre ontfarmicheit ghewone,
Wilde ons lossen ende comen
In dese werelt tonser vromen,
Zo ordineerde hi die gheboort
Dat soe ter werelt zoude comen voren
Daer of dat hi woude zijn gheboren,
Enen inghel die boodscapte him,
Dat hi winnen zoude een kint,
Dat van gode zoude zijn ghemint.
Voort zeide die inghel openbare
Dat dat kint ghehelicht ware
| |
| |
Van onse here te ziere vrame
Binnen ziere moeder lichame.
Voort zeide die inghel, dar ic lyen,
Den vader de name van marien.
Dit was marie, die talre tijt
Die tonser zalicheit es vonden,
Bi der welken den ghewonden
Quam, bi ons heren moghenthede,
Ontfarmicheit, also ic zeide.
Van welker maghet god te vele uren
Den propheeten in figuren
Ende met teikinen instrueerde
Dese gheboorte ende leerde.
In een visioen, daer hi lach
Up zijn bedde, twelke visioen
Zere wonderde den coninc coen;
Hi zach, dat een scoon wijngerd groeyde
Huut zire dochter lichame ende bloeyde
Ende wies scone ende wel gheladen
Met sconen bloesemen ende bladen.
Ende voort desen coninc dochte
Dattie wijngaerd vrucht brochte,
Dat hi bedecte al zijn rike.
Ende als hi dit dus heift ghesien,
Zeide hijt zinen meesters na dien,
Die hem zeiden, zonder lieghen yet,
Die waerheit wat die droom bediet.
| |
| |
Ende zeiden den coninc also houde,
Dat zijn dochter daer na zoude
Draghen enen groten here,
Daer hi zoude mede verstijt zijn zere.
Ende daer na drouch zoe bi waerheiden,
Alsoot die meesters te voren zeiden,
Den coninc syrum, de welke vorwaer
Met zire cracht verloste daer naer
Die kindre van israhel om daghen,
Die in vanghenessen laghen;
Ende dit es in waerre tale
Letterlijc ende vray bediet,
Zonder daer in te lieghen yet.
Maer anders zo es properlijc
Hoe dese droom zijt zeker des
Gheestelijc te verstaen es.
Den coninc asterges was gheseit vorwaer,
Dat sijn dochter zoude daer naer
Draghen ende baersen in waerre dinc
Syrum desen groten coninc;
Ende joachimme was vor waerheit
Vanden inghel gods gheseit,
Dat zijn dochter zoude overwaer
Ihesum den gods zuene draghen daer naer.
Cyrus die loste ende niement el
Al die kinder van Israhel,
De welke in vanghenessen zware
Te babilonien ghevanghen waren;
Ende als god was worden man,
Loste hi ons vriendelike dan
Vander macht vanden vianden
Ende van alden helschen banden.
Dus beteikende, zijt ghewes,
Den coninx dochter asterges
Onser vrauwen, in dit ghevouch,
Die den gods zuene maghet drouch
Ende voort brochte der werelt ghemene
Die es wech / leven / zalichede
Ende ooc mede die opperste vrede.
| |
| |
Want ons god bi u ontbint;
Du bist des oppersten coninx kint,
Du hebs onse zalichede ghewect,
Du bist ene bloume die altoos blect,
Boven rosen ende lelien mede
Ende boven allen bloumen talre stede.
Ghebenedijt zo moete zijn
De boodschap der gheboorten dijn,
Want bi dier boodscap zo quam in
Onser behoudenesse beghin.
Ghebenedijt zij zonder hende
God, die di tonslieden zende,
Ende oec de zuene dat hi ghewerde
Dat hi teere moeder di begherde.
Ghebenedijt zo moet ooc zijn,
Die inden lichame der moeder dijn
Di helichde ende benedide,
Nochtan dattu laghes in hare zide.
Ghebenedijt moeten beide gader
Zijn ./ dijn moeder ende dijn vader,
Die di wonnen onder hen beeden
Zonder smette der onzuverheden.
Beteikent zo es ons albloot,
Dat marie van rechter noot
Was in de werelt ghesent onsleden
Vander godliker drievoudicheden,
Om ons te heffen huut pinen zwaer
Ende in teikine dat dit es waer,
Helichdese in der moeders lichame
Die helighe gheest thaerre vrame.
| |
| |
Van deser werder maghet van prise
Propheteerde salomon de wise
Menich hondert jaer te voren,
Eer onse vrauwe wart gheboren,
Daer hi hare mede sprac groten lof,
Want hi hietse een besloten hof,
Ende zeide aldus in cantyken,
Dat zoe den hove wel mocht gheliken,
Want zoe was zuver ende reyne;
Oec hiethise ene fonteyne,
Welke fonteyne, zijt zeker das,
Beteikent dat zoe ghezeghelt was,
Want als die moeder die vrucht bequame
Drouch in haren zuveren lechame,
Zo gaf dier vrucht vor al tempeest
Die benedixie die helighe gheest.
Hi teikenetse ende zeghelde mede
Metten zeghele der drievoudichede
Zo helichlike, verstaet de dinc,
Dat noyt ondiere smette ne ghinc
Int zuver werde hof marien.
Dus woudse de helighe gheest bevryen.
O marie, zoete weerde vrouwe,
In di es bliscap zonder rouwe,
Du bist der godheit beilde,
Int hof van di es alle weilde,
Ende du, weerde vrouwe reyne,
Bes altoos vloeyende fonteyne,
Daer de zielen ghedranct zijn mede,
Dien dorst na hare zalichede.
God, die woude ooc hier te voren
Doen weten dat zoe zoude zijn gheboren
Ter menscheliker zalichede,
Want hijt ons claer weten dede
Langhe eer marie ter werelt quam.
Balaam zeide dan zonder scop,
Zoude spruten ende risen.
Bi welker sterre god woude bewisen
Marien ./ de welke min no mee
Es rechte leidsterre vander zee,
Ende die celle, dats waerhede,
Daer in ruste die drievoudichede.
| |
| |
Dat balaam was een valsch prophete
Ende was daer over bekent wide,
Ende wien dat hi benedide,
Die voer wel in alre tijt
Ende was ter werelt ghebenedijt
Ende creech zeghe in zijn leven;
Ende wien dat hi woude gheven
De maledixie, zijt zeker das,
Ter werelt hi vermaledijt was.
Dit verhoorden altehanden
Der kindren van israhel vianden,
Die hem nernstelijc an cleven
Ende grote ghiften wouden gheven
Ende boden hem grote mieden,
Dat hi die israhelsche lieden
Zoude willen vermaledien.
Hi sprac: en mochte niet ghescien
Dat hise vermalendyen zoude,
Wat dat men hem oec gheven woude.
Maer zo zere zij hem an claven
Ende prosenteirden zo grote ghaven,
Dat hi zeide: hi zouder varen
Ende vulcomen haer begharen.
Zo dat gheviel up enen dach
Dat hi upzat ./ also hi plach
Up eene ezelinne te riden
Ende peinsde hi zoude darwart tiden.
Zo verre reet dus balaam,
| |
| |
Den inghel gods te haerwart ghekeert,
Ende hadde in zijn hand een zweert.
Ende als zoe dus hadde verzien
Den inghel ./ vlo zoe mettien
Ende scoot vullic an een zide
Ende balaam die slouchse stide
Ende was toornich utermaten,
Dat zoe zo scoot beziden der straten.
Hi nopetse vaste metten sporen
Ende zoe scoot alse dede te voren
Ende sturte te male neder
Ende velde balaam ./ die weder
Upscoot ende enen staf verdrouch,
Daer hise zere mede slouch.
Die ezelinne wende haer hooft
Ende zeide: bistu verdooft,
Dattu mi slaes aldus zere?
Balaam sprac: ic sloughe di mere,
Haddic een zweert, zonder waen.
Mettien zach hi den inghel staen
Niet harde verre van dier steden,
Dien hi stappans ghinc anbeden.
Die inghel sprac hem an mettien
Waeromme wiltu vermaledien
Die goede lieden van israhel?
Daer an ne doestu niet wel
Ende ic hadde di ghesleghen doot,
Ne ware dattie ezelinne ontscoot,
Maer bi ghevalle hebstu te bet.
Die maledixie ende ghekeert
In benedixien; god sijs gheeert!
Dat hi die kinder van israhel
Maer, trowen, god ne liets niet ghescien,
Dhelighe gheest die den inghel zende,
Diese ter benedixien wende.
Hier bi heift ons god gheleert,
Dat onse maledixie zoude zijn ghekeert
In benedixien noch om daghen,
Ende dat zoude zonder zaghen
Bi ere maghet zijn ghedaen,
Wiens gheboorte wij verstaen
| |
| |
Bi dat balaam zach die sterre,
Ende al was god up onse erre,
Die maecht die sterre zoude ons verdinghen
Ende ieghen hem te payse bringhen.
Es dese leidsterre vander zee,
Die dese prophete balaam sach
Ende over menich jaer te voren,
Eer marie ye was gheboren
Of van haerre moeder ontfaen.
Bi der zee sullen wij verstaen
De werelt ./ nader scrifturen zinne,
Daer wi alle roeyen inne,
Ende nemmermeer ter havene quamen
Der zalicheit ./ of wij en namen
Marien te hulpen, dese sterre claer,
Die ons mochte bringhen daer.
Zonder hare moghen wij liden niet
Die broeyende zee der hellen verdriet,
Noch ter hemelscher havene raken.
Ende hier om in waren zaken
Was onse vrouwe beteikent te voren
Bider sterre, eer zoe wert gheboren.
Ons dwinct een redelijc bedwanc,
Dat wijs gode zecghen danc,
Deser zee leidsterre zende,
Bider welker wij, aerme weesen,
Zijn ontvloon der groter vreesen
Vander diepheit van deser zee
Ende vri bliven emmermee.
Hoorstuut, keytijf, du zondare,
Ane zich dese sterre clare,
Ende al hebstu zonder ghetal
Mesdaen. hoeti vorden val
Vander quader zonden wanhopen
Ende tot deser sterre zo wilt lopen
Ende aneziese met inderschen oghen;
Zoe zal di troosten in dijn doghen,
In vreesen ende in twivelinghen
Ende in nootsakeliken dinghen,
Zo sultu altoos zonder vaer
Bepeinsen dese sterre claer.
| |
| |
Ane sach dese sterre aldus,
Was ghezeilt in zinen wee,
Ende zoe, die was goedertieren,
Wildene minnentlike bestieren
Uter zonden zee in vreeden
Ter havene van zalicheden.
Zoe zal di ooc altoos bestieren
Ende beschermen ende regieren
Ende zoe zal dijns ghewouden
Ende voeren daer du werts behouden.
O zoete jhesus, dor onse beden
Gheweerd te verleenen onsleden,
Dat wij marien onser vrouwen,
Dese leidsterre zo moeten scouwen,
Dat wij moeten zijn ghevrijt
Van alre vreesen talre tijt
Ende wij bi diere heligher namen
Ghezuvert sijn van zonden. amen.
|
|
Auteursrecht onbekend