De spieghel der menscheliker behoudenesse

(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse– rechtenstatus


XII
[Folio 27c]
Int capitel nu voorleden Staet ghescreven bi waerheden, Hoe cristus ende zijn moeder de maecht In egypten waren ghejaecht Van herodes, den fellen tyrant, Ende dat hi weder quam int lant Daer hi ute was verdreven. Dit staet hier voren al bescreven. Also diet las wel heift ghehoort. Nu suldi horen in waerre woort, Hoe dat onsen here sint jhan Baptiste doopte, die helighe man, In dat water vander jordane. Als cristus <daer> was ghetorden ane Des levens daghen over waer, Dat hi began zijn .xxx.ste jaer Achter erdrike te gane, So quam hi toten jordane Om de redene dat hi woude, Dattene sint jhan daer dopen zoude. Maer al waest, verstaet de dinc, Dat god ter jordanen ghinc, Als wij vinden bescreven bloot, Hine hadde des doopsels gheen noot, Want hem ne mochte te gheenen stonden Raken enighe smette van zonden. Hi was duecht / wech / waerheit / leven, Also van hem staet ghescreven.
[Folio 27d]
Maer cristus, die eweghe waerheit, Wilde om smenschen zalicheit Zijn ghedoopt ./ verstaet wel mi, Om dat twater zoude daer bi Ontfanghen cracht in zinen name Metten tastene van zinen lechame, Dat de lieden daer mede zouden Ofdwaen der erfzonden scouden, Ende zo wie up gode hoopt Ende mettien watre zij ghedoopt Ende ghezuvert, dat hi zij Werdich inden hemel te comen daerbi. Dit doopsel, daer wi hier of spreken, Daer hadwij wileneer of een teken In doude wet ende goed exempel, Want te jherosolimis inden tempel Stont een vat, verstaet mi wale, Dat hiet men de zee van metale, Ende alde papen, zonder waen, Die inden tempel wouden gaen, Moesten hem inde zee vorwaer Dwaen ./ dat was custume daer. Ghelijc dat zij hem moesten dwaen, Die inden tempel wouden gaen, Als dies ghelike, verstaet mi wel, Die comen wille inden tempel, Dats inden hemel te verstaen, Moeten hem int doopsel dwaen;
[Folio 28a]
Anders zo bleve hi verdomt Ende nemmer hi te gode comt. Nu suldi weten ende merken, Dat ons bewisen goede clerken Drie rechte manieren te wesen Van desen doopsele / als wij lesen, Zonder dit ./ des zijt ghewes, Die eerste maniere van doopsel es. Eist dat een man up enen dach Int water verdrinken mach Ende het met hem also zij ./ dat Hi nooit doopsel heift ghehadt, Ende hem god dan heift zo weert Dat hine toten ghelove keert, Eist lanc of cort vor zijn doot, Of daer hi leicht in zulker noot, Dat hi dan vrylic, ongheveinst, Met goeden herten ghewillc peinst, Dat hi ghedoopt wilde wesen, Die es ghedoopt, also wij lesen, Altemale vulcomelike Ende zal behoren te hemelrike Na ziere dood in corten stonden Met berouwene van zonden Als ./ waerlike openbare, Of hi ter vonte ghedoopt ware. Maer eist dat hem god gracie gheift, Dat hi daer huut comt ende leift, Ende come ten lande, behouden den live, Ic rade hem, dat hi niet en blive, Hine doe hem doopen in corter tijt, Want anders doet hem gheen profijt; Ende doet hijt niet, zo doet hi quaet. God onse here kent alle staet, Herte ende wille god aneziet, Menne mach hem verscalken niet. Hi weet al waert of gaet ende aen, Zine moghen hem niet doen verstaen, Hine kent wel die waerheit fijn, Anders dan de dinghen zijn. Hi weet al; wat zal men hem leren Ten andren doopsel willic keren. Waert dat een onghelovich man, Wien god zulker gracien jan,
[Folio 28b]
Dat hine woude ten behoude Bringhen / recht oft wesen zoude, Ende hi ten hende van zinen leven Hem ten ghelove wilde gheven Bi gods gracie tenighen daghe, Bi enighen teikenen, die hi zaghe, Ende hi in tghelove zo groot Hadde den zin ./ dat hi de doot Daer voor storve in gods wighe Ende hi gheen doopsel mochte crighen, Dese zoude zijn al openbare Ghedoopt ./ ende ooc gods martelare. Maer consti comen van dier stede Ende levede / als ic te voren zeide, Zo zie, dat hi hem dopen doe, Als hi eerst mach, dat hoorter toe; Ende dadijs niet, dats wel bekint, Dat doopsel zoude hem baten twint, Up dat hi mach ende niet ne wille Ten doopsel comen lude of stille. Na dat darde doopsel hoort. Als een man comen es zo voort, Dat hem ziecheit zo mesmaect, Dat hi zijns levens hende naect Ende dat hem binnen zinen leven Noyt doopsel was ghegheven, Ende dan ghelovede vastelike In onsen here van hemelrike Ende hijt niet ne conde spreken, Noch gheven enighe teken, Of dat hi niet ghecrighen mochte Dat doopsel / el dan met ghedochte, Desen man zoude de helighe gheest Daer dopen na zijn vulleest. Maer eist zo dat hi daerna leve Ende hi dan te live bleve, Zo doe hem dopen in corter tijt, Of al der gracien es hi quijt. Ende dit heet also wij lesen Des helighen gheests doopsel wesen. Dat eerste doopsel es van vloede, Tander heet doopsel van bloede. God onse here omnipotent Alden staet der menschen kent
[Folio 28c]
Ende hi, die dor ons staerf de doot, Ne bezwijct in gheenre noot Gheenen mensche tenighen stonden. Al eist dat hi sneift in zonden, Wacht hi hem voort van mesdaden Ende hi up gode roupt ghenaden, Eist met herten of inde woort. Nu zo hebdi wel ghehoort Hoe dat doopsel es van node Hem die comen willen te gode. Nu zullen wij alle weten wel, Dat dit voorscreven doopsel Behoort in watre ghedaen te zine Niet in melc / in biere / of in wine, Niet dan in watre maecht wesen. Van deser metalinre zee wi lesen, Datse was gegheven in vreimder wisen Van also ghedaenre spisen, Daer die meesters toe daden wale Alle maniere van metale. Ende ons es bediet daer bi, Dat in wat talen dat het si, Eist walsch / griex / vlaemsch of latijn, Dat doopsel mach ghegheven zijn Up dattie dopre / eist wijf of man, Betamende woorde zecghen can, Openbaer blijct dan hier bi, Dat elc mensche, wie hi si, Mach enighen mensche in zijn leven Warachtelijc dat doopsel gheven, Meent hi dat te doene ende el niet, Dat de helighe kerk ghebiet. Nu vinden wij in scrifturen mee Van deser voorghenoemder zee Twalef ossen der onder laghen Metalin ./ die dese zee draghen. Ende daer bi zo es ons bediet, Dattie apostelen ne lieten niet, Zijne predecten tdoopsel talre tijt Al omme over alde werelt wijt. Dese zee voorseid, zij u bekent, Was vul speglen al omtrent Ende daer in zaghen groot ende cleene, Of zij yewers waren onreene,
[Folio 28d]
Of hadden in tanschijn enighe lette Of ontamelike smette. Ende hier es ons beteikent bi, Zo wie dat begherende zi Dat kerstin doopsel te ontfane, Es sculdich voren in te gane Te ziere consciencie, also ict weet, Ende laeten hem zine zonden leet Ende hebbe van herte goed berouwen Ende speghelen hem dus en trouwen. Ende wij lesen van sinte janne, Dat hi sprac te zomeghen mannen, Die ghedoopt wouden zijn en trouwen Zonder te hebben enich berouwen, Ende zeide aldus zonder waen Hoe suldi die gramsceip ontgaen Van den toecomende vonnesse, De welke zonder berouwenesse Van uwen zonden dus gheteimt Dat ghi dit helighe doopsel neimt? Daer bi / die hem niet willen doemen Hets met berouwen goed ghenomen, Want diet neimt in goeden trouwen, Up dat hem al zijn zonden rouwen, Heift dan remedie ende verlaet Van alre zondeliker daet. Deser kerstine doopsel weert
[Folio 29a]
Was wilen wel ghefigureert In dhoude wet in eenen man, Die was gheheeten naaman. Dese naaman, also ic las, Altemale lazers was, Die ter jordane zuver ende claer Wart ./ als ghi horen sult hier naer. Dese lasers, daer ic af began, Was een onghelovich man Ende niet ne ghelovedi das, Dat god altoos es ende was. Nochtan zo quam hi aldus Toten prophete helyzeeus Ende na dat met hem staet Vraghede hi den prophete raet, Hoe dat hi beste zoude wesen Van zinen laserscepe ghenesen. Helyseus hem doe riet, Dat hi ne zoude laten niet, Hine ghinghe in die jordane Zeven waerf / zine lede dwane. Dese naaman dede aldus, Als hem beval helyseus, Ende daer na wart hi na desen Van allen laserscepe ghenesen. Ende bi dat hi hem te dien stonden Zevenwaerf dwouch ./ zijn de hooftzonden Zeven bediet ./ diet wel verstaet, Die men int doopsel afdwaet. Dus dan es een man vor dit Metten .vii. hoofdzonden besmit, Maer daer jeghen es die fonteyne Vanden doopsel also reyne, Die den mensche te male dwaet Vander zondeliker daet. Naamans vleesch wert zocht ende dinne Al waert van enen kindekinne, Ende wel es bediet hier bi, Zo wat mensche dat ghedoopt zi, Es ghezuvert te dien stonden, Als een kint van allen zonden. Ende waert dat zij de dood verworven Ende eer zij anders mesdaden ./ storven Zonder twivel zouden zij danne Te gode behoren, wijf of manne,
[Folio 29b]
Zonder belet of ooc dangier Ende zonder enich vaghevier. Als cristus vanden helighen man Doopsel ontfinc / sinte jhan, Doe was die hemel zonder waen Boven cristus hoofde ontdaen. Ende dat beteekent openbare Waert dat yement ghedoopt ware, Hi behoorde ter hemelscher stede, Of ten ware dat hi anders mesdede, Ende hemelrijc waer hem bereit, Als ic voren hebbe gheseit. Ende wie dan comen wil te gode Hi moet hem dopen doen van node. Eist dat hi ghedoopt en zij Te gode ne mach niet comen hi, Also hier voren staet ghescreven. Hier of es ons figure ghegheven, Also wij vinden ghescreven wel, Dat die kindren israhel Blidelike alte zamen Int land van belove camen Ende leeden, als ict hebbe verstaen, Dor dat water vander jordaen. Als dese kindre aldus te zamen Int land van belove quamen, Ne mochten zij daer gaen no riden, Zijne moesten dor de jordane liden.
[Folio 29c]
Ende daer bi es ons wel bediet, Dat wij ne moghen comen niet Tonsen lande van belove, Dats ten zoeten hemelschen hove, Wij ne moeten liden, verstaet dat, Voren dor des doopsels bat. Dor dese jordane, also ic maerke, Droughen zij haerlieder aerke Inde middelwaert vorwaer Entie aerke bleef staende daer. Aldie liede, minste ende meesten, Leedden der over haer beesten, Ende ghingher zelve over mede, Want boven der aerken hoochede Of ten uppersten, verstaet tbediet, Zo ne quam dat water niet, Maer het bleef staende, als wi lesen, Al hadt een groot berch ghewesen. Dat water drouch hem al int hoghe Ende beneeden bleeft al droghe. Voort vinden wij ghescreven wel, Dat die kindren van israhel Droughen .xii. steenen ende niet mee. Ute den diepen vander zee. Ende up den houver dat sijze bringhen Ende eenen hoop zij maken ghinghen, Om dat men daer tallen daghen Dies zoude ghedinken ende ghewaghen. Eenen raet zij daer na sloughen, Dat zijse vanden hoever droughen Ende droughense, wilt verstaen, Daer die aerke hadde ghestaen In dat diepe vander mere Ende maecten daer met groter ghere Van dien steenen eenen hoop. Bin deser tijt had gheenen loop In dat nedere / die jordane Ende dat volc mocht al wel gane Over die jordane diet wilden poghen, Dat hare voeten bleven droghe, Ende daer na liep die jordane Weder also zij plach te gane. Dese aerke, die hier stont aldus, Daer es ons bi bediet cristus,
[Folio 29d]
Dat hi int water, also wij lesen, Daer na ghedoopt zoude wesen. Dese aerke, die daer stoet in de vloede, Daer was in aarons roede, De welke roede wileneer groeyde Ende boven der naturen bloeyde. Bider bloeseme van deser roede Zo es bediet cristus die goede, Also ghi wel mochtet horen, In ene figure verre hier voren. In dese aerke, verstaet albloot, Zo was manna, hemels broot. Onse here cristus, als ic versta, Es beteekent bi den manna, Want van hem es ghegheven bloot, Dat hi es dat hemelsche broot, Twelke broot tot onser vromen Es vanden hemel neder comen. Wij vinden ooc ghescreven dus Een bouc heet deutronomius, Daer in ghescreven stont de wet, Die was ooc in de aerke gheset. Ende dit beteekent voort daeran, Dat cristus es worden man Die wilen eer den jueden gaf, Daer zij haer wetten houden af. In dese aerke / zo tlatijn orcont, Waren gheleicht te diere stont Van moyses die .x. ghebode Ende die bedieden wel gode, Want die almoghende god, Die den jueden gaf ghebod, Dit was hi die altoos leeft, Ende dit doopsel ghemaect heift. Dese aerke, ic wel zeker bin, Was van houte van chetin, Dat nemmermeerne verrot. Ende dat bediet ./ al waest dat god, Dat cristus doot was. ay, niet lanc, Zijn vleesch ne aerchde no ne stanc. Der aerken materie was van hout, Binnen ende buten wel vergout, Ende dat bewijst ons die waerhede, Dat in cristus was die godlichede
[Folio 30a]
Ende was god, dats waerheit bloot, Beede int leven ende in de doot. Ende biden voorseiden .xii. steenen Wij die .xii. apostelen meenen, De welke predicten talre tijt Dat doopsel over al de werelt wijt Ende hebben dit alomme ghepreect. Elken es ghedaen beheet, Die in dit doopsel es worden claer Ende voort leven wille daer naer Ende hem wachten tallen stonden Voorden val van hooftzonden, Desen mensche word ghegheven Met gode tewelike leven. Ende al heift een man mesdaen Wilhijt betren ./ ende of staen Van alre quader zonden ghemeent, Cristus. hem gracie verleent Ende zal hem hemelrijc gheven, Al waert int hende van zinen leven. Es jonne mi, jhesus, lieve here, Dat ic dijn doopsel hier zo eere, Dat ic metti moete verbliden Inden hemel ten eweghen tiden. Amen

Vorige Volgende

XII