Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De spieghel der menscheliker behoudenesse (1949)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.19 MB)

XML (0.63 MB)

tekstbestand






Editeur

L.M.Fr. Daniëls



Genre

poëzie

Subgenre

vertaling
leerdicht


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De spieghel der menscheliker behoudenesse

(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

XXXII

 
Int capitel dat voor desen
 
Staet ghescreven, machmen lesen,
 
Hoe alte male die menscheit
 
Ghelost was uter deimsterheit
 
Der hellen ./ daerse adam in brochte.
 
Maer cristus dese weder cochte,
 
Die hi dierbaer heift betaelt,
 
Ende uten duustren pit ghehaelt,
 
Ende leedese vriendelike
 
In zijns vader zoete rike.
 
In dit capitel, dat hier naer
 
Volcht ./ zul di horen claer,
 
Hoe onse here van hemelrike,
 
God ende mensche warachtelike,
 
Also wij voor waerheit lesen,
 
Vander dood up es verresen.
 
Ende ic wille hier doen weten u
 
Van den maecsel des graefs nu:
 
Dat graf, verstaet wel wat ic meene,
 
Es ghehoolt al in steene,
 
Ende als men comt in desen
 
Scijntet .j. dobbel camer wesen.
[Folio 83d]
[fol. 83d]
 
Als in dese camer dan
 
Comen es wijf of man,
 
De welke camer, zijt zeker des,
 
In den steen ghegraven es.
 
Welke steen, als ic verzinne
 
Niet ne leicht der erden binnen,
 
Maer uptie erde es hi gheleit,
 
Ende hi es beede lanc ende breit
 
Omtrent zeven voete of acht,
 
Ende dat een mensche heift macht
 
Dat hi zijn hand recken moghe,
 
Daer omtrent macht zijn hoghe.
 
Ute deser camere, dats waerheit fine,
 
Zo gaet men bi enen duerkine
 
In enen ander, in waren dinghen,
 
Dat zo groot es in de linghe,
 
Streckende vander ere ter ander zide,
 
Vander andre cameren wide.
 
Also dat dat camerkijn
 
Ooc .vij. voet lang mach zijn
 
Of achte of daer omtrent,
 
Ende es zo breet, es mi bekent,
 
Welnaer alst mach zijn lanc.
 
Ende die hoocheit heift ganc
 
Also hoghe, dats waerheit fijn,
 
Omtrent alst lanc of breet mach zijn.
 
Dit duerkin des graves was
 
Vast ghesloten, als ic las,
 
Ende als een mensche dan comt
 
In dat duerkin voorghenoemt,
 
Zo verneimt hi daer stappant
 
Die stede an die rechter hant,
 
Daer begraven was bequame
 
Ons heren weerde lechame,
 
Ende es een steen, also ict weet,
 
Die es omtrent .iij. voet breet,
 
Ende es als ic ghemerken moghe,
 
Omtrent anderhalven voet hoghe.
 
Dese steen, die men daer ziet,
 
Ne es hol ghegraven niet.
 
Dus lach die lechaem niet daer in
 
Maer daer up, verstaet den zin,
 
Want daer in mocht hi niet lecghen.
 
Enighe peilgrime die zecghen,
[Folio 84a]
[fol. 84a]
 
Dat dese steen tgraf gods heet,
 
Ende die iueden heeten ghereet
 
Altemale tgraf / den steen,
 
Daer ic of zeide, met cameren tween.
 
Dit was bezeghelt, dats waerhede,
 
Vanden iueden ende gheteekent mede
 
Met zeghelen, also ic dat las.
 
Als onse here begraven was,
 
Quamen die iueden prenten an
 
Den steenen hare zeghelen dan;
 
Om dat men niet en name
 
Noch en stole den lechame.
 
Zo teekenden zij ons heren graf,
 
Als mi tlatijn te kennen gaf.
 
Hier boven hebsij met mieden verleet
 
Die heydene rudders, als ic weet,
 
Dat zij drie daghe ende drie nachten
 
Tgraf ons heren zouden wachten,
 
Dattene dapostelen niet droeghen van dare
 
Ende zeiden, dat hi verresen ware.
 
God met ziere godliker virtuut
 
Die verrees ende voer daer huut.
 
Die dueren nochtan besloten bleven,
 
Die zeghele gheheel, also wi lesen,
 
Ende die helighe lechame
 
Van onsen lieven here bequame
 
Leet bi ziere cracht, alsoot wel sceen,
 
Dor dien voorghenoemden steen
 
Ende, als dit aldus es ghesciet,
 
Een inghel gods, es mi bediet,
 
Quam vanden hemel neder dan
 
In die ghelike van enen man,
 
Ende hi heift ghedaen ave
 
Den steen der dueren vanden grave.
 
Dit zaghen die rudders mede,
 
Die daer wachten die helighe stede,
 
Des inghels anschijn over waer
 
Dat was als ene [blixem claer]
 
Ende zine cleedren, [vers]taet dit.
 
Waren al scone ende wit,
 
Ende waren van witheden min no mee
 
Bleckende ghelijc den snee.
 
Die erde bevede over waer,
 
Die rudders hadden sulken vaer,
[Folio 84b]
[fol. 84b]
 
Dat zij ter erden vielen met desen,
 
Recht of zij dood hadden ghewesen
 
Ende laghen plats in onmacht.
 
Daer na als zij hare cracht
 
In hare ghewelde hadden ontfaen,
 
Zijn zij weder up ghestaen
 
Ende toten iueden dat zij ghinghen
 
Ende zeiden hem al die dinghen,
 
Die ghevallen zijn van dien,
 
Ende dat zij hoorden ende hebben ghezien.
 
Als dit hoorden die iueden quaet,
 
Hadden zij onderlinghen raet,
 
Wat men best daer mede dade.
 
Doe vonden zij in haren rade,
 
Dat zij gaven ghiften groot
 
Den rudders/ zelver ende goud root,
 
Dat zij den lieden altemale
 
Zouden doen horen dese tale
 
Ende vor waerheit doen verstaen,
 
Dat zij met slape waren bevaen,
 
Ende dattie lechame was mettesen
 
Ghestolen / ende niet verresen.
 
Dit zeiden die rudders vor waerhede
 
Ende zo deden ooc die iueden mede,
 
Ende deden dit verstaen ghemeene
 
Alden volke groot ende cleene.
 
Ende de iueden zijn zo vast
 
In dese loghene ghepast,
 
Dat zij die dinc voor waerheden
 
Ghemeenlijc houden al noch heden.
[Folio 84c]
[fol. 84c]
 
Van deser heligher verrisenesse
 
Heift ons god ghegheven kennesse
 
Ende bediet, als ict vinden can,
 
Bi sampsoen, den sterken man,
 
Die zo sterc was zekerlike,
 
Dat niement ne was zijns ghelike,
 
Ende noyt zident noch te voren
 
Niement ter werelt es gheboren,
 
Die also staerc heift ghewesen,
 
Zonder god, also wij lesen.
 
Van desen sampsoen lesen wi dan,
 
Daer ic hier voren of began,
 
Dat hi eens in waerre dinc
 
Die stad ziere vianden in ghinc,
 
Betrouwende hem selven up zijn cracht.
 
Ende hi bleef daer al den nacht
 
In ziere vianden vaste stede
 
Ende bleef daer slapende mede.
 
Zine vianden vernamen dat
 
Ende sloten die poorten vander stat
 
Ende meenen, dat zine ten andren daghe
 
Ter dood zouden hebben gheslaghen
 
Ende waren van desen dus bedacht.
 
Sampsoen stont up ter middernacht
 
Van zinen slapen daer hi lach,
 
Die poorte nam hi, hoordic ghewach,
 
Met posten ende met pylaren
 
Ende metten dueren, diere an waren,
 
Ende drouchse met ziere sterchede
 
Moghentlike buten der stede.
 
Ende aldus in deser ghelike
 
Onse here van hemelrike
 
Ghinc in de stede, es mi bekant,
 
Der hellen ./ onder die viant
 
Ende dat met godliker [moghenthede]
 
Ende hi bleef daer bind[er stede]
 
Tot smiddernachts sondaechts [daer]
 
Ende ter middernacht es voor waer
 
Die ziele toten lechame ghekeert
 
Ende heeft de helle gedestrueert
 
Ende hi, die dood hadde ghewesen,
 
Es daer vander dood verresen,
 
Beede god ende mensche openbare.
 
Vele lechamen, verstaet al clare,
[Folio 84d]
[fol. 84d]
 
Na dat zeicht die latijnsche lere,
 
Die verresen met onsen here
 
Ende ghinghen ooc na dat
 
Binnen jherusalem der stat,
 
Daer zij hem, es mi verclaert,
 
Vele lieden hebben gheopenbaert.
 
In dien tijt, verstaet bediet,
 
Dat onse here zijn leven liet,
 
Zone zijn, also wij lesen,
 
Gheene lechamen verresen,
 
Maer in dien dach, wilt verstaen,
 
Zo zijn vele graven ontdaen.
 
Onse werde behouder cristus,
 
Die men heet primogenitus,
 
Dats te zecghen: eerst ghewonnen,
 
Also wijt exponeren connen,
 
Want hem de hemelsche vader wan,
 
Eer dat noyt dinc began,
 
Dese was deerste, merkic bloot,
 
Dewelke verrees vander doot,
 
Ende doe, des ic zeker bem,
 
Verresen vele lechamen met hem.
 
Ende als god weder dan
 
Ten hemele voer, god ende man,
 
Voeren zij met hem, na mijn verclaren,
 
Die met hem verresen waren.
 
Men ne zal ooc gheloven niet
 
Hem, die dat te zecghen pliet,
 
Dat dese lechame weder storven
 
Ende anderwaerf de dood verworven,
 
Maer met gode zijn zij twaren
 
Ooc te hemele up ghevaren
 
In zinen eweliken vrede
 
Also ic hier te voren zeide.
 
 
[Folio 85a]
[fol. 85a]
 
Dese verrisenesse weert
 
Heift god wel ghefigureert
 
Biden goeden prophete jonas,
 
Also ic latine daer of las,
 
Dien god onse here levende helt,
 
Onghescaedt ende onghequelt,
 
Bi enen valvisch teenen stonden,
 
Diene .iij. daghe hadde verslonden.
 
Jonas die was, bem ic vroet,
 
Wilenere in der zee vloet.
 
Ende het rees zo groot tempeest,
 
Dat zij alle waren gheweest
 
Om te verdrinkene in de baren,
 
Dewelke inden scepe waren.
 
Jonas tot hemlieden zeide,
 
Die daer waren, dats waerheide,
 
Dat zij hem worpen onghelet
 
In de zee om te hebbene bet,
 
Ende dat vander zee die vreesen,
 
Die daer also waren gheresen,
 
Zouden altemale cesseren.
 
Zij die hoorden zijn begheren,
 
Al waest hemlieden te doen wee,
 
Worpen jonas doe in de zee.
 
Een walvisch quam in corter stont,
 
Die verzwolghene, es mi cont,
 
Ende heiftene in de zee ghevoert.
 
Doe cesseerde der zee beroert,
 
Die verstoremt te zijn plach,
 
Ende doe up den darden dach
 
Waerp hi den prophete weerde
 
Weder onghescaedt up deerde.
 
Bi deser zee, daer ic of las,
 
Die aldus verstoremt was
 
Daer es de werelt beteikent bi,
 
Mids dat zoe ooc vreeselijc zij.
 
In welker werelt, zo wij lesen,
 
Aldie lieden waren in vresen
 
Vander bitterliker noot
 
Der hellen ende der ewegher doot.
 
Ten laetsten god van hemelrike
 
Bi zinen wille properlike
 
Heift hem selven daer toe ghehoocht,
 
Dat hi die doot des crucen doocht.
[Folio 85b]
[fol. 85b]
 
Maer die godheit hem con[serveert]
 
Ende wacht onghecorrumpeert,
 
Ende heiften ten darden daghe bloot
 
Verwect vander bitter dood
 
Ende heift voorwaer ghegheven
 
Zinen lechame weder tleven.
 
 
 
Bi deser heligher verrisenesse
 
Es ons wilen beteekenesse
 
Wel ghegheven openbaer
 
Bi eenen steene over waer,
 
Den welken wilen de maetsenaren
 
Versmaedden ende niet ne gharen.
 
In des coninx saelmoens tijt,
 
Als men zoude, des zeker zijt,
 
Stichten ende ooc funderen
 
Den helighen tempel ons heren,
 
Doe ghevielt ten selven stonden,
 
Dattie maetsenaers vonden
 
Eenen wonderliken steen,
 
Also ghescepen, dat het sceen,
 
Zo wat die maetsenaers zochten,
 
Gheene stede zij vinden mochten,
 
Daer die steen profitelijc
 
Zijn mochte ./ of orbaerlijc,
 
Ende sceen niet doghende anschine.
 
Die meesters dickent met groter pine
 
Proufdene tsouken ende visieren,
 
Maer ten baten in ghere manieren.
[Folio 85c]
[fol. 85c]
 
Of hi was te groot of te lanc,
 
Of te breet ooc zonder wanc,
 
Of hine was niet wel ghemicke,
 
Om dat hi was al te dicke,
 
Of hi was te cort over al,
 
Of hi was ooc alte smal;
 
Dus den steen, es mi bediet,
 
Ghebrac emmer altoos yet.
 
Die maetsenaers met onwaerden
 
Worpen den steen ziere vaerden,
 
Recht als of hi niewer an
 
Profijt no bate doen ne can.
 
Ende al dat volc ghemeen
 
Ghaf enen name desen steen
 
Ende hietene, als ict las,
 
Den steen, die ghelachtert was.
 
Als dese tempel over waer
 
Al vulmaect was daer naer,
 
Daer of dat ic te voren sprac,
 
Een houc steen daer an ghebrac,
 
Ende daer an ne ghebrac nietmee,
 
Die zoude besluten mueren twee,
 
Ende zoude mede vervullen al
 
Te male tweerc groot ende smal.
 
Dese meesters zochten al in een,
 
Maer zij ne vonden gheenen steen,
 
Also menne gherne name
 
Ende die daer toe waer bequame
 
Of nuttelijc in enighen kere.
 
Dit wonderde den meesters zere.
 
Ten laetsten zij doe quamen
 
Teenen steen, dien zij vernamen,
 
Dien zij te voren over zo onweert
 
Wech hadden gheworpen, gheblameert.
 
Ende zij vonden, zijt zeker das,
 
Dattie steen bequamelijcst was,
 
Dien zij daer toe vinden mochten,
 
Al waert dat zij er meer om zochten.
 
Dit docht hemlieden wonder groot.
 
Enighe zeiden ooc al bloot
 
Over waerheit, dat daer bi
 
Een groot dinc beteikent zij.
 
Cristus onse behoudre weert
 
Es hier bi ghefigureert,
[Folio 85d]
[fol. 85d]
 
Want hi es, merct wat ic meen,
 
Te rechte wel een onwerd steen,
 
De welke zo veronwerd was
 
In ziere passie, zo ic las,
 
Maer nu es hi, dat machmen merken,
 
Ghemaect inder heligher kerken
 
Een houcsteen, ende dat in desen
 
Dat hi waerlijc es verresen.
 
Dewelke steen es mi bekent
 
Es der kerken fondament,
 
Ende die moghentlijc onthout
 
Der kerken pylaren menichfout,
 
Die up hem ghefundeert staen,
 
Zo datsij niet te nieuten gaen,
 
Want ne waer hi, de kerke met allen
 
Ende die pylaren zouden vallen.
 
Vervult zo es wel hier bi
 
Vanden prophete david zonder sij,
 
De welke zeicht aldus te waren
 
Die steen die de maetsenaren
 
Hebben als onnutte ende onweert
 
Verstoten ende gheblameert,
 
Die es nu zo wel gheraect
 
Ende es in thooft des houcs ghemaect
 
Ende daer in es hi ghestaen;
 
Van gode zo es dit ghedaen,
 
Ende dit es zere wonderlijc
 
In onsen oghen zekerlijc!
 
Ende daer bi also ic merke
 
Zingt men in de helighe kerke
 
Upten paeschdag, dats waerheit,
 
Dese prophecye voorseit.
 
Dese precieuse steen
 
Voucht in de kerke .ij. weeghe in een,
 
Ende daer bi machmen bedieden,
 
Dat vanden onghelovighen lieden
 
Ende vanden iueden, als men ons leert,
 
God zine kerke heift gheordineert.
 
Dit zijn twee weeghen, dinke mie.
 
In dese helighe metselrie
 
Was gheen moorter, bem ic vroet,
 
Anders dan dat helighe bloet,
 
Dat onse here up den vrydach
 
Sturte ant cruus, daert menich zach.
[Folio 86a]
[fol. 86a]
 
Welc waren in desen werke reene
 
De teglen of ooc de steene,
 
Anders dan die helighe lechame
 
Van onsen lieven here bequame.
 
O zoete, werde jhesus, wij
 
Bidden met goeder herten di,
 
Dat wij met zo goeden werken
 
Moeten leven in diere kerken,
 
Ende also an nemen die exempel
 
Dat wij in dinen helighen tempel
 
Moeten wonen na dit lijf
 
Ewelike al zonder blijf. Amen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken