Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxiij. Capittel.

David hoorende dat Kehila belegert was, vers1, etc. ontsetse, ende slaet de Philistijnen, uyt bevel Godes, 2. Daer komt Abjathar by David, mede brengende den Ephod, 6. Saul meynde David aldaer te besluyten, ende te vangen, 7. Daerom gaet hy om Kehila te belegeren, 8. David sich niet vertrouwende op die van Kehila, vraecht den Heere om raet door Abjathar, 9. De Heere geeft David te kennen, dat die van Kehila gesinnet waren hem in Sauls handen over te leveren, 11. Daerom vlucht hy van daer nae de woestijne Ziph, met die 600 mannen die by hem waren, 13. daer Ionathan by hem komt, ende vernieuwt het verbont van vrientschap met hem, 16. ende vertroost hem, 17.

[fol. 136r]

Die van Ziph verraden David by Saul, 19. daer voor Saul haer bedanckt, 21. ende vermaent haer neerstelick op alles te letten, 22. Hy vervolgt David met sijn leger in de woestijne Maon, 25. daer hy hem omcingelt, 26. Saul krijcht tydinge, dat hem de Philistijnen in’t lant gevallen waren, 27. daer door wort hy genootsaeckt David te verlaten, 28.

1

ENde men ¹ bootschapte David, seggende: Siet de Philistijnen strijden tegen ² Kehila, ende sy berooven ³ de schueren.

1 T.w. doe hy in het lant Iuda, in het wout Chereth was. bov. cap. 22.5. ’Tgene dat hier wort beschreven, is geschiet eer Abjathar tot David is komen vluchten, ende hem de droeve tydinge brocht van den moort der Priesteren, ond. vers 6. Daerom setten sommige d’eerste woorden deses vers aldus over: David nu was gebootschapt.

2 Dese Stadt lach in de stamme Iuda, als te sien is Iosu. 15.44.

3 Ofte, dorsch-vloeren. D. den voorraet der vruchten, die in de schueren vergadert was.

2

Ende David ⁴ vraechde den HEERE, seggende, Sal ick henen gaen ende dese Philistijnen slaen? ende de HEERE seyde tot David, Gaet henen, ende ghy sult de Philistijnen slaen, ende Kehila verlossen.

4 Vermoedelick door den Prophete Gad, (die by hem was, 1.Sam. 22.5.) ofte, door Abjathar, die by David quam doe hy nae Kehila trock vers 6.

3

Doch de mannen Davids seyden tot hem, Siet, ⁵ wy vreesen ⁶ hier in Iuda: ⁷ hoe veel te meer, als wy nae Kehila tegen der Philistijnen slachordenen gaen sullen.

5 T.w. voor Saul, die ons vervolcht als vyanden.

6 T.w. hier in het wout Cherith, daer sy doe waren, gelegen in Iuda, bov. cap. 22.5. Kehila lach oock in Iuda.

7 Verstaet hier by, sullen wy ons vreesen. T.w. als wy de Philistijnen van vooren, ende Saul van achteren hebben, ende also twee vyanden in plaetse van eenen hebben sullen.

4

Doe ⁸ vraechde David den HEERE noch voorder, ende de HEERE antwoordde hem, ende seyde, Maeckt u op, treckt af nae Kehila, want ick geve de Philistijnen ⁹ in uwe hant.

8 Hebr. ende David voer voort den Heere te vragen. Verstaet dit alsoo, dat David niet soo seer sijnent halven ten anderen male den Heere gevraecht hebbe, als van wegen sijn krijgs-volck, ’t welck vreesachtich was nae Kehila te gaen.

9 T.w. eer Saul u sal kunnen bespringen.

5

Also tooch David ende sijne mannen nae Kehila, ende hy streedt tegen de Philistijnen, ende dreef haer vee wech, ende hy sloech onder haer eenen grooten slach: also verloste David de inwoonders van Kehila.

6

Ende ¹⁰ ’t geschiedde ^a doe Abjathar de sone Achimelechs tot David vluchtte nae Kehila: ¹¹ dat hy af-quam met den Ephod in sijne hant.

10 And. ’t was geschiedt.

a 1.Sam. 22.10.

11 D. doe hy haestelick vluchtte, nam hy den Ephod mede in sijne hant, in den welcken de Urim ende Thummim waren, door de welcke men den Heere vraechde, Exod. 28.30. And. Dat de Ephod hem in sijne hant quam.

7

Als Saul te kennen gegeven wert, dat David te Kehila gekomen was: so seyde Saul, Godt heeft hem in mijne hant ¹² overgegeven, want hy is besloten, komende in ¹³ eene Stadt met poorten ende grendelen.

12 Hebr. Eygentlick vervreemdet, dat men overgeeft ofte levert, wort vervreemdet.

13 Hebr. in een stadt der poorten ende der grendelen. Als of hy seyde, David meynende seker te zijn in eene vaste Stadt, heeft hem selven als gevangen genomen, want als ick de Stadt met een leger omcingele ende belegere, so en kan hy my niet ontkomen.

8

Doe liet Saul al het volck ten strijde roepen: dat sy aftogen nae Kehila, om David ende sijne mannen te belegeren.

9

Als nu David verstont ¹⁴ dat Saul dit quaet tegen hem ¹⁵ heymelick voor hadde, seyde hy tot den Priester Abjathar, ¹⁶ Brengt den Ephod herwaerts.

14 Hy wil seggen, dat Saul steets in sijn hooft hadde, daer op practiseerde, ende met al sijne sinnen dach ende nacht arbeydde, om David quaet te doen, ende te dooden.

15 And. smeedde.

16 T.w. met de borst-lap, ende treckt hem aen, ende vraegt den Heere raet voor my door de Urim ende Thummim, siet Num. 27.21.

10

Ende David seyde, HEERE Godt Israëls, ¹⁷ uwe knecht ¹⁸ heeft sekerlick gehoort, dat Saul soeckt nae Kehila te komen, ende de stadt te verderven om mijnent wille.

17 D. Ick hebbe sekerlick gehoort.

18 Hebr. heeft hoorende gehoort.

11

Sullen my oock ¹⁹ de burgers van Kehila in sijne hant overgeven? ²⁰ sal Saul af-komen, gelijck als uwe knecht gehoort heeft? o HEERE Godt Israëls, geeft het doch uwen knecht te kennen! De HEERE nu seyde, Hy sal afkomen.

19 And. de Heeren. siet Iud. 9.2.

20 Verstaet hier by, Indien ick hier blyve, als blijckt vers 14.

12

Daerna seyde David, ²¹ Souden de burgers van Kehila my ende mijne mannen overgeven in de hant Sauls? ende de HEERE seyde, ²² Sy souden [u] overgeven.

21 Siet Iud. 9.2. in d’aenteeck.

22 T.w. indien ghy in dese Stadt binnen hare mueren bleeft.

13

Doe maeckte hem David ende sijne mannen op, ontrent ses hondert man, ende sy gingen uyt Kehila, ende sy gingen henen waer sy konden gaen: doe Saul gebootschapt wert, dat David uyt Kehila ontkomen was, ²³ so hielt hy op uyt te trecken.

23 Hy wil seggen, dat Saul sijn krijchs-volck van sich liet trecken, David niet verder met krijchs-macht vervolgende.

14

David nu bleef in de woestijne inde vestingen, ende hy bleef op den berch in de woestijne Ziph: ende Saul socht hem ²⁴ alle dage, doch Godt en gaf hem niet over in sijne hant.

24 D. doorgaens, van tijt tot tijt, immers soo lange als David hem in de vestinge onthielt: want als David hem tot de Philistijnen begaf, so heeft Saul na-gelaten hem te soecken, 1.Sam. 27.4.

15

Als David ²⁵ sach, dat Saul uytgetogen was, om sijn ziele te soecken: so was David in de woestijne Ziph in een wout.

25 D. vernam. Te weten, door sijne verspieders, die hy uytsont: ofte door sijne vrienden, die hy in Iuda hadde.

16

Doe maeckte sich Ionathan de sone Sauls op, ende hy ginck tot David in’t wout: ende hy ²⁶ versterckte sijne hant in Godt.

26 D. Hy sterckte ende trooste hem, hem voor houdende ende indachtich makende de beloften Godes, als blijckt vers 17.

17

Ende hy seyde tot hem: En vreest niet, want de hant Sauls mijnes vaders en sal u niet vinden, maer ghy sult Coninck worden over Israël, ende ²⁷ ick sal de tweede by u zijn; ²⁸ oock weet mijn vader Saul sulcx wel.

27 ’T schijnt dat David dit sijnen vrient Ionathan belooft heeft, doe sy een verbont met malcanderen hebben opgericht. Hebr. Ick sal u tot eenen tweeden zijn, of, laett my de tweedde naest u zijn.

28 Samuel hadde dit aen Saul genoechsaem te kennen gegeven, bov. c. 15.28.

18

Ende die beyde ²⁹ maeckten een verbont ³⁰ voor het aengesichte des HEEREN, ende David bleef in het wout, maer Ionathan ginck nae sijn huys.

29 D. sy vernieuwden ’t verbont ’t welck sy te vooren met malkanderen gemaeckt hadden, cap. 18.3. ende 20.16.

30 D. een vast verbont, in de tegenwoordicheyt van den Priester des Heeren: Ofte, Sy maeckten een verbont, ’t welck sy met eede bevestichden, ende daer over sy Godt tot getuyge aen-riepen.

19

Doe togen ³¹ de Ziphiten op tot Saul nae Gibea, seggende, ³² Heeft sich niet David by ons verborgen in de vestingen in ’t wout, op den heuvel van Hachila ³³ die aen de rechterhant der wildernisse is?

31 D. de inwoonders van Ziph. Daer zijn twee steden aldus genaemt geweest: d’eene lach aen d’uyterste lant-pale van Iuda tegen ’t Suyde, daer van Iosu. 15.24. gesproken wort. De andere lach meer inwaert in’t lant ontrent de woestyne Maon, daer van Ios. 15.55. Dat is het Ziph daer van hier gesproken wort, gelegen op eenen berch. ond. cap. 26.1. staet, dat de Ziphiten David ten anderen male aen Saul hebben willen over-leveren. Hoe nu David in desen noot tot Godt sijnen toevlucht genomen hebbe, siet Psal. 54. dien hy doe ter tijt gemaeckt heeft.

32 Sy willen seggen, David heeft sich gewisselick by ons verborgen, siet van sulcke vragen, Gen. 13. vers 9.

33 And. die aen het Zuyden van Iesimon is.

20

Nu dan, o Coninck, ³⁴ komt spoedich af nae al de begeerte uwer ziele: ende ³⁵ ’t komt ons toe hem over te geven in de hant des Conincx.

34 Hebr. afkomende komt af.

35 Siet dese maniere van spreken Mich. 3.1. met d’aenteeck.

21

Doe seyde Saul, ³⁶ Gesegent zijt ghylieden den HEERE, ³⁷ dat ghy u over my ontfermt hebt.

36 Aldus misbruyct Saul den H. Name Godes, om haer tot een leelicke verraderye aen te porren.

37 Quansuys of hy seggen woude, Ghy zijt de gene, die my verlost uyt de hant Davids, die mijn verderf soeckt.

22

Gaet doch henen, ende ³⁸ bereydt [de sake] noch meer, dat ghy wetet ende besiet sijne plaetse, waer sijnen ³⁹ ganck is, wie hem daer gesien heeft: want ⁴⁰ hy heeft tot my geseyt, ⁴¹ dat hy seer listichlick pleecht te handelen.

38 D. maeckt dat alles wel verkuntschapt ende bestelt worde, dat hy ons niet en ontsluype.

39 Hebr. voet. D. waer hy sich onthoudt, waer hy gemeenlick sijnen ganck heeft, ende gaet hem neerstich op het spoor na.

40 David selve, doe hy noch by my was, ende ick hem vraechde hoe hy soo voorspoedich in de oorloge was.

41 Hebr. Dat hy listichlick handelende listichlick handelde, of, met list ommeginck.

23

Daerom siet toe, ende verneemt nae alle schuylplaetsen in dewelcke hy schuylt, komt dan weder tot my met vast bescheyt, so sal ick met ulieden gaen: ende ’t sal geschieden, so hy in ’t lant is, so sal ick hem na-speuren onder alle duysenden van Iuda.

24

Doe maeckten sy haer op, ende sy gingen nae Ziph voor het aengesichte Sauls: David nu ende sijne mannen waren in de woestijne van Maon, in het vlacke velt, aen de rechter hant der wildernisse.

25

Saul ende sijne mannen gingen oock om te soecken: dat wert David gebootschapt, die ⁴² van dien rotzsteen afgegaen was, ende bleef inde woestijne van ⁴³ Maon: doe Saul dat hoorde, jaegde hy David na in de woestijne van Maon.

42 T.w. van den heuvel Nachila in de woestijne, daer hy hem verborgen hadde: van daer begaf hy hem in de ruymte, namelick in de woestyne Maon, vers 19. daer hy beter konde wech komen, als Saul hem na-jaechde ende vervolchde.

43 Siet d’aenteeck. op Ios. 15.55.

26

Ende Saul ginck aen dese zijde des berchs, ende David ende sijne mannen aen gene zijde des berchs: ’t geschiedde nu dat sich David haestede om te ontgaen van het aengesichte Sauls, ende Saul ende sijne mannen omcingelden David ende sijne mannen, om die te grijpen.

27

Doch daer quam een bode tot Saul, seggende: Haest u, ende komt, want de Philistijnen zijn ⁴⁴ in het lant gevallen.

44 Ofte, hebben haer in ’t lant verspreyt.

28

Doe keerde sich Saul van David na te jagen, ende hy tooch de Philistijnen te gemoete: daerom noemde men die plaetse ⁴⁵ Sela Machlekoth.

45 Ofte, Sela Hammachlekoth. D. steenrotze der deelingen, alsoo genoemt, om dat Saul sijn volck heeft moeten af-deelen, ende David verlaten, om de Philistijnen na te jagen, of tegen te staen.