Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xv. Capittel.

De Propheet Azaria vermaent Asa, ende het volck, voort te gaen inde begonnene reformatie vanden godts-dienst, vers 1, etc. welcke vermaninge sy gehoorsaem zijn, 8. ende vernieuwen het verbondt met den Heere, 12. Asa sett Maacha sijne moeder af van haren staet, om harer afgoderije wille, 16. brengt de geheylichde dingen weder inden Tempel, 18. het lant heeft ruste, 19.

1

¹ DOe quam de Geest Godts op Azaria den sone ² Oded.

1 In 't Hebr. staen de woorden aldus: Ende Azaria de sone Odeds, de Geest Godts was op hem.

2 Een Propheet hier te vooren, nae 't gemeene gevoelen, genaemt, Iedi, bov. 9.29. ende Iddo, bov. 12.15. ende is te onderscheyden van eenen anderen Propheet genaemt Oded, die ten tijde des Conincks Hizkia geleeft heeft, ond. 28.9.

2

Ende hy ginck ³ uyt, ⁴ Asa tegen, ende hy seyde tot hem; Hooret my Asa, ende gantsch Iuda, ende Benjamin: de HEERE ⁵ is met u-lieden, terwijle ghy ⁶ met hem zijt: ende ^a so ghy hem ⁷ soecket, hy sal ⁸ van u gevonden worden, ^b maer so ghy hem ⁹ verlatet, hy ¹⁰ sal u verlaten.

3 T.w. uyt Ierusalem

4 Hebr. voor het aengesichte van Asa: D. Asa tegen, ofte te gemoete. Alsoo 1.Chro. 12.17. ende ond. 28.9. Hy ginck den Coninck te gemoete, alsoo hy weder-keerde nae Ierusalem van den slach der Mooren.

5 D. hy helpt u, ende geeft u victorie tegen uwe vyanden. Siet bov. 14. versen 12, 13, 14. ende vergel. Deut. 20.1. Ios. 1.5. Psal. 118.6. Ierem. 20.15, etc. Men kan dit oock in de toekomenden tijt vertalen: De Heere sal met u zijn, etc. ofte in den voorledenen: De Heere is met u geweest.

6 D. sijnen suyveren Godes-dienst voorstaet, ende de afgoderye uyt-roeyt.

a 1.Chron. 28.9. 2.Chron. 33.12. Matth. 6.7.

7 Siet bov. 11. op vers 16.

8 Hebr. u, ofte, voor u gevonden worden. alsoo ond. versen 4, ende 15. D. u dadelick bywesen met sijne genade, troost ende hulpe. Alsoo Deut. 4.29. Prov. 8.17. Ies. 55.6. Ier. 29.13, 14.

b 2.Chron. 24.20.

9 Siet bov. 12. op vers 1.

10 D. dadelick u sijne genade, troost, ende hulpe onttrecken, alsoo ond. 24. vers 20. Psal. 71.9, 11.

3

^{c 11} Israël nu is vele dagen geweest sonder den ¹² waren Godt, ende sonder een leerende Priester, ende sonder de wet.

c Hos. 3.4.

11 Sommige nemen dit vande twaelf stammen in 't gemeyn, ten tijde der Richteren, etc. andere duyden het op de tien stammen, ende haren staet, ende gelegentheyt daer in sy geweest zijn, van den tijt af, datse van den huyse Davids afgeweken waren. Siet 1.Reg. 12.28, 29, 30, etc.

12 Hebr. den Godt der waerheyt. D. sonder openbaren reynen Godts-dienst.

[fol. 204v]

4

^d Maer als sy sich in haren noot bekeerden tot den HEERE den Godt Israëls, ende hem sochten, so wert hy van hen gevonden.

d Deut. 4.29.

5

Ende in die tijden ¹³ en wasser geene vrede voor den genen, ¹⁴ die uytginck, ende den genen, die inquam: maer vele ¹⁵ beroerten waren over alle de inwoonderen van ¹⁶ die landen;

13 D. ten ginck niet wel in Israel.

14 Verst. de gene, die in Israel woonende, van de eene plaetse in de andere moesten trecken, ende die van buyten inquamen, om daer voor eenen tijt te verkeeren, ende te handelen.

15 Siet het boeck der Richteren, ende voorts 1.Reg. 14.10, 11. ende 15.27, 29. ende cap. 16.

16 T.w. die onder Israel waren.

6

¹⁷ Dat volck tegen volck, ende stadt tegen stadt in stucken gestooten wierden: want Godt haddese ¹⁸ met allen angst verschrickt:

17 D. datse door verscheydene vyanden zijn verdruckt geweest ten tijde der Richteren, ende door inlantsche oneenicheden, d'een den anderen versmeten, verbraken, ende verdorven, na datse van Iuda waren afgesondert. Andere nemen 't 3, 4, 5, ende 6 vers, als een prophetie van het toekomende, vergeleken met Hos. 3.4, 5, etc.

18 T.w. de Israeliten. Siet 1.Reg. 16.21.

7

Daerom ¹⁹ weest ghy sterck, ende en laet ²⁰ uwe handen niet verslappen: want daer is ²¹ loon nae u werck.

19 D. gaet kloeckmoedichlick voort in het herstellen, ende reformeren van den rechten ende suyveren Godts-dienst, u spiegelende aen de voorverhaelde exempelen.

20 Siet de verklaringe deser maniere van spreken, 2.Sam. 4. op vers 1.

21 T.w. niet uyt weerde van haer werck, datse Gode schuldich waren, maer uyt de genade, ende gunste Godts, die de goede wercken der sijner belooft heeft, om Christi wille, loon te geven.

8

Als nu Asa dese woorden hoorde, ende de prophetie des Propheten ²² Odeds, sterckte hy sich, ende hy dede wech de ²³ verfoeyselen uyt den gantschen lande Iuda, ende Benjamin, ende uyt de ²⁴ steden, die hy van het geberchte Ephraims genomen hadde, ende vernieuwde den ²⁵ altaer des HEEREN, die voor het ²⁶ Voorhuys des HEEREN was.

22 Bov. vers 1. wort dese prophetie toegeschreven Azaria den sone Odeds: daerom dese Propheet moet, ofte 2. namen gehadt hebben, ofte sijne prophetie is niet alleene de sijne geweest, maer oock sijnes vaders, die sommige meynen dat te dier tijt noch geleeft heeft.

23 Dat is, de grouwelen der beelden, die noch yewers in het openbare, ofte in private plaetsen, ende huysen overgebleven waren. Siet van eenige deser grouwelen, 1.Reg. 11.7. ende 2.Reg. 23.13.

24 Siet bov. 13.19.

25 Mitsgaders, als men meynt, het Voor-hof der Priesteren, daer in den altaer stont: welck Voorhof daerom het nieuwe Voor-hof genoemt wort. ond. 20. vers 5.

26 Siet 1.Reg. 6. op vers 3. item bov. 3.4. ende ond. 29.7.

9

Ende hy vergaderde ²⁷ het gantsche Iuda, ende Benjamin, ende de vreemdelingen met hen uyt Ephraim, ende Manasse, ende uyt Simeon: want uyt Israël ²⁸ vielense tot hem in menichte, als sy sagen, dat de HEERE sijn Godt met hem was.

27 Dat is, alle de gene, die tot dese twee stammen behoorden.

28 T.w. van de Coningen Israels, met de welcke sy uyt haet harer afgoderye geene gemeynschap en wilden hebben.

10

Ende sy vergaderden sich te Ierusalem, inde ²⁹ derde maent, in het vijftiende jaer des Coninckrijcks van Asa.

29 Genaemt Sivan, Esth. 8.9. meest over-een-komende met onse Meye. In dese maent viel het Pinxter-feest, daer van het bevel Godes te sien is Exod. 23.16. ende 34.22. ende Deuter. 16.9.

11

Ende sy offerden den HEERE ten selven dage vanden roof [dien] sy ³⁰ gebracht hadden, seven hondert runderen, ende seven duysent schapen.

30 T.w. uyt den slach der Mooren. Siet bov. 14. versen 13, 14, 15.

12

Ende ³¹ sy ^e traden in een verbont, dat sy den HEERE den Godt harer vaderen soecken souden ³² met haer gantsch herte, ende met hare gantsche ziele.

31 Dese maniere van spreken schijnt te wijsen op het gebruyck, het welcke men eertijts in het maken van verbonden gehadt heeft. Daer wierden eenige beesten geslacht, ende dese daer na in stucken gedeelt, door de welcke de bont-genoten midden door traden, etc. Siet hier van breeder, Gen. 15. op vers 17.

e Ios. 24.15. Nehem. 10.29.

32 Siet 1.Reg. 2. op vers 4.

13

Ende al wie den HEERE den Godt Israëls niet en soude soecken, ^f soude gedoodt worden; vanden kleynen tot den grooten, ende vanden man tot de vrouwe toe.

f Deuter. 13.9

14

Ende sy swoeren den HEERE met ³³ luyder stemme, ende met ³⁴ gejuych: desgelijcken met trompetten, ende met basuynen.

33 Hebr. grooter.

34 D. vreuchden-geluyt, alsoo 1.Sam. 4.6. 2.Sam. 6.15. Ezr. 3.11

15

Ende gantsch Iuda was verblijdt over desen eedt: want sy hadden ³⁵ met haer gantsch herte gesworen, ende met haren gantschen wille hem gesocht, ende ³⁶ hy wert van hen gevonden, ende de HEERE gaf hen ruste rontom henen.

35 Siet 1.Reg. 2. op vers 4.

36 Siet bov. op vers 2.

16

Aengaende oock Maacha de ³⁷ moeder des Conincks Asa, ³⁸ hy settese af, dat sy geen ^g Coninginne en ware, om dat sy eenen ³⁹ afgrijselicken Afgodt in eenen bosch gemaeckt hadde: oock roeyde Asa uyt haren afgrijselicken Afgodt, ende verbrijselde, ende verbrandde [hem] aen de beke ⁴⁰ Kidron.

37 Verst. sijne groot-moeder, sijns vaders Abias moeder, weduwe van Rehabeam, 1.Reg. 15.2. ende bov. 13.2. alwaer sy Michaja genoemt wort.

38 N. Asa.

g 1.Reg. 15.13.

39 Hebr. Miphlezeth. siet van desen afgodt 1.Reg. 15. op vers 13.

40 Siet 1.Reg. 2. op vers 37.

17

⁴¹ De hoochten en werden wel niet wechgenomen uyt ⁴² Israël, het herte van Asa nochtans was ⁴³ volkomen alle sijne dagen.

41 De hoochten waren ten meesten deele uyt Iuda wel wechgedaen, bov. 14.5. maer niet uyt Israel, D. uyt het lant van Israel, dat onder den Coninck Asa was.

42 Verstaet de lantschappen, steden, ende lieden, die van het Coninckrijcke Israels, onder Iuda waren: van de welcke siet bov. 13.19. ende hier vers 8, 9. ende vergel. ond. 17.2. ende 19.4. ende 21.2, ende 4.

43 Hoe dese volkomenheyt te verstaen zy, siet 1.Reg. 15. op vers 14.

18

Ende hy bracht in het Huys Godts ⁴⁴ de geheylichde dingen sijns vaders, ende sijne geheylichde dingen, silver ende gout, ende vaten.

44 Siet Lev. 5. op vers 15.

19

Ende daer en was ⁴⁵ geen oorloge tot in het vijf-en-dertichste jaer ⁴⁶ des Coninckrijcks van Asa.

45 T.w. tusschen Asa, ende het Coninckrijcke Israels.

46 D. van het Coninckrijcke van Iuda, alsoo het verdeelt was van het Coninckrijcke Israels, waer van Asa nu Coninck was, want hier en worden niet uytgedruckt de jaren, in de welcke Asa geregeert heeft, maer in de welcke het Coninckrijcke van Iuda geduert heeft, na dat de 10 stammen daer van afgeweken waren. De jaren worden aldus gerekent: Rahabeam heeft geregeert 17 jaren, bov. 12.13. sijn soon Abia 3 jaren. bov. 31.2. hier by gevoecht 15 jaren van Asas regeringe, bov. vers 10. maken t'samen 35 jaren.