Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het ix. Capittel.

Iob bekent de gerechticheyt Godts, vers 1, etc. hy toont dattet niemant geoorlooft, ofte profijtelick zy met Godt te twisten, 3. tot desen eynde verhaelt hy eenige der Goddelicker eygenschappen, ende wercken, 4. hy bekent sich oock onbequaem te zijn, om voor Godt te bestaen, 14. hy klaegt dat de vroome met de onvroome gestraft worden, 22. dat den godtloosen hier het meeste goet geschiet, ende niet den Godtvruchtigen, 24. dat het gevoelen sijnes lijdens hem bracht tot de uyterste verbaestheyt, 27. hy is bereyt om sijne onnooselheyt voor Godt tegen sijne vrienden te verdedigen, 34.

1

MAer Iob antwoordde, ende seyde:

2

Waerlick ick weet dat het ¹ soo is: want hoe soude ^a de mensche rechtveerdich zijn ² by Godt?

1 T.w. gelijck ghy segt, namelick, dat Godt rechtveerdich is, straffende de quade, ende de goede voorstaende. Dit weet ick soo wel, dat ick noyt gedacht en hebbe Godt van ongerechticheyt te beschuldigen.

a Psal. 143.2.

2 D. voor Godt. Alsoo wort het Hebr. woordeken genomen, 1.Sam. 2.26. Psal. 130.4.

3

So hy lust heeft, om met hem te twisten, ³ niet een uyt duysent sal hy hem beantwoorden.

3 D. duysentmael sal de mensche schuldich bevonden worden, dat is, seer dickwijls, ja by nae oneyndelick. Een seker getal voor een onseker. siet Lev. 26. op vers 8.

4

⁴ Hy is wijs ⁵ van herten, ende sterck van kracht: wie heeft sich tegens hem verhardt, ende vrede gehat?

4 T.w. Godt. Siet bov. 3. op vers 20.

5 By den Hebreen wort het woort herte, genomen voor de plaetse des verstants, ende volgens oock voor het verstant, ende de wijsheyt selve. Exod. 28.3. ond. 11.12. ende 34.34. Prov. 2.10. ende 6.32. ende 19.8. Hos. 4.11.

5

Die de Bergen versett, datse't ⁶ niet gewaer en worden; diese omkeert in sijnen toorn:

6 D. onversiens, ende buyten alle verwachtinge, te weten, der menschen, die daer op woonen. Vergel. bov. 7. op vers 10. ofte den leven-loosen dingen wort hier by gelijckenisse leven, ende gevoelen toegeschreven. Siet ond. 28. op vers 14.

6

Die de aerde beweecht uyt hare plaetse; dat ⁷ hare pilaren ⁸ schudden.

7 D. is haer onderste grontslagen, ende fondamenten.

8 D. gelijck van verschrickinge hutsen. Vergel. hier mede 26.11.

7

Die ⁹ de Sonne gebiedt, ende ¹⁰ sy en gaet niet op; ende ¹¹ versegelt de sterren.

9 Hebr. tot de sonne segt: Seggen, ofte spreken voor gebieden. Siet 2.Chron. 29. op vers 24.

10 T.w. ordinaerlick, soo lange als de nacht over eenes lants Horizont dueren moet, ofte extraordinaerlick, als 't Godt belieft in den loop der sonne veranderinge te brengen, Ios. 10.12. 2.Reg. 20.11.

11 T.w. door het licht des daechs, het welcke de sterren verbercht: even gelijck door eenen segel het ingeslotene verborgen wort, datmen't niet sien en kan. De sin is, dat Godt den dach maeckt: gelijck in het eerste lit deses vers hem toe-geschreven wort het maken des nachts. ofte men kan het verstaen van extra-ordinare en miraculeuse verduysteringe oft ophoudinge van't licht der sterren. Alsoo wort het woordeken segelen genomen, Iesa. 29.11. Dan. 9.24. ende 12.4, 9.

[fol. 235r]

8

Die alleen ^b de hemelen uytbreydt: ende treedt op de ¹² hoochten der Zee.

b Genes. 1.6.

12 D. op den vloet, ende de hoochloopende baren der zee, die Godt stilt, ende effent, als of hyse met sijnen voet neder-settede, ende gelijck maeckte.

9

Die den ¹³ Wagen maeckt, den ¹⁴ Orion, ende het ¹⁵ Seven-gesternte, ende de ¹⁶ binnen-kameren van't suyden.

13 Een gesteernte des Hemels, hedens-daechs oock alsoo genaemt, ende anders geheeten Arctos ofte Ursa. sommige verstaen het gesteernte genoemt Arcturus. siet hier van oock ond. 38.32.

14 Een gesteernte sich vertoonende in December tot de Lente toe. Siet oock hier van ond. 38.31. ende Amos 5.8.

15 Oock een gesteernte, ofte teecken des Hemels, genaemt van de Latijnen Vergiliae, van de Griecken Pleiades, van de onse het seven-gesternte, met de Lente voortkomende: waer van siet mede onder 38.31.

16 Ofte, vertrecken, ofte, heymelickheden. verstaet hier mede de sterren, de welcke zijn ontrent den suydt-pool, ende om datse ten meesten van ons die ontrent den noortpool woonen, niet gesien en worden, d'Heymelicheden, Binnenkameren, ofte Vertreck-plaetsen genaemt worden.

10

^{c 17} Die groote dingen doet, ¹⁸ diemen niet doorsoecken en kan: ende wonderen, diemen niet tellen en kan.

c Iob 5.9. Psal. 72.18. ende 77.15. ende 86.10. Rom. 11.33.

17 Siet bov. 5. vers 9. ende d'aent. daer op.

18 Hebr. tot geen ondersoeck toe.

11

Siet, hy ¹⁹ sal voor my henen gaen, ende ick en sal hem niet sien: ende hy ²⁰ sal voorby gaen, ende ick en sal hem niet mercken.

19 T.w. met getuygenissen sijner wijsheyt, mogentheyt, goetheyt, ende rechtveerdicheyt, die hy in sijne wercken allesins uytdruckt, ende van ons laet aenschouwen, nochtans ten vollen van ons niet en konnen doorgrondet worden, Rom. 11.33.

20 Hebr. veranderen, te weten, van plaetse. menschelick van Godt gesproken, ten aensien van sijne wercken die hy doet in toorn ofte genade. siet bov. 4. op vers 15.

12

²¹ Siet, hy sal ²² rooven, wie sal't hem doen wedergeven? wie sal tot hem seggen, Wat doet ghy?

21 D. hy sal den menschen om harer sonden wille, haer goet, ende leven, dat hy hen gegeven hadde, ontnemen.

22 Vergel. 2.Sam. 16.10. Ies. 45.9. Ier. 18.6. Rom. 9.20.

13

Godt en sal ²³ sijnen toorn niet afkeeren: onder hem worden gebogen de ²⁴ hooveerdige helpers.

23 D. sijne straffe niet inhouden, als hy de selve voorgenomen heeft nae sijn rechtveerdich oordeel uyt te voeren, hoe seer oock dat de godtloose daer tegen worstelen, soeckende die met gewelt te ontgaen, ofte van anderen af te keeren.

24 Hebr. de helpers der hoovaerdicheyt: dat is, die stoutelick vermeten hen selven, ofte andere te sullen helpen.

14

Hoe veel min sal ick hem ²⁵ antwoorden: [ende] mijne woorden uytkiesen ²⁶ tegens hem?

25 D. antwoorden konnen, te weten, indien hy my in't gerichte riepe. Alsoo in't volgende vers.

26 Het Hebr. woordeken him wort somtijts voor tegen genomen, als Deut. 9.7. ond. 10.17. Psal. 94.16. Prov. 30.31.

15

Den welcken ick, so ick rechtveerdich ware, niet en soude antwoordden: mijnen Richter sal ick om genade bidden.

16

Indien ick roepe, ende hy my antwoordt; ick en sal ²⁷ niet gelooven dat hy mijne stemme ter ooren genomen heeft.

27 T.w. niet geheel vastelick. Want Iob t'onder geworpen zijnde door de swaerheyt sijnes lijdens, ende verschrickt voor de grootheyt der goddelicker Majesteyt, heeft sich voor eene wijle niet konnen inbeelden eene haestige verlossinge uyt sijne elende.

17

Want hy vermorselt my door een ²⁸ onweder; ende vermenichvuldicht mijne ²⁹ wonden ³⁰ sonder oorsake

28 T.w. der straffen, ende besoeckingen, die over hem gevallen waren, dewelcke hy by een onweder vergelijckt, van wegen hare snelle, onverwachte, vreeselicke, ende geweldige overkomste. Vergel. onder 27.20. Psal. 83.16. Prov. 10.25. Ezech. 13.11, 13, 14. Amos 1.14.

29 Verstaet de elenden, die hy in sijn lichaem, goet, ende huysgesin door de besoeckingen des Heeren gekregen hadde.

30 Dat is, waer door ick sulcke straffe meer soude verdient hebben dan andere menschen, ofte yet grouwelicks bedreven, dat eene extraordinare straffe verdienen soude. Siet boven 2. op vers 3.

18

Hy en laet my niet toe ³¹ mijnen adem te verhalen: maer hy versadicht my met ³² bitterheden.

31 Hebr. mijnen geest weder te brengen. Dat is, eenich respijt, ofte verlichtinge te hebben, maer hy houdt doorgaens aen, om my met dese plagen op te vollen, ende gelijck te verstricken. Vergel. bov. 7. op vers 4. geest voor adem. alsoo onder 19.17.

32 Dat is, droevige plagen. Vergel. 2.Reg. 4. op vers 27.

19

³³ So 't aen de kracht [komt], siet, hy is sterck: ende so 't aen het recht [komt], wie sal my ³⁴ dachvaerden?

33 Dat is, so het geschil tusschen Godt, ende my door kracht moet ge-effent, ende ge-eyndicht worden.

34 Hebr. doen vergaderen? dat is, wie sal maken, dat wy by een komen, om t'samen te rechten, ende dat eyndelick een vonnisse tusschen ons beyden gewesen worde?

20

³⁵ So ick my rechtveerdige, ³⁶ mijn mont sal my verdoemen: ben ick oprecht, ³⁷ hy sal my doch verkeert verklaren.

35 T.w. voor Godt. And. hoe-wel ick rechtveerdich ben.

36 D. ick sal evenwel moeten bekennen, dat ick een arm sondaer ben: ofte, uyt het gene, dat mijn mont sal spreken, sal Godt evenwel my noch van sonde konnen overtuygen. Van het woort verdoemen, siet ond. 10. op vers 2.

37 Dat is, Godt, ofte mijne mont sal my bewijsen verkeert te zijn: want hy sal my soo wijselick ondervragen, dat hy noch sal by mijne onschuldinge stoffe vinden, om my te veroordeelen, ende hoewel ick in dit geschil eene goede sake tegen mijne vrienden hebbe, nochtans weet ick dat ick voor Godt een sondich mensche ben, ende daerom oock verdoemelick.

21

Ben ick oprecht, so en ³⁸ achte ick [doch] mijne ³⁹ ziele niet: ick versmade mijn leven.

38 Hebr. kenne, dat is, achte, besorge, gade-slae. Vergel. Gen. 18. de aenteeck. op vers 19. And. ick sal mijne ziele, ofte my selven niet kennen, als of ick by my selven niet en ware voor de vreese der goddelicker Majesteyt.

39 D. leven. siet Gen. 19. op vers 17. De verklaringe volgt in't eynde van dit vers. Ofte my selven niet. Siet 1.Reg.19. op vers 4.

22

⁴⁰ Dat is een dinck, daerom ick segge: ^d Den oprechten, ende den godtloosen verdoet hy.

40 T.w. dat ick qualick verswelgen kan: 'twelck dit is, dat ick vroom zijnde, nochtans mijn leven versmaden moet, uyt oorsake van het menichvuldige quaet, ende verdriet, dat my daer in overcomt.

d Eccl. 9.2, 3. Mal. 3.14.

23

Als de geessel haestelic ⁴¹ doodt, ⁴² bespot hy de ⁴³ versoeckinge der onschuldigen.

41 T.w. de goede t'samen met de quade.

42 T.w. nae de uyterlicke gedaente deses levens, ende niet nae de verborgene waerheyt der saken: want nae de uytwendige gedaente en schijnt hier geen onderscheyt te wesen tusschen goede, ende quade: het welcke vele vroome hier altijts seer becommert heeft. Psal. 37.1. ende 73.2, etc. Eccl. 8.14. Ier. 12.1. Habac. 1.13, 14. Mal. 3.14. Maer anders ist waerachtich dat wy lesen, Psal. 73.17, 18. Ierem. 12.3. Mal. 3.16, 17. 1.Cor. 11.32. Hebr. 12.10, 11.

43 Siet Genes. 22. op vers 1.

24

De aerde wort ⁴⁴ gegeven ⁴⁵ inde hant des godtloosen; ⁴⁶ Hy overdeckt het aengesichte harer Richteren: so niet, ⁴⁷ wie is hy ⁴⁸ dan?

44 T.w. door Godes regeringe.

45 D. in't gewelt des boosen: daer het den mensche dunckt dat de vroome veel meer behoorde de overhant, ende het opperste gebiet te hebben in de werelt.

46 Verst. dat Godt de oogen des verstants van de Regeerders der werelt verblindt, datse niet en konnen onderscheyden het goede van het quade, om de boosheden te straffen, ende de deuchden te vereeren.

47 T.w. die 't doet. And. waer [ende] wie is hy? Hoe nu Godt geseyt wort, het quade te doen, siet Gen. 45. op vers 5. ende 1.Reg. 12. op vers 15.

48 Hebr. Epho. siet Hos. 13. op vers 10.

25

^{e 49} Ende mijne dagen sijn ⁵⁰ lichter geweest, als een looper: sy zijn wechgevloden, sy en hebben het goede ⁵¹ niet gesien.

e Iob 7.6, 7.

49 Als of hy seyde, Hebbe ick eenigen voorspoet gehadt, die is haest vergaen: maer der godtloosen welstant is lanckduerich. Psal. 73.4.

50 D. sneller. Siet bov. 7. op vers 6.

51 Dat is, niet genoten. Siet bov. 7. op vers 7.

26

Sy zijn voor by gevaren ⁵² met ⁵³ jachtschepen; gelijck een Arent nae het aes toevliecht.

52 D. gelijck; blijckende sulcks uyt het ander lidt van dit vers.

53 Hebr. schepen der begeerte: dat is, die soo snellick voort seylen, datse schijnen eene begeerte, ende lust te hebben tot de plaetse daerse wesen moeten. Ofte verstaet schepen, die met begeerlicke, dat is, kostelicke dingen geladen zijnde, haren wech soecken kort te maken, om hare ware buyten perijckel te brengen, ende gelt daer van te maken.

27

Indien mijn seggen is, Ick sal mijner klage vergeten; ende ick sal mijn ⁵⁴ gebaer laten varen, ende my verquicken:

54 Hebr. aengesichte: dat is, mijn ongestelt wesen, ende droevich gelaet.

28

So schroome ick voor alle mijne ⁵⁵ smerten: ick weet dat ghy my niet en sult ⁵⁶ onschuldich houden.

55 T.w. datse my verhinderen sullen, nae mijn seggen te doen.

56 D. niet ongestraft laten. Siet 1.Reg. 2. op vers 9.

29

Ick sal [doch] ⁵⁷ godloos zijn: waerom dan sal ick ⁵⁸ ydelick arbeyden?

57 Ofte, schuldich, strafbaer. item, godtloos, ofte schuldich verklaert worden, om dat ghy altijt het recht behouden sult, hoe seer dat ick my oock pooge te verdedigen.

58 Dat is, Waerom sal ick my nu te vergeefs vermoeyen? ofte, moeyte te vergeefs doen, met mijne sake voor te staen?

30

^f Indien ick my wassche met sneewater; ende mijne handen suyvere ⁵⁹ met seepe;

f Ier. 2.22.

59 And. in reynicheyt.

31

Dan sult ghy my inde ⁶⁰ gracht induycken: ende mijne ⁶¹ kleederen sullen van my grouwelen.

60 Te weten, die modderich, slijmerich, ende seer dreckich is, ende uyt de welcke ick seer onreyn, ende stinckende sal voortkomen. Hy spreeckt by gelijckenisse. De sin is, dat sijne verantwoordinge, hoe schoon sy oock met redenen bekleedt, ende verciert ware, niet en soude helpen, als de Heere met hem in sijn gerichte treden wilde.

61 D. al wat my naest is, ende toebehoort, sal een walge hebben van mijne onreynicheyt. Tis eene overtollige maniere van spreken.

32

^g Want hy en is niet een man, als ick, dien ick antwoorden soude, so wy t'samen in't gerichte quamen.

g Eccl. 6.10. Ier. 49.19.

33

Daer en is geen ⁶² scheydsman tusschen ons; [die] ⁶³ sijne hant op ons beyden leggen mochte.

62 Ofte, richter.

63 T.w. soo wel, om door sijne authoriteyt order te stellen, ende wetten voor te schrijven, die wy in het pleyten volgen souden, als om ons geschil door sijne uytsprake te eyndigen. Merckt dat de oplegginge der handen een teecken van macht, ende gebiet geweest is. and. die sijne hant aen ons beyden legge. D. de sententie ter executie stelle.

34

^{h 64} Dat hy van op my sijne ⁶⁵ roede wech doe: ende dat sijne verschrickinge my niet verbaest en make:

h Iob 13.20. ende 33.7.

64 Als of hy seyde, indien ick van dit lijden ontslagen ware, ende dat ick maer met mijns gelijcke de doen en hadde, die my door sijne Majesteyt niet en verschrickede, ick soude haest doen blijcken, dat dese plagen my niet over-gekomen en zijn, om eenige grove sonden, ende boosheden, gelijck ghylieden meent.

65 D. sijne straffe, ende kastijdinge. Alsoo 2.Sam. 7.14. ond. 21.9. ende 37.13. Psal. 89.33. Ies. 10.5. Thren. 3.1.

35

So sal ick spreken, ende hem niet vreesen, want ⁶⁶ soodanich en ben ick niet ⁶⁷ by my.

66 T.w. gelijck ick ben afgemaelt van mijne vrienden.

67 D. in mijne eygene conscientie, gevoelen, ende bevindinge. And. aldus en ben ick niet by my selven.