Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xviij. Capittel.

Bildad berispt Iob van veel sprekens, vers 1 etc. van trotsicheyt, 3. van toornicheyt, 4. hy verhaelt de rechtveerdige oordeelen Godts, die over de godtloose vallen, 5. tot verschrickinge toe der nakomelingen, 20. hy besluyt sijn verhael, mits het selve te versekeren, 21.

1

DOe antwoordde Bildad de Suhiter, ende seyde:

2

¹ Hoe lange ist, dat ² ghylieden ³ een eynde van woorden sult maken? ⁴ mercket op, ende daer na sullen wy spreken.

1 D. hoe lange sal't noch zijn, eer ghy een eynde uwer propoosten maket?

2 Bildad, nae veler gevoelen, spreekt Iob toe in't getal van velen, om dat hy onder sijnen persoon mede begrijpt eenige omstanders, die hem toe-gedaen waren, ende hem in sijne verantwoordinge voorstonden. Andere meenen dat hy Iob, ende sijne metgesellen, Eliphaz, ende Zophar t'samen toespreeckt, de selve alle van twee dingen berispende, 1. dat sy 't te lange met haer disputeren maeckten.
2. dat sy niet wel en letteden op malkanders propoosten, eerse die beantwoordeden. Sommige meenen, dat hy 't alleene heeft op sijne twee vrienden geladen, hen berispende, datse te veel woorden gebruyckten, ende Iob niet grondelick genoech en wederleyden.

3 Hebr. den woorden eynden stellen sult?

4 Ofte, gevet acht, te weten, op de gantsche sake. Soo wort het Hebr. woort oock genomen Ezr. 8.15. Nehem. 13.7. Prov. 7.7. And. maket [ons] verstandich.

3

Waerom worden ⁵ wy geachtet, ⁶ als

5 Te weten, Ick, ende mijne twee met-gesellen.

6 Dat is, als botte, plompe, onverstandige. Hy schijnt te sien op het gene, dat Iob geseyt hadde, boven 12.7. ende 17, 3, 9.

[fol. 239r]

beesten, ende zijn ⁷ onreyn ⁸ in u lieder oogen?

7 D. als overtuygt van onwetentheyt, ende verkeertheyt. Hy schijnt te sien op 'tgene dat Iob geseyt hadde, bov. 17. vers 4. ende 10.

8 D. in het oordeel van Iob, ende die't met hem hielden. In yemants oogen te zijn, is in sijn oordeel gehouden te worden voor sulcke, ofte sulcke; alsoo ond. 19.15. ende 32.1. Prov. 3.7. Ies. 5.21, etc. Vergel. Levit. 13.5. ende de aenteeck.

4

^a O ghy die ⁹ sijne ziele verscheurt door sijnen toorn: sal om uwent wille de aerde ¹⁰ verlaten worden? ende sal eene rotse verstelt worden uyt hare plaetse?

a Iob. 13.14.

9 Hy spreeckt van Iob in de derde persoone, den welcken hy daer na in de tweede persoone toespreeckt. Siet gelijcke veranderinge van persoone, bov. 12.4. ende 16.7. ende 30.19, 20. Obad. 3. Hy wil seggen, dat Iob door onverduldicheyt sich selven verswackte, verdorf, ende vernielde.

10 De sin is, dat Godt niet en soude om Iobs wille de order veranderen, die hy altijts in sijne regeringe, ende oordeelen gehouden hadde, straffende de boose, ende segenende de vroome, het welcke niet meer ophouden en konde, dan dat de werelt verlaten, ende de rotsen vervoert souden worden.

5

¹¹ Ia ¹² het licht der godtloosen sal uytgebluscht worden, ende ¹³ de voncke ¹⁴ sijnes vyers en sal niet glinsteren.

11 Als of hy seyde, Hoe seer dat ghy ons tegenspreeckt, 't is nochtans alsoo, dat de godtloose gestraffet worden: ende volgens, dewijle ghy gestraft wort, zijnde van Godt uyt u geheel wel-varen grouwelick geslooten, dat ghy moet godtloos zijn.

12 Verst. den voorspoet deses levens, bestaende in eere, macht, rijckdom, gesontheyt, weelde, ende vreuchde, die vele hier op der aerde hebben. Het woort licht is voor allerley welstant, ende vreuchde genomen. Siet Esth. 8.16. ond. 22.28. ende 30.26. ende 38.15. Psal. 97.11. Prov.13.9. Iesa. 59.9, etc. Vergel. hier mede bov. 11. de aenteeck. op vers 17.

13 D. het minste sijns heyls, ofte voorspoets en sal hy niet genieten. Het woort vyer beteeckent hier even veel, als het voorgaende woort licht, D. voorspoet, ende welstant. Vergel. Gen. 15. op vers 17.

14 T.w. des godtloosen. ofte eens yederen van hen.

6

¹⁵ Het licht sal verduysteren in sijne ^36[16] tente, ende sijne ¹⁷ lampe sal over hem uytgebluscht worden.

15 Siet op 't voorgaende vers.

36[16] Dat is, wooninge. Alsoo in't volgende. Siet 2.Reg. 13. op vers 5.

17 Verstaet even 't selve, dat in 't voorgaende vers over het woort licht geseyt is. Alsoo Psal. 18.29. Prov. 13.9. ende 20.20.

7

¹⁸ De treden sijner macht sullen benauwet worden: ende ¹⁹ sijnen raet sal hem neder-werpen.

18 D. de stercke voortganck sijns vermogens, ende tijdelicken welstants sal ingetoomt, ende verswackt worden, dat hy niet en sal konnen soo wijt, ende breet uytspringen, om sijn gewelt door veel stoutmoedich bedrijf uyt te breyden.

19 D. door sijn eygen onverstant, aenslagen, ende voornemingen sal hy t'ondergaen.

8

Want ²⁰ met sijne voeten sal hy in't net geworpen worden, ende sal in ²¹ het werre-garen wandelen.

20 And. door sijne voeten: dat is, door sijn eygen beleyt sal hy geraken in't perijckel, het welcke hem door Godts rechtveerdich oordeel sal toebereyt wesen.

21 D. hy sal geduerichlick in duysent perijckelen wesen.

9

De strick ²² sal [hem] by de verssene vatten: ^b de ²³ struyck-roover sal hem overweldigen.

22 And. hy sal met de verssene den strick vatten: dat is, door sijne eygene onvoorsichticheyt sal hy selve sijnen voet in het strick steken, ende verwerren.

b Iob 5.5.

23 Siet bov. 5. op vers 5.

10

Sijn trouw is in de aerde ²⁴ verborgen; ende ²⁵ sijne valle op het padt.

24 D. door Godes heymelick, ende rechtveerdich oordeel bereyt, om daer in gevangen te worden, ende te vergaen.

25 Men meynt dattet woort beteeckent een instrument, het welcke op den wech gestelt wiert, om daer mede vogelen te vangen.

11

^{c 26} De beroeringen sullen hem rontom verschricken: ende hem ²⁷ verstroyen op sijne voeten.

c Iob 15.21. Ierem. 6.25. ende 46.5. ende 49.29.

26 T.w. der conscientie ende andere uytwendige, die Godt pleecht te gebruycken, om de godtloose te pijnigen.

27 D. hem brengen op de beenen, hem jagende herwaert, ende derwaert door vele gedachten, die hem van binnen het herte doorsteken sullen. Siet Ies. 57.20, 21.

12

Sijne ²⁸ macht ^d sal ²⁹ hongerich wesen: ende het verderf is bereydt ³⁰ aen sijne zijde.

28 Verst. al het gene, waer door hy eenich aensien, ende vermogen onder de menschen heeft.

d Iob 15.23.

29 D. seer swack worden, verkrencken, ende afgaen. Hongerige worden genaemt, die in eenich gebreck, elende, ofte onvermeugen zijn. Vergel. 1.Sam. 2.5. Psal. 107.9, 36. Iesa. 32.6. Luc. 1.53.

30 D. ontrent, ende nae by hem.

13

De ³¹ eerst-geboren des doots sal ³² de grendelen sijnes huyts verteeren, sijne grendelen sal hy verteeren.

31 D. eene geweldige, ende schrickelicke doot: want gelijck de eerstgeboren de overste was sijner broederen, ende de meeste macht onder die hadde; alsoo wort d' eerst-geboren des doots geseyt, die in gewelt, ende vreesselickheyt andere dooden te boven gaet. Alsoo worden van Iesaia genaemt de eerst-geborene der armen, die de armste waren. Iesa. 14.30. ofte de Duyvel, die de macht des doots heeft, Hebr. 2.14.

32 Verst. de beenen, daer mede de huyt vast gemaeckt, ende het geheele lichaem ondersteunt wort. And. litmaten, ofte, de tacken, dat is, de zenuen, ende aderen, de welcke als tacken door het geheele lichaem uytgespreydet zijn. Het Hebreeusch woort heeft verscheydene beteeckeningen.

14

^e Sijn ³³ vertrouwen sal uyt sijne tente ³⁴ uytgeruckt worden: ³⁵ sulcx sal hem doen treden tot ³⁶ den Coninck der verschrickingen.

e Iob. 8.13, 14. ende 11.20. Prov. 10.28.

33 D. al het gene daer op hy hem verlaet. Alsoo wort het woort vertrouwen genomen bov. 8.14. ond. 31.24. Prov. 25.19.

34 Vergel. bov. 8. versen 13, 14, 15.

35 Ofte: ghy sult hem doen treden, etc. als een aensprake tot Godt.

36 Soo wort genaemt de doot, om datse de godtloose ten hoochsten verschrickt. Ofte, verstaet de aldermeeste, ende grouwelickste verschrickinge, gelijck in het voorgaende vers door den eerstgeboren des doots te verstaen is eene seer schrickelicke doot. Oock kanmen hier by verstaen den duyvel, wiens regeringe mede-brengt vreese, ende slavernye, Hebr. 2.15.

15

³⁷ Sy sal woonen in sijne tente, ^28[38] daerse sijne niet en is: sijne wooninge sal met ³⁹ swevel overstroyt worden.

37 T.w. de verschrickinge, ofte, elck eene der verschrickingen. Siet 1.Reg. 22. op vers 15.

28[38] Hebr. sonder sijne te zijn: D. daerse hem niet toebehoort, te weten, om datse niet gemaeckt en is met sijne eygene middelen, maer met het goet dat hy anderen ontnomen hadde.

39 Dit schijnt een dreygement te zijn, van dorricheyt, ende onvruchtbaerheyt des lants. Deut. 29.23. Iesa. 34.9. Het kan oock sien op de straffe, die over Sodoma, ende Gomorra gevallen was, Genes. 19.24. ende om Iob te meer te beswaren schijnt hy te wijsen op het gene, dat sijn volck, ende schapen weder-varen was, verslonden zijnde met vyer uyt den hemel, bov. 1.16.

16

⁴⁰ Van onder sullen sijne wortelen verdorren; ende van boven sal sijnen ⁴¹ tack afgesneden worden.

40 Dat is, hy sal t'eenemael vergaen, gelijck een boom, diens wortel verdort, ende tacken afgehouwen worden.

41 Het Hebreeusch woordeken is oock alsoo genomen, boven 14.9. ende ond. 29.19. ende Iesa. 27.10.

17

^f Sijne gedachtenisse sal vergaen vander aerde: ende hy en sal geenen name hebben ⁴² op de straten.

f Psal. 109.13. Prov. 10.7.

42 Hebr. op het aengesichte der strate; dat is, onder de menschen in 't openbaer, ende inde gemeene vergaderingen en sal hy niet voor eerlick, ende vroom vermaert worden.

18

⁴³ Men sal hem stooten van het ⁴⁴ licht inde ⁴⁵ duysternisse, ende men sal hem vande werelt verjagen.

43 Hebr. sy sullen hem verdrijven: dat is, hy sal verdreven worden, ofte, men sal hem verdrijven. Siet bov. 4. op vers 19.

44 T.w. deses levens, ofte, uyt alle weerdicheyt, voorspoet, rijckdom, ende welstant. Siet bov. op vers 5.

45 T.w. des doots, ende der helle, gelijck de volgende woorden schijnen mede te brengen. Siet een gelijck exempel inden rijcken vrecke. Luc. 16.23. And. kan het woort duysternisse hier genomen zijn voor tegenspoet, ende elende. Siet Gen. 15. op vers 12.

19

^g Hy en sal geenen sone, nochte ⁴⁶ neve hebben onder sijn volck: ende niemant en sal in sijne wooningen overich zijn.

g Ies. 14.22. Ier. 22.30.

46 Ofte, kints kint.

20

Over ⁴⁷ sijnen dach sullen de ⁴⁸ nakomelingen verbaest zijn; ende ⁴⁹ de oude ⁵⁰ met schrick bevangen worden.

47 D. den dach sijnes ondergancks, van Godt gestelt, om sijn rechtveerdich oordeel tegen hem uyt te voeren. alsoo Ezech. 21.25. ende alsoo is door eenen menschelicken dach te verstaen een menschelick oordeel 1.Cor. 4.3. Vergel. bov. 15.32. ende de aenteeck.

48 D. die na hem leven sullen.

49 Ofte voorgaende: dat is, die voor de nakomelingen geweest waren, ende leefden niet alleen als hy noch in sijne weelde was, maer oock daer na, als hy een schrickelick eynde nam.

50 Het Hebr. woort beteeckent sulcken schrick, waer door eenen mensche de hayren te berge staen. Alsoo Ezech. 27.35. ende 32.10. De sin is uitgedruckt bov. 4.15.

21

Gewisselick soodanige zijn de wooningen des verkeerden, ende dit is ⁵¹ de plaetse [des genen ⁵² die] Godt niet en kent.

51 D. staet, ende conditie. Vergel. bov. 8. de aenteeck. op vers 18.

52 D. nae Godt niet en vraecht, om van sijn wesen, wille, ende wercken eene rechte wetenschap te hebben, ten eynde dat hy hem behage, ende diene. Vergel. Exod. 5.2. Iud. 2.10. Psal. 79.6. 2. Thess. 1.8.