Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxxvij. Capittel.

Elihu spreeckt noch van andere groote wercken Godts, als van den donder, blixem, sneeuw, regen, wint, vorst, wolcken, vers 1, etc. Door dese, ende andere dingen vermaent hy Iob de hooge, ende schrickelicke Majesteyt Godts te vereeren, ende der menschen onwetentheyt, onvermogen, ende ydelheyt te belijden, 14.

1

OOck beeft ¹ hier over mijn herte, ende ² springt op uyt sijne plaetse.

1 Te weten, over de wercken Godts, die ick nu verhalen sal.

2 Hebr. wort versett, ofte, verstelt.

2

³ Hooret met aendacht ^a de beweginge ⁴ sijner stemme, ende het ⁵ geluyt, ⁶ [dat] uyt sijnen monde uytgaet.

3 Hebr. Hoorende hooret.

a Psal. 29.3.

4 T.w. Godes. Verstaet den donder. Alsoo ond. vers 4. ende 5. ende Psal. 29.3.

5 And. gerommel, ofte gedeun, Hebr. sprake.

6 D. dat door sijn bevel geschiet. Vergel. Deut. 8.3. ende de aenteeck.

3

⁷ Dat sendt ⁸ hy recht uyt onder den gantschen hemel, ende ⁹ sijn licht over de ¹⁰ eynden der aerde.

7 T.w. het geluyt des donders.

8 T.w. Godt.

9 D. Godts blixem, ende weerlicht. Alsoo bov. 36.30.

10 Hebr. vleugelen. Alsoo onder 38.13. Iesa. 11.12.

4

¹¹ Daer na brult hy met ¹² de stemme, hy dondert met de stemme sijner hoochheyt, ende en vertreckt ¹³ die dingen niet, als sijne stemme sal gehoort worden.

11 T.w. na het senden des lichts vermelt in't voorgaende vers.

12 D. met den donder. Elihu en wil niet seggen, dat het geklater des donders natuerlick geschiet nae den blixem, maer hy siet op het gene, dat de menschen eerst gewaer worden: want het licht des blixems valt eer in't gesichte dan het geluyt des donders inde ooren.

13 T.w. regen, hagel, wint, ende ander onweder, dat met den donder pleecht vereenicht te zijn. ofte, men kan invoegen het woort, die [blixemen.]

5

Godt dondert met sijne stemme seer wonderlick: ^b hy doet groote dingen, ende wy en begrijpense niet.

b Iob 5.9. ende 9.10. ende 36.26.

6

^c Want hy ¹⁴ seyt tot de sneeuw, Weest op d'aerde, ende [tot] ¹⁵ den plas-regen des regens; dan isser de ¹⁶ plas-regen sijner stercke regenen.

c Psal. 147.16.

14 Godts seggen is sijn doen. Siet Genes. 1. op. vers 4.

15 T.w. gebiedt Godt, dat hy op der aerde vallen soude.

16 Hebr. de plas-regen der regenen sijner sterckte.

7

¹⁷ [Dan] ¹⁸ segelt hy de hant ¹⁹ van yeder mensche toe, op dat hy ²⁰ kenne alle de lieden sijnes wercks.

17 T.w. als 't seer sneeuwt, ofte regent.

18 D. sluyt de handen toe, datse op 't velt niet wercken en konnen door 't onweder. Hebr. in, of, op de hant.

19 D. van alle lantbouwers.

20 D. op dat de lantbouwer door de gelegentheyt van den stilstant des wercks, uyt een yeder sijner werck-lieden te huys op sijn gemack vernemen soude, hoe 't met haer gantsche werck te velde gestelt zy. And. tot kennisse aller menschen die hy gemaeckt heeft.

8

²¹ Ende het gedierte gaet in ²² loer-plaetsen, ²³ ende blijft in sijne holen.

21 T.w. als 't onweder is; gelijck in't voorgaende vers.

22 Het Hebr. woort beteeckent sulcke plaetsen, daer in de beesten niet alleen schuylen voor het onweder, maer oock loeren op haer aes. Vergel. ond. 39.2.

23 Hebr. woont in sijne wooningen.

9

Uyt de ²⁴ binnen-kamer komt de wervel-wint, ende van de ²⁵ verstroyende [winden] de koude.

24 Vergel. bov. 9.9. ende de aent. sommige verstaen de dicke wolcken, ofte andere verborgene schat-kameren daer de winden uyt voortcomen.

25 Die uyt 't Noorden komen.

10

^d Door ²⁶ [sijn] geblaes geeft Godt de vorst; so dat de ²⁷ breede wateren verstijft worden.

d Iob 38.29, 32. Psal. 147.17, 18.

26 Verstaet den wint, die oock soo genaemt wort, 2.Sam. 22.16. Psal. 18. vers 16. Hebr. door 't geblaes Godts geeft hy de vorst.

27 Hebr. de breedte der wateren in klonteringe, ofte pranginge, ofte praminge, of stijvicheyt, ende vasticheyt is; D. vast in een gedrongen, ende geclontert door de koude.

11

Oock vermoeyt hy de dicke wolcke ²⁸ [door] klaerheyt: hy verstroyt ²⁹ de wolcke sijnes lichts.

28 N. mits die door het schijnsel der sonne te verdunnen, te verdeelen, ende te verstroyen. And. door bevochtinge [der aerde]; dat is, als hy de wolcken seer ontsluyt, om water uyt te gieten: waer door de wolcken by gelijckenisse van de gene, die vele wercks doen, worden geseyt vermoeyt te worden.

29 D. waer door hy licht, ende klaerheyt voort-brengt, alsse verstroyt is. Ofte, verstaet de wolcke sijnes weerlichts, ofte blixems, waer door Godt het weerlicht ofte blixem doet voortschieten. And. hy verstroeyt de wolcken sijnes regens. Vergel. bov. 36.30. met d'aent.

12

³⁰ Die keert haer dan nae sijnen ³¹ wijsen raet ³² [door] ommegangen, ³³ datse doen, al dat hyse ³⁴ gebiedt ³⁵ op het vlacke der werelt, op der aerde.

30 T.w. de wolcke, van de welcke in't voorgaende vers gesproken is.

31 Het Hebr. woort beteeckent meest vlijtige kloeckheyt, ende beraetsaemheyt in't regeren; gelijck de Stierlieden ter zee weten met bysondere behendicheyt haer schip te stieren, ende ter gewenschter plaetse te brengen. Alsoo hier, Prov. 1.5. ende 11.14. ende 20.18. ende 24.6. Elders wort het in't quade genomen voor des boosen listige, ende schalcke raetslagen, als Prov. 12.5.

32 T.w. waer door de wolcke van den eenen oort der lucht in den anderen gedreven wort, beleydt zijnde door Godts voorsichticheyt nae de order, die hy inde nature gestelt heeft.

33 T.w. niet alleen de wolcke, maer oock alle de andere voorverhaelde schepselen, als de winden, de sneeuw, de vorst, de regen, etc.

34 D. al dat hy daer door doet. Siet bov. 35. op vers 21.

35 Hebr. op het aengesichte der aerde. Vergel. Gen. 1. op vers 2.

13

'T zy dat hy ³⁶ die tot ^e eene ³⁷ roede, ofte tot ³⁸ sijn lant, ofte tot ³⁹ weldadicheyt ⁴⁰ beschickt.

36 Te weten, de wolcke.

e Exod. 9.18, 23. 1.Sam. 12.18, 19. Ezr. 10.9. Iob 36.31.

37 D. kastijdinge, ende straffe voor de menschen. Siet bov. 9. op vers 34.

38 Dat is, om het lant met alle de andere schepselen, die daer in zijn, nae sijn goet wel behagen te besoecken. Sy worden Godes genaemt, om datse hem toebehooren, zijnde van hem geschapen.

39 T.w. om die tegen de menschen te bewijsen.

40 Hebr. doet vinden.

14

Neemt dit, ô Iob, ter ooren: staet, ende aenmerckt de wonderen Godts.

15

Weet ghy wanneer Godt over ⁴¹ de selve ⁴² order stelt; ende het ⁴³ licht sijner wolcke laet schijnen?

41 T.w. wolcken. And. wonderen.

42 T.w. om door de selve te wercken; ofte op die [sijn herte] stelt; dat is, acht geeft, met een voornemen, om door de selve sijne weldaden te bewijsen, ofte oordeelen uyt te voeren.

43 D. den blixem, ende het weerlicht, alsoo bov. vers 3. ende 36.30. Hy wil seggen, dewijle Iob niet en konde soodanige natuerlicke dingen ten vollen begrijpen, dat hy noch veel min konde den gront van Godts oordeelen uytvinden.

16

Hebt ghy wetenschap van de ⁴⁴ opwegingen der dicke wolcken; de wonderheden ⁴⁵ des genen, die volmaeckt is in wetenschappen?

44 D. van de maniere, op de welcke de wolcken inde locht worden opgehangen, als in eene gelijcke weech-schale, datse niet t'eenemael neder en vallen op der aerde.

45 D. Godts, wiens wijsheyt volcomen is in't beschicken, ende kracht in't uytvoeren aller sijner wercken. Vergel. 1.Sam. 2.3.

17

⁴⁶ Hoe uwe kleederen warm worden, als ⁴⁷ hy de aerde ⁴⁸ stille maeckt ⁴⁹ uyt den zuyden?

46 Als of hy seyde, Kondt ghy oock dit geringe stuck ten vollen wel begrijpen, hoe de kleedinge aen uwen lijve warm wort, door de verwarmde lucht. Wel is waer, dat Iob eenichsins dit wel verstaen konde; maer Elihu spreeckt van eene volmaeckte doorgrondinge aller omstandicheden, om ten vollen te weten, hoe, waerom, wanneer, waer, over wien de Heere sulcks wil doen.

47 T.w. Godt.

48 D. vry maeckt van de winden, die koude veroorsaken.

49 D. door de sonne uyt den Zuyden schijnende.

18

^f Hebt ghy ⁵⁰ met hem de hemelen uytgespannen; die ⁵¹ vast zijn, ⁵² als een gegoten spiegel?

f Genes. 1.6.

50 T.w. met Godt, als of ghy zijn metgeselle in't scheppen der werelt geweest waert.

51 T.w. hoewelse van eene seer dunne. ende subtijle substantie zijn.

52 N. van wegen hare klaerheyt, ende doorluchticheyt. Elihu wil seggen, Nadien Iob dat groote werck der scheppinge niet gemaeckt en hadde, nochte oock soude konnen maken, dat hy hem billick behoorde onder dien Almogenden te vernederen, voornemelick, om datmen uyt de volmaecktheyt sijner macht moet oordeelen van de volmaecktheyt sijner rechtveerdicheyt.

19

Onderricht ons wat wy ⁵³ hem seggen sullen: [want] wy en sullen niets ⁵⁴ ordentelick voorstellen konnen van wegen ⁵⁵ de duysternisse.

53 T.w. Godt, so wy in twist, ende tegensprekinge met hem komen souden, gelijck ghy dan wilt, om u recht tegens hem te verdedigen. siet bov. 13.3. ende 23.3, 4, etc. ende 31.35.

54 T.w. daer toe noch stoffe van redenen, noch bequaemheyt van woorden, noch konste van stellen vindende.

55 T.w. onses verstants, het welcke niet ten vollen en kan doorgronden Godes wercken, veel min in t'samensprekinge bestaen tegen sijne wijsheyt.

20

Sal't ⁵⁶ hem vertelt worden, als ick ⁵⁷ [so] soude spreken? ⁵⁸ denckt yemant ⁵⁹ [dat]?

56 T.w. Gode; dat is, Sal yemant Gode derven verhalen ende voorstellen, het gene ick soude mogen voorgenomen hebben, qualick van Godt te spreken?

57 T.w. gelijck ghy, ô Iob, van Godt, ende sijne regeringe gesproken hebt.

58 Hebr, seyt; te weten, in sijn herte; dat is, denckt yemant. Siet Gen. 20. op vers 11. ofte seyt hy. Te weten, met den mont.

59 T.w. dat hy sulcke woorden Gode soude derven voordragen.

[fol. 247v]

gewisselick hy sal ⁶⁰ verslonden worden.

60 Naeml. van de Majesteyt Godts.

21

Ende nu en sietmen het ⁶¹ licht niet, [als't] helder is in den hemel, als de wint doorgaet, ende ⁶² dien suyvert:

61 D. de sonne, als sy in haren vollen glants is, ende de lucht doorstralende. Siet bov. 25. op vers 3. De sin is, dewijle wy de sonne, als sy ten alderklaersten schijnt, met onse oogen niet en konnen aenschouwen; hoe veel min konnen wy de oneyndelicke Majesteyt Godts verdragen, ende sijne verborgene oordeelen met ons verstant begrijpen?

62 T.w. hemel.

22

[Als] van 't ⁶³ Noorden ⁶⁴ het gout ⁶⁵ komt: [maer] by Godt is eene ⁶⁶ vreeselicke Majesteyt.

63 T.w. als den hemel door den Noorden wint gesuyvert, ende klaer gemaeckt is. Verg. bov. vers 8.

64 Verst. schoon ende klaer weder met sonne-schijn, de welcke by het gout wort vergeleken, om hare klaerheyt, ende suyverheyt. Vergel. Zach. 4.12. met d'aenteeck.

65 D. sich uytspreyt in de lucht.

66 T.w. welcker glants oneyndelick meerder is, dan der sonne. And. by den vreeslicken Godt is Majesteyt.

23

Den Almachtigen, dien en konnen wy niet uytvinden; hy is ^g groot van kracht: ⁶⁷ doch [door] gerichte, ende groote gerechticheyt en verdruckt hy niet.

g Iob 9.4. ende 12.13, 16. ende 36.5. Psal. 99.4.

67 D. hoewel hy almogende is, nochtans en sal hy sijne groote kracht niet gebruycken, om nae het hoochste recht hier met den mensche te handelen. And. hy is groot van kracht, ende van oordeel, ende van groote gerechticheyt, hy en verdruckt niet.

24

Daerom vreesen hem de lieden: ⁶⁸ hy en siet geene ⁶⁹ wijse van herten aen.

68 De sin is, dat Godt om barmherticheyt, ende weldadicheyt tegens de menschen te bewijsen, wort bewogen, niet door yet, dat hy in den mensche siet, al waer hy een van de alderwijste, maer alleen door sijne liefde, die hy ons toedraegt in den Messia, ende dat tot verheerlickinge sijnes heyligen Naems.

69 D. die een kloeck, ende wijs verstant hebben. Alsoo Exod. 28.3. ende 31.6. ende 35.25. Vergel. oock bov. 9.4. ende de aenteeck. And. hy en siet geen wijse van herten. ofte: en sal hy niet alle wijse van herten aensien? dat is, acht nemen op de gene die recht wijs zijn?