Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het iiij. Capittel.

Voordere dreygementen der elenden die de Ioden souden overkomen: Insonderheyt datter weynich Mannen souden overich blijven vers 1. met vertroostinge der geloovigen, die overich blijven souden, dat sy door den toecomenden Messiam souden verlicht, gereynicht, ende beschermt worden, 2. etc.

1

ENde ¹ te dien dage sullen ² seven vrouwen eenen man ³ aengrypen, seggende, ⁴ Ons broot sullen wy eten, ende met onse cleederen sullen wy becleet zijn, ⁵ laett ons alleenlick nae uwen name genoemt worden, ⁶ neemt ⁷ onse smaetheyt wech.

1 T.w. na de boven-verhaelde elenden. waer van onder anderen een merckelick exempel is 2.Chro. 28.6, 8. andere Voegen dit eerste vers tot het voorgaende capittel.

2 D. vele. hier uyt is af te nemen datter weynich mannen souden over-blyven. siet cap. 3.25.

3 D. ten houwelicke versoecken.

4 De sin is, in plaetse daer de mannen hare vrouwen plegen de cost te winnen, so willen wy voor ons selven cost en cleederen verdienen, ghy en sult voor ons niet behoeven te sorgen.

5 Hebr. laet uwen name over ons uytgeroepen worden, als Gen. 48.16. De sin is, laett ons slechs den name hebben, dat wy uwe wyven zijn.

6 Hebr. Raept, of versamelt onse smaetheyt. siet Psal. 26. op vers 9.

7 T.w. die smaetheyt, dat wy souden leven en sterven sonder oyt kinderen gebaert te hebben. siet Gen. 30.23. ende Luc. 1.25.

2

⁸ Te dien dage sal des HEEREN ⁹ SPRUYTE ¹⁰ zijn tot cieraet, ende tot heerlickheyt, ende ¹¹ de vrucht der aerde ¹² tot voortreffelickheyt, ende tot vercieringe ¹³ den genen die 't ontcomen sullen in Israël.

8 T.w. na de boven verhaelde elenden: Of, na dat vervult sal zijn wat Godt gedreygt heeft. Dit wort hier by gevoecht tot vertroostinge des volkcs. siet boven c. 1. vers 26.

9 T.w. Iesus Christus. Verg. Ies. 11.1. Ier. 23.5. ende 33.15. Zach. 3.8. ende 6.12. met d'aent.

10 D. sy sal cieraet, of heerlickheyt aenbrengen.

11 D. Christus, die mensche van Maria hier op aerden sal geboren worden, als de stronck Isai, ofte Davids, tot aen den wortel sal afgehouwen zijn. Ies. 11.1.

12 Oft, tot uytnementheyt, of, tot hoocheyt. De Prophete voor-seyt hier dat Christus niet alleen in ende voor sich selven, maer oock voor sijne Gemeynte, voor treffelick ende cierlick soude zijn, de welcke hy sijner hemelscher schoonheyt sal deelachtich maken, na dat Israël in verdruckinge ende verachtsaemheyt soude zijn vervallen. siet het hooge Liet Salomonis op verscheydene plaetsen van de heerlickheyt ende cieraet der Bruyt sprekende.

13 Hebr. de ontcominge Israels. D. den genen die de voor-verhaelde straffe ontkomen souden.

3

Ende het sal geschieden, dat de overgebleven in Zion, ende de overgelaten in Ierusalem ¹⁴ sal heylich geheeten worden: een yegelick ¹⁵ die geschreven is ¹⁶ ten leven te Ierusalem.

14 Hebr. heylich sal tot hem geseyt worden. Verg. ond. 5.20. D. hy sal voor Godt heylich gehouden ende geachtt worden van wegen de verdiensten Christi.

15 T.w. van Godt. And. een yegelick die geschreven is ten leven, sal te Ierusalem zijn, T.w. in het geestelicke Ierusalem, ofte Gemeynte der Geloovigen, siet dese maniere van spreken, Exo. 32.32. Phil. 4.3. Siet de aent. Psal. 69.29.

16 T.w. ten eeuwigen leven, in het boeck des levens, want hier wort gesproken van de uytvercorene kinderen Godes. siet Act. 13.48. Gal. 4.26. Hebr. 12.22.

4

Als de Heere sal afgewasschen hebben ¹⁷ den dreck ¹⁸ der dochteren Zions, ende ¹⁹ de bloetschulden ²⁰ Ierusalems ²¹ sal verdreven hebben uyt het midden ²² der selver, ²³ door den Geest des oordeels, ende ²⁴ door den Geest der uytbrandinge.

17 Of vuylicheyt. Hebr. uytganck. Het beteeckent allerley vuylicheyt die de menschen afgaet, als Pro. 30.12. Doch hier wort gesproken van de vuylicheyt der sonden.

18 D. Der inwoonderen Ierusalems.

19 Hebr. de bloeden. Verstaet hier de menichvuldige bloetstortingen die binnen Ierusalem geschiet zijn, ende de autheuren van dien: ende verstaet wijders hier onder alle de sonden ende ongerechticheden des volcks: siet Psal. 51.16.

20 D. der inwoonderen Ierusalems.

21 Of, gesuyvert, of afgewasschen, of afgedroocht sal hebben.

22 T.w. Stadt Ierusalem.

23 Door den Geest, die vyerich is om de godloose te straffen, ende de uytvercorene ter salicheyt te suyveren.

24 Of, door den afbrandenden Geest. Hebr. door den Geest des brants, of, der hitte, ofte, der wechneminge.

5

Ende de HEERE sal ²⁵ over alle wooninge des berchs Zions, ende over hare vergaderingen, ²⁶ scheppen een ²⁷ wolcke des daechs, ende eenen ²⁷ roock, ende den glans eenes vlammenden vyers des nachts, want over alles ²⁸ wat heerlick is, sal eene beschuttinge wesen.

25 D. is over alle de Gemeynten der geloovigen. De Prophete gebruyckt in dit vers ende 't volgende, veel verbloemde, ofte oneygene manieren van spreken.

26 D. hy sal de Godsalige beschermen ende voorstaen, gelijck hy eertijts de Israëliten gedaen heeft, doe sy uyt Egypten gingen, ende door de woestijne trocken. siet Exod. 13.21. ende 14.19.

27 Dat is, een wolcke soo swart, of so duyster, als roock. Siet Exod. 13.21.

27 Dat is, een wolcke soo swart, of so duyster, als roock. Siet Exod. 13.21.

28 T.w. voor Godt. D. over alle godsalige, die heerlick gemaeckt zijn door de gemeynschap die sy met Godt hebben.

6

Ende ²⁹ daer sal een hutte zijn ³⁰ tot eene schaduwe des daechs tegen de hitte, ende tot een toevlucht, ende tot eene verberginge tegen den ³¹ vloet ende tegen den regen.

29 De Prophete wil met dese woorden te kennen geven, dat de Heere sijne kinderen als een hutte ende beschaduwinge sal wesen.

30 D. om eene beschaduwinge te maken.

31 of, inbrekenden stroom. D. elenden, straffen ende plagen.