Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xv. Capittel.

1 De Phariseen murmureren om dat Christus de sondaers ontfanght. 3 'T welck Christus verantwoort met de gelijckenisse van een afgedwaelt schaep. 8 ende van een verloren penninck, welcke beyde met neerstigheyt gesocht, ende met blijdschap wedergevonden worden. 11 ende noch met de gelijckenisse van den verloren soon, welcken met leetwesen wederkeerende de vader blijdelick ontfanght. 25 ende sulck sijn doen tegen het murmureren des outsten broeders verdedight.

1

^a ENde ¹ alle de tollenaers ende de ² sondaers naederden tot hem, om hem te hooren.

a Matth. 9.10. Marc. 2.15. Luc. 5.29.

1 D. van alle plaetsen daer ontrent.

2 D. die in openbare grove sonden leefden. siet Psal. 1. vers 1. Matth. 9.10.

2

Ende de Phariseen ende de Schriftgeleerde murmureerden, seggende, Dese ontfanght de sondaers, ende eet met haer.

3

Ende hy sprack tot haer dese ³ gelijckenisse, seggende,

3 Gr. Parabel.

4

^b Wat mensche onder u hebbende hondert schapen, ende een van die verliesende, en verlaet niet de negen ende tne-

b Matth. 18.12.

[fol. 37v]

gentich inde woestijne, ende gaet nae het verlorene, tot dat hy 't selve vinde?

5

Ende als hy 't gevonden heeft, leght hy't op sijne schouderen, verblijdt zijnde.

6

Ende te huys komende roept hy de vrienden ende de gebueren te samen, seggende tot haer, Weest blijde met my, want ick hebbe mijn schaep gevonden, ^c dat verloren was.

c 1.Petr. 2.10.

7

Ick segge u lieden, datter alsoo blijdschap ⁴ sal zijn inden hemel over eenen sondaer, die hem bekeert, [meer] dan over ^d negen en tnegentich ⁵ rechtveerdige, die de bekeeringe niet van nooden en hebben.

4 N. onder de Engelen Godts, gelijck hier na verklaert wort, vers 10.

d Luc. 5.32.

5 D. die alsoo niet afgedwaelt en zijn, gelijck staet Matt. 18.13. ende daerom niet en behoeven haer te bekeeren van sodanige groote afdwalinge ofte sonde. Hoewel andersins oock de heylighste van nooden hebben haer van hare dagelijcksche swackheden te bekeeren, Iaco. 3. vers 2. 1.Ioan. 1.8. Andere verstaen hier door de rechtveerdige, de gene die haer selven verkeerdelijck wijs maecken datse rechtveerdich zijn, ende datse geen bekeeringe van noode en hebben. Matt. 9. vers 13. Luc. 18.9.

8

Ofte wat vrouwe hebbende tien ⁶ penningen, indien sy eenen penninck verliest, en ontsteeckt niet een keerse, ende keert het huys [met besemen], ende soeckt neerstelick tot dat sy [dien] vindt?

6 Gr. drachmen, waer van de weerde over een komt met eenen Romeynschen denarius, ofte spaenschen Reael, ende onsen schellinck. Siet Matth. 18.28.

9

Ende als sy [dien] gevonden heeft, roept sy de vriendinnen ende de gebuerinnen te samen, seggende, Weest blijde met my, want ick hebbe den penninck gevonden, dien ick verloren hadde.

10

Alsoo (segge ick u lieden) is daer blijdschap voor de Engelen Godts over eenen sondaer die hem bekeert.

11

Ende hy seyde, ⁷ Een seker mensche hadde twee soonen:

7 Door dese als oock de twee voorgaende gelijckenissen stelt Christus voor oogen de bereyde goetwilligheydt Godts, om de sondaren, alsse haer bekeeren, in genade te ontfangen: ende wil daer mede bewijsen, tegen het murmureren der Phariseen, dat hy dan oock wel dede, als hy met de sondaren omginck, om haer tot bekeeringe te brengen, ende dat sy veel meer haer daer over behooren te verblijden.

12

Ende de ⁸ jonghste van haer seyde tot den vader, Vader, geeft my ⁹ het deel des goets dat [my] toekomt. Ende hy deylde haer ¹⁰ het goet.

8 Gr. jonger.

9 D. dat my soude toevallen, N. na uwe doot. siet versen 30, 31.

10 Gr. het leven, ofte, leef-tocht, D. de middelen om van te leven.

13

Ende niet vele dagen daer na, de jongste sone, alles by een vergadert hebbende, is wech gereyst in een verre [gelegen] landt, ende heeft aldaer sijn goet ¹¹ doorgebracht, levende overdadichlick.

11 Gr. verstroyt, ofte, verquist.

14

Ende als hy het alles verteert hadde, wiert daer een ¹² groote hongers noot in dat selve landt, ende hy begon gebreck te lijden.

12 Gr. stercken, ofte, geweldigen.

15

Ende hy ginck henen ende voeghde hem by een vande burgers des selven landts: ende die sondt hem op sijn ¹³ landt, om de swijnen te weyden.

13 Gr. ackers.

16

Ende hy begeerde sijnen buyck te vullen met den ¹⁴ draf, die de swijnen ¹⁵ aten: ende niemandt en gaf'se hem.

14 Gr. Keratia, 't welck beteeckent eygentlick de peulen, huyskens, ofte bolsters van sekere vruchten, gelijck de erweten ende boonen hebben, die men in die landen de verckens gaf te eten, gelijckmen hier draf ofte spoelinge geeft. Ofte, so andere meynen, een sekere vrucht in die landen, die de arme luyden ende verckens aten, gelijck in sommige plaetsen de eyckels gegeten worden.

15 D. plachten te eten.

17

Ende ¹⁶ tot hem selven gekomen zijnde, seyde hy, Hoe vele huerlingen mijns vaders hebben overvloet van broot, ende ick vergae van honger?

16 Ofte, in hem selve gaende.

18

Ick sal opstaen ende tot mijnen vader gaen, ende ick sal tot hem seggen, Vader ick hebbe gesondight tegen ¹⁷ den hemel, ende voor u.

17 D. Godt die in den hemel is: gelijck Dan. 4.26. Matt. 21.15.

19

Ende ick en ben niet meer weerdigh uw' sone genaemt te worden: Maeckt my als eenen van uwe huerlingen.

20

Ende opstaende ginck hy na sijnen vader. Ende ^e als hy noch verre [van hem] was, sagh hem sijn vader, ende wiert met innerlicke ontferminge beweeght: ende [toe] loopende viel hem om sijnen hals, ende custe hem.

e Actor. 2.39. Eph. 2.12, 17.

21

Ende de sone seyde tot hem, Vader, Ick hebbe gesondight tegen den Hemel, ende voor u, ende en ben niet meer weerdigh uw' sone genaemt te worden.

22

Maer de vader seyde tot sijne dienstknechten, Brenght [hier] voort ¹⁸ het beste cleedt, ende doet het hem aen, ende geeft eenen rinck aen sijne handt, ende schoenen aen de voeten.

18 Gr. de eerste stole. Stolae waren lange kleederen, als tabbarden. siet Marc. 12.38.

23

Ende brenght het gemeste calf, ende slacht het: ende laet ons eten ende vrolick zijn.

24

Want dese mijn soon was doodt, ende is weder levendigh geworden: ende hy was verloren, ende is gevonden. Ende sy begonden vrolick te zijn.

25

Ende sijn ¹⁹ oudtste soon was in't veldt, ende alsoo hy quam, ende het huys genaeckte, hoorde hy het gesangh, ende het ²⁰ gerey.

19 Gr. de ouder.

20 Gr. Chorôn, 't welck beteeckent een gerey van luyden die t'samen dansen, ofte singen, ofte andere vreughd bedrijven.

26

Ende tot hem geroepen hebbende een van de knechten, vraeghde wat dat mochte zijn.

27

Ende dese seyde tot hem, Uw' broeder is gekomen, ende uw' vader heeft het gemeste calf geslachtet, om dat hy hem gesont weder ontfangen heeft.

28

Maer hy wiert toornich, ende en wilde niet ingaen. So ginck dan sijn vader uyt, ende ²¹ badt hem.

21 Ofte, vermaende hem, namelick dat hy soude inkomen, ofte, riep hem.

29

Doch hy antwoordende seyde tot den vader, Siet, ick diene u [nu] so vele jaren, ende en hebbe noyt uw' gebodt overgetreden, ende ghy en hebt my noyt een bocksken gegeven, op dat ick met mijne vrienden mochte vrolick zijn.

30

Maer als dese uwe sone gekomen is, die uw' ²² goet met hoeren ²³ doorgebracht heeft, so hebt ghy hem het gemeste calf geslachtet.

22 Gr. leven, ofte, leef-tocht, gelijck vers 12.

23 Gr. opgegeten ofte, verslonden.

31

Ende hy seyde tot hem, Kindt, ghy zijt altijdt by my, ende alle het mijne ²⁴ is uwe.

24 D. sal u ten laetsten toebehooren, want de jonghste hadde sijn goet wech.

32

Men behoorde dan vroolick ende blijde te zijn, want dese uwe broeder was doot, ende is weder levendich geworden: ende hy was verloren, ende is gevonden.