Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xvij. Capittel.

1 Christus als onse Hoogepriester hem bereydende tot sijn lijden ende sterven, bidt sijnen Vader dat hy hem verheerlicke om het eeuwige leven te geven die hem kennen. 4 Verhaelt hoe getrouwelick ende met wat vreucht hy 't werck, dat hem opgeleght was, heeft volbracht. 9 Bidt voor sijne Apostelen, datse de Vader beware in eenicheyt der liefde. 15 van den boosen. 17 ende heylige in sijne waerheyt. 20 Bidt oock voor alle die door haer woort in hem sullen gelooven. 21 datse mogen eenich zijn. 24 ende by hem zijn daer hy is, om sijne heerlickheyt te aenschouwen.

1

DIt heeft Iesus gesproken, ende hy hief sijne oogen op na den hemel, ende seyde, Vader, ^{1 a} de uyre is gekomen, ² verheerlickt uwen Sone, op dat oock uw' Sone ³ u verheerlicke.

1 Namel. die ghy tot mijn lijden bestemt hebt.

a Ioan. 12.23. ende 13.32.

2 D. toont in sijne diepste vernederinge dat hy uw' Sone is: 'twelck oock door vele wonderteeckenen in sijn lijden geschiet is: Matth. 27.46, 51, 52, 53. ende insonderheyt door sijne opstandinge, hemelvaert, ende sitten ter rechter-handt sijns Vaders. Siet de aenteeck. op vers 5.

3 D. de eere van uwe gerechticheyt ende barmherticheyt ende andere uwe eygenschappen door het lijden ende sterven voor de sondige menschen verklare. Rom. 3.25, 26.

2

^b Gelijckerwijs ghy hem macht gegeven hebt ⁴ over alle vleesch, op dat al wat ghy hem ⁵ gegeven hebt, hy haer het eeuwige leven geve.

b Psal. 8.7. Matth. 11.27. ende 5.8. ende 28.18. Luc. 10.22. Ioan. 3.35. ende 5.27. 1.Corinth. 15.25. Philip. 2.10. Hebr. 2.8.

4 Gr. alles vleeschs, dat is, over alle menschen.

5 N. om met u te versoenen ende saligh te maken. Ephes. 5.25.

3

Ende ^c dit is ⁶ het eeuwige leven, dat sy u kennen ⁷ den eenigen waerachtigen

c Iesai. 53.11. Ierem. 9.23.

6 Dat is, de wech ende het middel om tot het eeuwige leven te komen, is de rechte kennisse Godts ende des Middelaers Iesu Christi, namelick vergeselschapt met een vast vertrouwen: gelijck dit woort oock genomen wort. Iesai. 53.11.

7 Ofte, den alleenen: in den grondt-text en staet niet dat de Vader alleen de waerachtige Godt is, maer dat de Vader de alleene ofte de eenige ware Godt is. want de ware Godt maer een eenich Goddelick wesen is in drie persoonen bestaende. Ende daer mede worden uytgesloten alle andere valsche Goden, die de heydenen dienden. Ierem. 10.11. 1.Corinth. 8.6. Galath. 4. versen 8, 9. maer niet de Sone noch de H. Geest, die oock desen eenigen waren Godt zijn ende genaemt worden. Ioan. 1.1. Act. 5.4. Rom. 9.5. 1.Cor. 3.16, 17. 1.Ioan. 5.7, 20. ende elders.

[fol. 54v]

Godt, ende Iesus Christum, dien ghy ⁸ gesonden hebt.

8 N. als den eenigen Middelaer ende Salichmaker, sonder welcken niemandt met Godt en kan versoent ofte vereenight worden. Actor. 4.12. 1.Tim. 2.5.

4

^d Ick hebbe u ⁹ verheerlickt op der aerden: ^e ick hebbe ¹⁰ voleyndight ¹¹ het werck, dat ghy my ¹² gegeven hebt om te doen.

d Ioan. 13.32. ende 14.13.

9 N. door mijne leere, leven, ende wonderwercken.

e Ioan. 4.34. ende 19.30.

10 Dit seght hy om dat een groot deel des selven wercks nu al volbracht was, ende het overige terstont daer na voorts soude volbracht worden.

11 N. van de versoeninge ende verlossinge der menschen.

12 D. verordineert ende bevolen hebt.

5

Ende nu ¹³ verheerlickt my ghy Vader by u selven, met de heerlickheyt, ^f die ick by u hadde, ¹⁴ eer de werelt was.

13 D. stelt my tot uwe rechterhant in't volle gebruyck mijner Godtlicker heerlickheyt, welcke ick van eeuwicheyt wel by u gehadt hebbe, maer die inden tijdt mijner vernederinge in mijne menschelicke nature, tot salicheyt der menschen, gelijck als verborgen is geweest. siet Phil. 2.6, 7, 8, 9.

f Ioan. 1.1, 2. ende 10.30. ende 14.9.

14 Dat is, van eeuwicheyt. als de Heere der heerlickheydt. Ioan. 12.41. 1.Cor. 2.8. Ephes. 1.4.

6

Ick hebbe uwen naem geopenbaert den menschen, die ghy my ¹⁵ uyt de werelt ¹⁶ gegeven hebt. Sy waren ¹⁷ uwe, ende ghy hebt my de selve gegeven, ende sy hebben uw' woort bewaert.

15 D. uyt den gemeenen hoop der menschen.

16 N. niet alleen tot trouwe Apostelen ende getuygen, maer oock om haer salich te maken. vers 2.

17 N. door uwe eeuwige verkiesinge. 2.Tim. 2.19.

7

Nu hebben sy bekent dat alles, wat ghy my gegeven hebt, ¹⁸ van u is.

18 D. door uw' ingeven, bevel, ende cracht van my geleert ende gedaen is.

8

Want ¹⁹ de woorden die ghy my gegeven hebt, hebbe ick haer gegeven, ende sy hebben'se ²⁰ ontfangen, ^g ende sy hebben waerlijck bekent, dat ick ²¹ van u uytgegaen ben, ende hebben gelooft, dat ghy my ²² gesonden hebt.

19 D. de leere.

20 D. aengenomen ende gelooft.

g Ioan. 16.27.

21 D. dat ick uwe Sone ben van eeuwicheyt van u geboren. Psalm 2.7. Mich. 5.1.

22 N. in de werelt, om te zijn de Middelaer ende Salichmaker. Hebr. 5.5.

9

Ick bidde voor haer: ick en bidde niet ²³ voor de werelt, maer voor de gene die ghy my gegeven hebt, want sy zijn ²⁴ uwe.

23 D. niet voor alle menschen der werelt sonder onderscheyt, maer voor de uytverkorene ende geloovige. Rom. 8.33, 34.

24 Siet vers 6.

10

Ende ^h al het mijne is uwe, ende het uwe is mijne: ende ick ben ²⁵ in haer ²⁶ verheerlickt.

h Ioan. 16.15.

25 Ofte, door haer.

26 N. door haer geloove, leere, ende wercken.

11

Ende ick ²⁷ en ben niet meer in de werelt, maer dese ²⁸ zijn in de werelt, ende ick kome tot u. Heylige Vader, ²⁹ bewaertse ³⁰ in uwen name, die ghy my gegeven hebt, op dat sy ³¹ een zijn, gelijck als wij.

27 D. ick sal haest uyt de werelt scheyden, met mijne lichamelicke tegenwoordicheyt.

28 D. blijven noch eenen tijdt op der aerden, ende sullen daer in noch vele swackheden ende versoeckingen onderworpen zijn.

29 N. in alle swaricheden ende besoeckingen.

30 D. door uwe kracht ende om uwent wille, alsoo sy die swaricheden sullen moeten uytstaen om uwent wille.

31 Nam. in geest, wille, ende liefde tegen malkanderen, gelijck wy eens zijn in wesen, ende wille.

12

ⁱ Doe ick met haer in de werelt was, ³² bewaerde ickse in uwen name. ^k Die ghy my gegeven hebt, hebbe ick bewaert, ende niemandt uyt haer en is verloren gegaen, ³³ dan de sone der verderfenisse, ³⁴ op dat ^l de Schrift vervult worde.

i Ioan. 6.39. ende 10.28. ende 18.9.

32 N. niet alleen van uyterlicke swaricheden, maer oock van afval ende verleydinge.

k Iesai. 8.18. Hebr. 2.13.

33 Ofte, maer de sone des verderfs, N. is verloren gegaen: alsoo wort Iudas genaemt gelijck oock den Antichrist, 2.Thess. 2.3. om dat hy door Godts rechtveerdich oordeel ten verderve bereyt was. Rom. 9.22.

34 D. ende alsoo is de Schrift vervult geworden. Siet Psal. 69.26. ende 109.8. Siet voorder Actor. 1.16.

l Psal. 109.8.

13

Maer nu kome ick tot u, ende spreke dit ³⁵ inde werelt, op dat sy ³⁶ mijne blijdschap vervult mogen hebben ³⁷ in haer selven.

35 D. so lange ick noch by haer in de werelt ben.

36 D. daer mede ick my verblijde over haer: ende daer mede sy haer verblijden in my.

37 D. in hare siele ende gemoet.

14

Ick hebbe haer ³⁸ uw' woort gegeven, ^m ende de werelt heeft'se ³⁹ gehaet, om dat sy ⁴⁰ van de werelt niet en zijn, gelijck als ick ⁴¹ van de werelt niet en ben.

38 Dat is, uwe leere geleert, ende geopenbaert.

m Ioan. 15.19.

39 N. om uwes woorts wille.

40 Gr. Uyt de werelt. D. niet werelts gesint en zijn.

41 Gr. Uyt.

15

Ick en bidde niet dat ghy haer uyt de werelt ⁴² wech neemt, maer dat ghy haer bewaert ⁴³ van den boosen.

42 N. voor desen tijdt, alsoo ick haren dienst na desen noch moet gebruycken.

43 D. van de verleydinge des Satans, der sonde, ende der werelt.

16

Sy en zijn niet ⁴⁴ van de werelt, gelijckerwijs ick ⁴⁵ van de werelt niet en ben.

44 Gr. Uyt.

45 Gr. Uyt.

17

⁴⁶ Heylight'se in uwe waerheyt: ⁿ uw' woort is ⁴⁷ de waerheyt.

46 D. vernieuwtse meer ende meer door uwe waerheyt: ende maecktse meer ende meer bequaem, om dienaers te zijn des Nieuwen Testaments. 2.Cor. 3.6.

n Ioan. 8.40.

47 D. dese waerheyt, waer door de menschen geheylight worden. N. de leere des Euangeliums. Iac. 1.18

18

^o Gelijckerwijs ghy my gesonden hebt inde werelt, [also] hebbe ick haer oock in de werelt ⁴⁸ gesonden.

o Ioan. 20.21.

48 N. om uw' woort ende waerheyt door de geheele werelt te prediken.

19

^p Ende ⁴⁹ ick heylige my selven voor haer, op dat oock sy ⁵⁰ geheylight mogen zijn ⁵¹ in waerheyt.

p 1.Corint. 1.2. 30. 1.Thess. 4.7.

49 D. ick geve my selven over tot een heylige offerande.

50 D. door de kracht ende verdiensten van dese mijne offerande de vergevinge harer sonden ende de heylichmakinge des Geests mogen verkrijgen. Hebr. 10.10, 14.

51 Dat is, waerlijck: ofte, door de waerheyt, niet gelijck voor desen door de uytwendige ceremonien des wets geschiedde, maer inder daet volbrengende 'tgene door die ceremonien afgebeelt is.

20

Ende ick en bidde niet alleen voor dese, maer oock voor de gene die door ⁵² haer woordt in my gelooven sullen.

52 D. mijn woort door haer gepredickt.

21

Op dat sy alle ^q een zijn, gelijckerwijs ghy Vader in my, ende ick in u, dat oock sy ⁵³ in ons een zijn: op dat ⁵⁴ de werelt geloove dat ghy my gesonden hebt.

q Ioan. 10.38. ende 14.11. Galath 3.28.

53 Ofte, met ons: dat is, op dat sy door den waren geloove met ons vereenight zijnde. Ephes. 3.17. oock daer en boven met ware liefde onder malkanderen vereenight mogen zijn.

54 D. dat de menschen, die noch niet en gelooven, daer door mogen aengelockt worden, om my voor den waren Messias, ende mijne leere voor een Goddelicke leere te erkennen, ende aen te nemen. 1.Petr. 3. versen 1, 2.

22

Ende ick hebbe haer ⁵⁵ de heerlickheyt gegeven, die ghy my gegeven hebt: op dat ⁵⁶ sy een zijn, gelijck als wy een zijn.

55 N. om Godts kinderen te zijn, ende mijne mede-erfgenamen, Rom. 8.17.

56 N. niet alleen de Apostelen, maer oock alle de gene die door het woordt in Christum sullen gelooven, vers 20.

23

Ick in haer, ende ghy in my: op dat sy volmaeckt zijn ⁵⁷ in een, ende op dat de werelt bekenne, dat ghy my gesonden hebt, ende ⁵⁸ haer lief gehadt hebt: gelijck ghy my lief gehadt hebt.

57 Ofte, tot een: D. op dat sy met my vereenigt zijnde door den geloove, oock daer door met u vereenight worden. Ioa. 14.23. 1.Ioan. 1.3. ende op dat alsoo hare vereeninge met ons door het geloove, ende met malkanderen door de liefde, hare volkomene leden hebbe.

58 D. als uwe kinderen. 1.Ioan. 3.1.

24

^r Vader, ⁵⁹ ick wil dat ⁶⁰ daer ick ben, oock ⁶¹ die by my ⁶² zijn, die ghy my gegeven hebt: op dat sy mijne heerlickheyt mogen aenschouwen, die ghy my ⁶³ gegeven hebt, want ghy hebt my lief gehadt, ⁶⁴ voor de grontlegginge der werelt.

r Ioan. 12.26. ende 14.3.

59 D. ick begeere ofte versoecke. Siet Marc. 10.35.

60 D. daer ick korts sal zijn, in mijne heerlickheyt in den hemel. 1.Thess. 4.17. Apoc. 3.21.

61 N. de Apostelen, ende alle andere geloovige.

62 N. tot sijner tijdt: met de ziele, terstont nae de doot 2.Corinth. 5.8. Philip. 1.23. ende oock met het lichaem, nae de algemeene opstandinge. Philip. 3.21.

63 N. door de eeuwige geboorte, als uwen eenich geborenen Sone, Ioan. 5.26. ende die ghy my oock nae mijne menschelicke natuere sult geven, als ick tot uwe rechter-handt verheerlickt sal worden. Ephes. 1. versen 20, 21. Philip. 2.9.

64 Dese volgende woorden konnen gevoeght worden ofte tot het woordt gegeven, ofte tot het woordt lief gehadt. Siet diergelijcke Apoc. 13.8.

25

Rechtveerdige Vader, ^{65 s} de werelt en heeft ⁶⁶ u niet gekent: maer ick hebbe u gekent, ^t ende dese hebben bekent, dat ghy my gesonden hebt.

65 Gr. ende de werelt: dat is, de meeste menichte der werelt.

s Ioan. 15.21. ende 16.3.

66 N. soo het behoort. Want oock selfs de heydenen hebben eenige kennisse Godts gehadt. Rom. 1. versen 19, 21.

t Ioan. 16.17. ende 17.8.

26

Ende ick hebbe haer uwen name bekent gemaeckt, ende sal [hem] ⁶⁷ bekent maken: op dat de liefde daer mede ghy my lief gehadt hebt ⁶⁸ in haer zy, ende ⁶⁹ ick in haer.

67 Namel. noch meer ende meer, wanneer ick over haer den Heyligen Geest sal senden.

68 D. oock tot haer sich uytstrecke, ende de kracht ende 't gevoelen van die in hare herten uytgestort worde. Rom. 5.5.

69 N. door mijnen geest, ende genade.