| |
| |
| |
David ende het volck offeren brand-offer ende danck-offer, als sy de Arke brachten in de tente, die David daer toe verordineert hadde, vers 1, etc. ende hy zegent het volck, 2. ende geeft eenen yegelicken broot, vleesch, ende wijn, 3. ende hy ordineert Leviten ten dienste der Arke, ende om den Godt Israëls te loven, 4. Wie de Hoofden waren over de gene die met musijck-instrumenten Godt loofden, 5. daer wort beschreven een Psalm, dien David aen Asaph ende sijne broederen gegeven heeft, om den Heere daer mede te loven ende te prijsen, 7. dewelcke gesongen zijnde, soo sprack al ’t volck, Amen, den Heere lovende, 36. David verordineert Sangers, 37. Poortiers, 38. Priesters om brand-offeren te offeren, tot dienst der Arke, 39. Dit gedaen zijnde trock een yeder na huys, 43.
| |
1
DOe a sy de 1 Arke Godes in brachten, soo stelden syse in’t midden der tente welcke David voor haer gespannen hadde: ende 2 sy offerden brand-offeren ende danck-offeren 3 voor ’t aengesichte Godes.
| |
2
Als David het brand-offer ende de danck-offeren ge-eyndight hadde te offeren: soo 4 zegende hy het volck in den name des HEEREN.
| |
3
Ende b hy deylde een yegelick in Israël, van den man tot de vrouwe, een yegelick een bolle broots, ende 5 een schoon stuck [vleesches,] ende een flessche [wijns.]
| |
4
Ende hy stelde voor de Arke des HEEREN [sommige] uyt de Leviten tot dienaers: ende dat om den HEERE den Godt Israëls te vermelden, ende te loven, ende te prijsen.
| |
5
Asaph was ’t Hooft, ende Zecharja 6 de tweede na hem: Ieiël ende Semiramoth, end Iehiël, ende Mattithja, ende Eliab, ende Benaja, ende Obed-Edom, ende Ieiël met instrumenten der luyten, ende met harpen: ende Asaph liet sich hooren met cymbalen;
| |
6
Maer Benaja, ende Iahaziël de | |
[fol. 182v\Psalm Davids. Ordre des diensts--by d’Arke, en te Gibeon.]
| |
Priesters, 7 steeds met trompetten voor de Arke des verbonts Godes.
| |
7
Te dien selven dage, doe gaf David 8 ten eersten [desen Psalm] om den HEERE te loven 9 door den dienst Asaphs, ende sijner 10 broederen.
| |
8
11 Lovet den HEERE, 12 roept sijnen name aen, maeckt sijne daden bekent onder de volckeren.
| |
9
Singht hem, psalmsinght hem, spreeckt aendachtelick van alle sijne wonderwercken.
| |
10
13 Roemt u in den name sijner heyligheyt, dat sich het herte der gener die den HEERE soecken, verblijde.
| |
11
Vraeght na den HEERE ende sijne 14 sterckte, soeckt 15 sijn aengesichte geduerighlick.
| |
12
Gedenckt sijner wonderwercken, die hy gedaen heeft, sijner wonderteeckenen, ende der 16 oordeelen sijnes monts.
| |
13
Ghy zaet Israëls sijnes dienaers, ghy kinderen Iacobs sijne uytverkorene.
| |
14
Hy is de HEERE onse Godt, 17 sijne oordeelen zijn over de geheele aerde.
| |
15
c Gedenckt tot in der eeuwigheyt sijnes verbonts, des woorts [dat] hy 18 ingestelt heeft tot in het duysentste geslachte.
| |
16
[Des verbonts] d dat hy 19 met Abraham heeft gemaeckt, ende sijns eeds aen Isaac.
| |
17
Welcken e hy oock aen Iacob heeft gestelt, tot een insettinge, (aen) Israël tot een eeuwigh verbont.
| |
18
Seggende, Ick sal u ’t lant Canaan geven, 20 een snoer van u-lieder erfdeel.
| |
19
Als ghy 21 weynige menschen in getale waert; ja 22 weynige ende vreemdelingen daer in.
| |
20
Ende 23 sy wandelden 24 van volck tot volck, ende van het een Koninckrijcke tot een ander volck.
| |
21
Hy en f liet niemant toe haer te 25 onderdrucken, oock 26 bestrafte hy 27 Koningen om harent wille, [seggende,]
| |
22
En 28 tastet mijne 29 gesalfde niet aen, ende en doet mijnen Propheten geen quaet.
| |
23
30 Singet den HEERE 31 ghy gantsche aerde, boodtschapt 32 sijn heyl van dage te dage.
| |
24
Vertelt sijne eere onder de Heydenen, sijne wonderwercken onder alle volcken.
| |
25
Want de HEERE is groot, ende seer te prijsen, ende 33 hy is vreeslick boven alle Goden.
| |
26
Want alle de Goden der volckeren zijn 34 afgoden: maer de HEERE heeft de hemelen gemaeckt.
| |
27
35 Majesteyt ende heerlickheyt zijn voor sijn aengesichte, 36 sterckte ende vrolickheyt zijn 37 in sijne plaetse. [kolom]
| |
28
38 Geeft den HEERE, ghy geslachten der volckeren, 39 geeft den HEERE eere ende sterckte.
| |
29
Geeft den HEERE 40 de eere sijnes naems, 41 brenght offer, ende komt voor sijn aengesichte: 42 Aenbidt den HEERE 43 in de heerlickheyt des Heylighdoms.
| |
30
Schrickt voor sijn aengesichte, 44 ghy geheele aerde, oock sal de werelt bevestight worden, dat sy niet beweeght en worde.
| |
31
Dat 45 de hemelen haer verblijden, ende 46 de aerde verheuge haer, ende dat men onder de Heydenen segge, 47 De HEERE regeert.
| |
32
Dat de zee 48 bruyse, met hare 49 volheyt, dat het velt huppele van vreughde, met al dat daer in is.
| |
33
Dan sullen de boomen des woudts juychen voor ’t aengesichte des HEEREN, om dat hy komt de 50 aerde te richten.
| |
34
g Lovet den HEERE, want 51 hy is goet, h want sijne goedertierenheyt is tot in eeuwigheyt.
| |
35
Ende seght, Verlost ons, O Godt onses heyls, ende 52 versamelt ons, ende reddet ons van de Heydenen, dat wy uwen heyligen name loven, ende 53 dat wy ons uwes lofs roemen.
| |
36
Gelooft zy de HEERE de Godt Israëls van eeuwigheyt tot eeuwigheyt: ende 54 al het volck seyde, Amen, 55 en het loofde den HEERE.
| |
37
Alsoo liet 56 hy daer voor de Arke des verbonts des HEEREN Asaph ende 57 sijne broederen, om geduerighlick te dienen voor d’Arke, 58 na dat op elcken dagh bestelt was.
| |
38
Obed-Edom nu met 59 haerlieder 60 broederen, waren acht en sestigh, ende [hy stelde] Obed-Edom den sone 61 Iedithun, ende Hosa, tot Poortiers,
| |
39
Ende de Priester Zadok, ende sijne broederen de Priesters voor den tabernakel des HEEREN op de hooghte, welcke 62 te Gibeon is:
| |
40
Om den HEERE de brand-offeren geduerighlick te offeren op den brand-offer altaer, des morgens ende des avonts: ende sulcks na alles datter geschreven staet in de wet des HEEREN, die hy Israël geboden hadde.
| |
41
Ende met hen Heman, ende Ieduthun, ende de overige 63 uytgelesene, die met namen uytgedruckt zijn, om den HEERE te loven: want sijne goedertierenheyt is tot in der eeuwigheyt.
| |
42
64 Met hen dan waren Heman ende Ieduthun, [met] trompetten ende cymbalen voor de gene die haer lieten hooren, ende 65 [met] instrumenten der musijcke Godes: maer de sonen Ieduthuns waren aen de poorte.
| |
43
Alsoo togen het gantsche volck henen, een yegelick in sijn huys: ende David keerde sich, 66 om sijn huys te gaen zegenen.
|
-
1
- Dat is, de Arke des verbonts, ter eere Godes gemaeckt.
-
2
- Verstaet dit van extra-ordinarise ende bysondere offerhanden, die David ende het volck van Israël te deser tijt gedaen hebben.
-
3
- Siet boven 13: op vers 8.
-
4
- D. hy liet het volck wederom na huys gaen, Godt den Heere voor haer biddende.
-
5
- Te weten, een stuck rundervleeschs by den vyere gebraden, gelijck het Hebreeusch woort van eenige wort uytgeleyt. siet 2.Sam. 6. op vers 19.
-
7
- D. alle dage op sekere uren.
-
8
- Hebr. in den hoofde, D. in den beginne, ofte eerstmael: Ende is dit soo te verstaen, dat David desen Psalm eerst den Leviten heeft gegeven, om Godt daer mede te loven in den opentlicken Godtsdienst; daer na heeft David noch meer psalmen gedicht, ende den Leviten gegeven, om te singen. Siet 2.Sam. 23.1.
-
11
- Dit vers ende de veertien naestvolgende, zijn een deel van den 105 Psalm, vergelijcktse met malkanderen.
-
13
- Als of hy seyde, Gedenckt dat dit eene sonderlinge genade van Godt is, dat het u gegeven is den Heere te soecken, daer in meught ghy u wel verheugen.
-
14
- D. na den stercken ende almachtigen Godt. Siet 2.Chron. 6.41.
-
15
- Te weten, des HEEREN, die sijne tegenwoordigheyt boven de Arke openbaerde, tusschen de Cherubim. Siet Iosu. 4.13, etc.
-
16
- D. aen de straffen ende plagen, die hy Mosi bevolen heeft uyt te spreken tegen Pharao ende de Egyptenaren, welcke beschreven staen Exod. capp. 7.8. 9. 10. 11. 12.
-
17
- D. hoewel hy een regeerder is over de gantsche werelt, is nochtans Israël sijn eygendom uyt genade. Of, sijne gerichten, Dat is, sijne straffen, die hy over de vyanden sijnes volcks heeft laten komen, zijn bekent ende ruchtbaer geworden over de geheele werelt.
-
18
- Siet Psal. 105. op vers 8.
-
19
- Siet Genes. 15. vers 18. in de verklaringe.
-
e
- Genes. 28.13. ende 35.11.
-
20
- D. het lant met den snoere afgemeten ende verdeylt. Siet van dese maniere van spreken Deuter. 32.9.
-
21
- Hebr. lieden of menschen des getals, dat is, lieden die men lichtelick konde tellen, om dat sy weynigh waren. Siet Genes. 34.30. Deut. 4.27. ende 33.6.
-
22
- T.w. ten aensien van het groot getal der Canaaniten.
-
23
- T.w. uwe vaders Abraham, Isaac, ende Iacob, gelijck daer van te lesen is in het boeck Genesis van het elfde Capittel tot het eynde des boecks.
-
24
- D. van het eene volck tot het andere.
-
f
- Genes. capp.12.20. Exod. cap. 7. ende 8.9, 10, 11.
-
26
- Of, scholdt hy, berispte hy.
-
27
- T.w. den Koningh van Egypten, Genes. 12.17. ende den Koningh te Gerar, Genes. 20.3.
-
28
- Wel verstaende niet ten quade, dat is, en quetst mijne gesalfde niet.
-
29
- D. mijne Propheten, gelijck stracks volght. Want de Propheten waren begaeft met de salvinge des Heyligen Geests: gelijck Godt oock belast heeft Elisam uyterlick te salven. Ende hier worden voor eerst verstaen Abraham, Isaac, ende Iacob, die Propheten mogen genoemt worden, om dat sich de Heere haer heeft geopenbaert ende aengesproken, op dat sy oock andere van den wille Godes souden onderrichten. Genes. 20.7. wort Abraham een Propheet genoemt. van Isaac siet Gen. 27. versen 4, 28, 29, 39, 40. ende van Iacob, Genes. cap. 49. Wat de salvinge des Heyligen Geests aengaet, dat kan oock van alle uytverkorene ende geloovige verstaen worden, die de salvinge des Heyligen Geests ontfangen hebben, 1.Ioa. 2.27.
-
30
- Dit vers, ende de tien naestvolgende staen in den 96 Psalm.
-
31
- D. ghy inwoonders des gantschen lants, ofte, ghy Israëliten allegaer.
-
32
- T.w. dat hy ons doet ende bewijst.
-
33
- D. hy is meer te vreesen ende te ontsien dan de Goden der Heydenen: De meyninge is, men moet hem vreesen ende voor hem schricken, ende niet voor de afgoden: want hier en worden dese dingen alsoo niet tegens malkanderen in vergelijckinge gestelt, als of men den waren Godt soude vreesen moeten, ende de afgoden oock, alleen dat men den waren Godt meer soude vreesen dan de afgoden: Maer door een absolute tegenstellinge, aldus, dat men voor Godt moet schricken ende beven, ende niet voor de afgoden, die noch helpen noch schaden en konnen. Siet dergelijcke tegenstellinge Luce 18. vers 14. Daer de meyninge is, dat de tollenaer gerechtveerdight in sijn huys gegaen is, ende niet de Pharizeus.
-
34
- Hebr. Elilim, Dat is, ydelheden, nietigheden. De Apostel Paulus seyt, 1.Corinth. 8.4. Wy weten dat de afgodt niet en is. Siet Levit. 19.4.
-
35
- Anders, glorie, ofte, cieraet.
-
36
- Dat is, hy is een oorsake van sterckte ende van vrolickheyt, ofte vreught des Geestes, den genen in welcken hy woont door sijnen Geest.
-
37
- Dat is, by hem, te weten, in den hemel, ofte, in sijn Heylighdom daer hy hem openbaert. Siet Psalm 96.6.
-
38
- D. kent ende prijst des Heeren eere ende macht.
-
39
- Dat is, erkent sijne eerlickheyt ende sterckte, hem gevende de eere die hem toekomt.
-
40
- D. de eere die ghy hem schuldigh zijt.
-
41
- Of, brenght hier toe het spijs-offer, ofte, eene gave. Door een deel des Godtsdiensts verstaet hy den geheelen Godtsdienst.
-
42
- Siet Genes. 22. op vers 5.
-
43
- D. in het heerlicke Heylighdom.
-
44
- D. alle ghy inwoonders der aerde.
-
45
- D. de Engelen in den hemel.
-
46
- D. de inwoonders der aerde.
-
47
- D. hy betoont, ende doet met der daet blijcken, dat hy een Koningh is, die het al regeert.
-
48
- Hebr. dondere, D. geluyt geve, als de donder doet, dat is, ruysche, tiere, bruyse.
-
49
- D. al het gene dat daer in is, T.w. visschen, ende monsters die daer in zijn.
-
50
- D. de menschen op der aerde.
-
g
- Psalm 107.1. ende 118.1. ende 136.1.
-
51
- Anders, want het is goet.
-
52
- D. nu wy met malkanderen vereenight zijn, houdt ons t’samen by malkanderen, dat wy niet wederom van malkanderen scheuren, gelijck wy voor desen zijn gescheurt ende verdeylt geweest. Siet hier van boven Capit. 12. vers 29. Doch dit kan men voorts verstaen van alle toekomende swarigheyt ende noot der Kercke Godts.
-
53
- T.w. daer van, ende daer over, dat wy oorsake ende vryheyt hebben om u te loven.
-
54
- D. al het volck gaf te kennen, dat sy sulcken lof toestemden ende presen, ende dat het gene datter gesongen wiert, oock hares herten wensch was. siet Deut. 27. vers 15.
-
55
- And. oock lovende den HEERE.
-
57
- D. bloetverwanten, nakomelingen.
-
58
- Of, na den eysch van elcken dagh. Hebr. na het woort, of, de sake des daeghs in sijnen dagh.
-
59
- T.w. van hem ende Hosa: waer van in het vervolgh.
-
60
- D. bloetverwanten, nakomelingen.
-
62
- Hier was de tabernakel gevoert ende opgericht, na dat Saul de Priesters te Nob gedoodet hadde, 1.Sam. 22.19. siet oock 1.Chron. 21.29. ende 2.Chron. 1.3.
-
63
- T.w. tot het singh-ampt.
-
64
- And. ende met hen [te weten] Heman ende Ieduthun, waren trompetten.
-
65
- Ofte, met musicale instrumenten Godes, Dat is, daer mede men Godt loofde, heylige gesangen daer op singende ende spelende.
-
66
- D. om Godt den Heere voor den welstant des selven te bidden, als bov. vers 2.
|