| |
| |
| |
| |
| |
1 De Pharizeen ende Sadduceen eysschen een teecken, maer worden van Christo bestraft, ende op het teecken Ione gewesen. 5 Christus waerschouwt sijne discipelen voor der selver suerdeessem. 13 Verscheyden gevoelen des gemeynen volcks van Christo. 15 Petri belijdenisse van den selven, welcken Christus prijst, ende belooft hem de sleutelen des hemelrijcks. 21 Voorseght sijnen doot ende opstandinge, ende verwerpt de verkeerde afradinge Petri. 24 Hoe men Christum moet navolgen ende de ziele bewaren. 27 Van Christi toekomste in sijne heerlickheyt.
| |
1
a ENde de Pharizeen ende Sadduceen tot hem gekomen zijnde, ende [hem] 1 versoeckende, begeerden van hem, dat hy haer een teecken 2 uyt den hemel soude toonen.
| |
2
Maer hy antwoordde ende seyde tot haer, b Als het avont geworden is, seght ghy, Schoon weder, want de hemel is 3 root.
| |
3
Ende des morgens, Heden onweder, want den hemel is droevigh root. Ghy geveynsde, het 4 aenschijn des hemels weet ghy wel te onderscheyden, ende en kondt ghy 5 de teeckenen der tijden niet [onderscheyden?]
| |
4
c 6 Het boos ende overspeligh geslachte versoeckt een teecken: ende haer en sal 7 geen teecken gegeven worden dan het teecken d Ione des Propheten. Ende haer verlatende gingh hy 8 wech.
| |
5
Ende als sijne discipelen op d’ander zijde gekomen waren, hadden sy vergeten brooden [mede] te nemen.
| |
6
e Ende Iesus seyde tot haer, Siet toe, ende wacht u van den suerdeessem der Pharizeen ende Sadduceen.
| |
7
Ende sy 9 overleydden by haer selven, seggende, [’t Is] om dat wy geen brooden [mede] genomen en hebben.
| |
8
Ende Iesus [dat] wetende seyde tot haer, Wat overleght ghy by u selven, ghy kleyn geloovige, dat ghy geen brooden [mede] genomen en hebt?
| |
9
f En verstaet ghy noch niet? noch en gedenckt ghy niet aen de vijf brooden der vijf duysent [mannen,] ende hoe veel korven ghy opnaemt?
| |
10
g Noch aen de seven brooden der vier duysent [mannen,] ende hoe veel manden ghy opnaemt?
| |
11
Hoe en verstaet ghy niet, dat ick u van geen broot gesproken en hebbe, [als ick seyde] dat ghy u wachten soudt van den suerdeessem der Pharizeen ende Sadduceen?
| |
12
Doe verstonden sy, dat hy niet geseght en hadde, dat sy haer wachten souden van den suerdeessem des broots, maer van de 10 leere der Pharizeen ende Sadduceen.
| |
13
h Als nu Iesus gekomen was in de deelen 11 Cesaree Philippi, vraeghde hy sijne discipelen, seggende, Wie seggen de menschen, dat ick, de Sone des menschen, ben?
| |
14
Ende sy seyden, i Sommige, Ioannes de Dooper, ende andere, Elias, ende andere, Ieremias, ofte een van de Propheten.
| |
15
Hy seyde tot haer, Maer ghy, wie seght ghy dat ick ben?
| |
16
k Ende Simon Petrus 12 antwoordende seyde, Ghy zijt 13 de Christus, de Sone des levendigen Godts.
| |
17
Ende Iesus antwoordende seyde tot hem, Saligh zijt ghy, Simon 14 Bar-Iona: [kolom] want 15 vleesch ende bloet en heeft u [dat] niet geopenbaert, l maer mijn Vader, die in de hemelen is.
| |
18
m Ende ick segge u oock, dat ghy zijt Petrus, ende op n dese 16 Petra sal ick mijn gemeynte bouwen, ende o de 17 poorten der helle en sullen deselve niet overweldigen.
| |
19
p Ende ick sal u geven de 18 sleutelen van het Koninckrijck der hemelen: ende 19 soo wat ghy sult binden op der aerden, 20 sal in de hemelen gebonden zijn. Ende soo wat ghy ontbinden sult op der aerden, sal in de hemelen ontbonden zijn.
| |
20
Doe verboodt hy sijne discipelen, dat sy niemant seggen en souden, dat hy was Iesus de Christus.
| |
21
q Van doen aen begon Iesus sijne discipelen te vertoonen, dat hy 21 moeste henen gaen na Ierusalem, ende vele lijden van de 22 Ouderlingen ende Overpriesteren, ende Schriftgeleerden, ende gedoot worden, ende ten derden dage opgeweckt worden.
| |
22
Ende Petrus hem tot sich genomen hebbende, begon hem te bestraffen, seggende, 23 Heere [zijt] u genadigh: dit en sal u geensins geschieden.
| |
23
Maer hy hem omkeerende seyde tot Petrum, Gaet wech achter my 24 satana, r ghy zijt 25 my een aenstoot: want ghy en versint niet de dingen die Godts zijn, maer die der menschen zijn.
| |
24
Doe seyde Iesus tot sijne discipelen, s Soo yemant 26 achter my wil komen, die 27 verloochene hemselven, ende neme sijn kruys op, ende volge my.
| |
25
t Want soo wie sijn 28 leven sal willen behouden, die sal het selve verliesen: maer soo wie sijn leven verliesen sal, om mijnent wille, die sal ’t selve vinden.
| |
26
v Want wat batet een mensche, soo hy de geheele werelt gewint, ende lijdt schade sijner ziele? Ofte x wat sal een mensche geven, tot 29 lossinge van sijne ziele.
| |
27
y Want de Sone des menschen sal komen in de z heerlickheyt sijns Vaders met sijne Engelen, ende a als dan sal hy een yegelick vergelden 30 na sijn doen.
| |
28
b Voorwaer segge ick u, daer zijn sommige van die 31 hier staen, dewelcke den doot niet smaken en sullen, tot dat sy den Sone des menschen sullen hebben 32 sien komen in sijn Koninckrijcke.
|
-
a
- Matth. 12.38. Marc 8.11. Luce 11.29. ende 12.54. Ioan 6.30.
-
1
- Willende beproeven of hy sulcks soude konnen doen, om hem beschaemt te maken.
-
2
- Dat is, ’t welck uyt, aen, ofte van den hemel soude geschieden, gelijck als op het gebedt Iosue de sonne ende mane stil stonden, Ios. 10. vers 12. als het vyer uyt den hemel quam op het gebedt van Elias, 2.Reg. 1.9. ende als de sonne ten tijden van Iesaias te rugge gingh, Ies. cap. 38. vers 8.
-
3
- Gr. root als vyer, D. schoon ofte klaer root.
-
4
- D. gestalte ofte gedaente.
-
5
- Namel. die na de voorsegginge der Propheten de komste ende tegenwoordigheyt des Messiae aenwijsen. Siet Matth. 11. versen 4, 5. ende de aenteeck. op Luce 12.56.
-
c
- Matth. 12.39. Luce 11.29.
-
6
- Siet het selve boven Matth. 12. vers 39.
-
7
- Namel. om haer krachtiger te overtuygen.
-
8
- Namel. over de zee. Siet Marc. 8. versen 13, 14.
-
9
- Ofte, sy spraken onder malkanderen.
-
f
- Matth. 14.17. Marc. 6.38. Luce 9.13. Ioan. 6.9.
-
10
- Die by een suerdeessem hier vergeleken wort, overmits deselve de suyverheyt der ware leere met valsche ende van menschen ingestelde leere vermenghde, ende de mensche door een ydele waen van eygene gerechtigheyt, ende met geveynstheyt, opgeblasen maeckte.
-
11
- Dit was een stadt aen den voet des berghs Libani, ontrent den oorspronck van den Iordaen, alsoo genaemt om datse gebouwt was ter eeren des Keysers Tiberij: ende wort toegenaemt Philippi, om datse gebouwt is van den Viervorst Philippus, Ioseph. Antiq. lib. 18. cap. 3. ende tot onderscheyt van een ander Cesarea van sijn vader Herodes ter eeren des Keysers Augusti aen de Middellantsche zee gebouwt. Ioseph. lib. 15. cap. 13. Actor. 10.1.
-
12
- Nam. uyt aller name: alsoo Christus haer alle gevraeght hadde. Daerom oock de antwoorde Christi, hoewelse tot Petrum geschiet, tot allen gehoort.
-
13
- D. de Messias, ofte gesalfde. Siet Ioan. 1.42.
-
14
- D. Ionas sone. Want het woort Bar in de Chaldeeusche sprake een soon beteeckent.
-
15
- Dat is, noch u eygen, noch eenigh natuerlick vernuft noch eenigh mensche. siet Galat. 1. vers 16.
-
m
- Psalm 118.22. Ioan. 1.43.
-
n
- Iesa. 28.16. 1.Corinth. 3.11.
-
16
- Dat is, steen, ofte steenrotze, Namelick, op dese uwe belijdenisse, die ghy van my doet. Ofte, op my die ghy beleden hebt. Want Christus is alleen het fondament sijner gemeynte, 1.Cor. 3. vers 11. hoewel oock Petrus, ende oock d’andere Apostelen, ten aensien van hare leere, fondamenten der gemeynte konnen genaemt worden: gelijck te sien is Apoc. 21.19.
-
17
- Dat is, noch de listigheyt noch het gewelt des duyvels ende sijner instrumenten. Want eertijts de raethuysen ende sterckten der steden in de poorten waren, Gen. 22. vers 17.
-
p
- Matth. 18.18. Ioan. 20.22.
-
18
- Dat is, een geestelicke macht om van Godes wege, ende in Christi name, te verkondigen den geloovigen ende boetveerdigen vergevinge harer sonden, ende datse deel hebben aen het Rijcke Godts, ende het selve door de heylige Sacramenten aen haer te verzegelen. Ende daer en tegen den ongeloovigen ende onboetveerdigen, datse geen deel en hebben aen de vergevinge der sonden ende ’t Rijcke Godts, ende volgens dien haer van het gebruyck der selve Sacramenten te weeren, ende van de gemeynschap der geloovige uyt te sluyten: Welcke macht de gemeynte Matt. cap. 18. vers 18. ende alle den Apostelen, Ioan. 20.21. oock gegeven wort. Siet 2.Cor. 10.8.
-
19
- Namelick, na Christi bevel ende voorschrift.
-
20
- Dat is, Godt sal voor vast ende bondigh houden het gene alsoo na sijn bevel door sijne dienaers gedaen sal zijn.
-
q
- Matth. 17.22. ende 20.18. Marc. cap. 8. vers 31. ende 9.31. ende 10.33. Luce cap. 9. vers 22. ende cap. 18. vers 31. ende 24.7.
-
21
- Namelick, om dat sulcks van Godt besloten, Actor. cap. 2. vers 23. van de Propheten voorseght, Luce cap. 24. versen 26, 27. ende tot versoeninge der sonden noodich was, Hebr. 9.23.
-
22
- Dat is, de oudste des volcks.
-
23
- Ofte, Godt zy u genadigh Heere: Dat is, Godt behoede u daer voor. Dat zy verre van u.
-
24
- Dat is, wederpartije. Welcken naem wel voornamelick den duyvel wort toegeschreven. Siet Matth. cap. 4. vers 10. maer hier oock Petro gegeven, om dat hy Christum uyt verkeerde liefde socht in het uytvoeren sijns ampts hinderlick te zijn. Siet 2.Sam. cap. 19. vers 22.
-
r
- 2.Sam. cap. 19. vers 22.
-
s
- Matth. 10. vers 38. Marc. cap. 8. vers 34. Luce cap. 9. vers 23. ende cap. 14. vers 27.
-
26
- Dat is, my als een discipel wil volgen.
-
27
- Hemselven verloochenen is sijn eygen verstant, wille, ende genegentheden afgaen, ende deselve Godts woort ende wille onderwerpen.
-
t
- Matth. cap. 10. vers 39. Marc. cap. 8. vers 35. Luce 9. vers 24. ende cap. 17. vers 33. Ioan. cap. 12. vers 25.
-
28
- Gr. ziele. Siet Matth. cap. 10. vers 39.
-
x
- Psalm 49.9. Marc. cap. 8. vers 37.
-
29
- Gr. verwisselinge, tegenlossinge, ofte, mangelinge, daer tegen ofte daer voor yemant gelost wort.
-
y
- Matth. cap. 24. vers 30. ende 25.31. ende 26.64.
-
a
- Iob 34. vers 11. Psalm cap. 62. vers 13. Rom. 2.6.
-
30
- Dat is, na dat hy gedaen sal hebben, goet ofte quaet. Siet de verklaringe hier van Matth. cap. 25. vers 36.
-
31
- Dat is, die hier tegenwoordigh zijn.
-
32
- Dit kan verstaen worden, ofte van sijne verrijsenisse ende hemelvaert, ofte van de sendinge des Heyligen Geests ende verbreydinge des Euangeliums onder de Heydenen, ofte oock van sijne verklaringe op den bergh, daer van gesproken wort in het begin des volgenden Capittels.
|