Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xiiij. Capittel.

1 Christus geneest eenen watersuchtigen op den Sabbath, ende verantwoort het selve. 7 Straft de eergierigheyt der Pharizeen, die de voorsittingen in de maeltijden sochten, ende vermaent tot nedrigheyt, ende weldadigheyt tegen den armen. 15 Door de gelijckenisse van een groot Avontmael, daer op de genoode haer ontschuldigen te komen, verwijt hy den Ioden hare ondanckbaerheyt, ende voorseght hare verwerpinge, ende de beroepinge der Heydenen in hare plaetse. 25 Leert dat wie sijn discipel wil zijn, die hemselven ende al wat hem lief is, moet versaken. 28 Door het exempel van een die eenen toren wil bouwen, ende van een Koningh die tegen een ander Koningh ten strijde wil gaen, vermaent hy sijne discipelen hare reeckeninge te voren wel te maken. 34 ende leert dat het smakeloos sout nergens toe nut en is.

1

ENde het geschiedde, als hy gekomen was in het huys van ¹ een der Oversten der Pharizeen, op den Sabbath, om broot te eten, dat sy hem ² waer namen.

1 D. een Overste der Ioden uyt de secte der Pharizeen, gelijck oock Nicodemus was, Ioan. cap. 3. vers 1.

2 Namelick, of hy yet soude seggen ofte doen, dat sy souden mogen berispen.

2

Ende siet daer was een seker watersuchtigh mensche voor hem.

3

Ende Iesus antwoordende seyde tot de ³ Wetgeleerde ende Pharizeen, ende sprack, Is het oock geoorloft op den Sabbath gesont te maken?

3 Van de Wetgeleerde siet Matth. 2. vers 4. Luce 11.45.

4

Maer sy swegen stille. Ende hy nam [hem,] ende genas hem, ende liet [hem] gaen.

5

Ende hy haer antwoordende seyde, ^a Wiens ezel ofte osse van u-lieden sal in eenen put vallen, ende die hem niet terstont en sal uyttrecken op den dagh des Sabbaths?

a Exod. 23.5. Deuter. 22.4. Luce 13.15.

6

Ende sy en konden hem daer op niet weder antwoorden.

7

Ende hy seyde tot de ⁴ genoodde een ⁵ gelijckenisse, aenmerckende hoe sy de vooraensittingen verkoren: seggende tot haer,

4 Gr. geroepene, namelick, ter maeltijt, alsoo oock in het volgende.

5 Namelick, om door dese te vermanen tot nedrigheyt voor Godt ende de menschen, gelijck te sien is vers 11.

8

Wanneer ghy van yemant ter bruyloft genoodt sult zijn, soo en set u niet in de eerste sitplaetse: op dat niet misschien een ⁶ weerdiger dan ghy, van hem genoodt zy:

6 D. meerder eere weerdigh, ofte aensienlicker.

9

Ende hy komende, die u ende hem genoodt heeft, tot u segge, Geeft desen plaetse: ende ghy als dan soudt beginnen met schaemte de laetste plaetse te houden.

10

^b Maer wanneer ghy genoodt sult zijn, gaet henen ende set u in de laetste plaetse: op dat, wanneer hy komt die u genoodt heeft, hy tot u segge, Vrient, ⁷ gaet hooger op. Als dan sal het u eere zijn voor de gene die met u aensitten.

b Proverb. 25.6, 7.

7 Gr. klimt hooger op.

11

^c Want een yegelick, die hemselven verhooght, sal vernedert worden: ende die hemselven vernedert, sal verhooght worden.

c Iob 22.29. Proverb. 29.23. Matth. 23.12. Luce 1.51. ende 18.14. Iacob. 4.6, 10. 1.Petr. 5.5.

12

Ende hy seyde oock tot den genen die hem genoodt hadde, ^d Wanneer ghy een middaghmael ofte avontmael sult houden, ⁸ soo en roept niet uwe vrienden, noch uwe broeders, noch uwe magen, noch [uwe] rijcke gebueren: op dat oock deselve u niet te eeniger tijt weder en nooden, ende u vergeldinge en geschiede.

d Nehem. 8.11. Proverb. 3.28.

8 Namelick, met vergetinge der armen, ende soo ghy van Godt vergeldinge wilt verwachten, gelijck Christus, vers 14 uytdruckt. Andersins is het niet ongeoorloft dese vrientschap oock sijne vrienden te betoonen. siet Genes. 21. vers 8. ende cap. 43. vers 25, etc. Iob 1.4.

13

Maer wanneer ghy een maeltijt sult houden, soo noodt arme, ⁹ verminckte, kreupele, blinde.

9 Ofte, gebrecklicke van leden.

14

Ende ghy sult saligh zijn, om dat sy niet en hebben om u te vergelden: want het sal u ¹⁰ vergolden worden ¹¹ in de opstandinge der rechtveerdige.

10 Namelick, van Godt uyt genade. Van dese vergeldinge siet Matt. 25.36.

11 Nam. ten eeuwigen leven. Want andersins sullen oock de onrechtveerdige opgeweckt worden, doch tot de eeuwige verdoemenisse, Dan. cap. 12. vers 2. Ioan. cap. 5. vers 29. Actor. 24.15.

15

Ende als een van de gene die mede aensaten, dese dingen hoorde, seyde hy tot [kolom] hem, Saligh is hy die broot ¹² eet in ’t Koninckrijcke Godts.

12 Ofte, eten sal.

16

Maer hy seyde tot hem, ^e Een seker mensche ¹³ bereydde een groot avontmael, ende hy noodder vele.

e Iesa. 25.6. Matth. 22.2. Apocal. 19.7, 9.

13 Gr. maeckte. Met dese gelijckenisse toont Christus, dat hoewel dese menschen het Koninckrijcke Godts schenen groot te achten, nochtans sy, ende vele andere, soo ingewortelt waren met hare herten in dese tijtlicke dingen, dat sy, daer toe door het Euangelium geroepen zijnde, het selve verachteden ofte versuymden.

17

Ende hy sondt sijnen dienstknecht uyt ter ure des avontmaels, om den genoodden te seggen, Komet, want alle dingen zijn nu gereedt.

18

Ende sy begonden alle [haer] ¹⁴ eendrachtelick te ontschuldigen. De eerste seyde tot hem, Ick hebbe eenen acker gekocht, ende het is noodigh dat ick uytga, ende hem besie: ick bidde u houdt my voor verontschuldight.

14 Gr. uyt eene, D. uyt een herte, ofte mont: want hoewel sy verscheydene oorsaken voorwenden van weygeringe, soo ontschuldigen sy haer alle op hare tijtlicke dingen.

19

Ende een ander seyde, Ick hebbe vijf ¹⁵ jock ossen gekocht, ende ick ga henen om die te beproeven: ick bidde u, houdt my voor verontschuldight.

15 Dat is, paer, ofte koppel.

20

Ende een ander seyde, Ick hebbe een wijf getrouwt, ende daerom en kan ick niet komen.

21

Ende deselve dienstknecht [weder] gekomen zijnde boodtschapte dese dingen sijnen heere. ¹⁶ Doe wiert de heere des huys toornigh, ende seyde tot sijnen dienstknecht, Gaet haestelick uyt in de straten ende wijcken der stadt, ende brenght de arme, ende verminckte, ende kreupele, ende blinde hier in.

16 Daer mede en wort niet te kennen gegeven, dat een acker, ossen, ofte dergelijcke goederen te koopen, ofte een wijf te trouwen, soude ongeoorloft zijn, 1.Cor. 7.29. maer de Heere vertoornt hem daer over, dat de Ioden door dese tijtlicke dingen haer lieten verhinderen, van de leere des Euangeliums aen te nemen. Waerom hy oock haer verstooten, ende de Heydenen in hare plaetse heeft beroepen.

22

Ende de dienstknecht seyde, Heere, het is geschiet gelijck ghy bevolen hebt, ende noch is daer plaetse.

23

Ende de Heere seyde tot den dienstknecht, Gaet uyt in de wegen, ende heggen, ende ¹⁷ dwinghtse in te komen, op dat mijn huys vol werde.

17 Namelick, met ernstigh ende geduerigh aenhouden. siet dergelijck Genes. 33. vers 11. Luce 24.29.

24

Want ick segge u-lieden, dat niemant van die mannen, ¹⁸ die genoodt waren, mijn avontmael smaken en sal.

18 Namelick, ende geweygert hebben te komen.

25

Ende vele scharen gingen met hem: ende hy hem omkeerende seyde tot haer,

26

^f Indien yemant tot my komt, ende niet ¹⁹ en haet sijnen vader, ende moeder, ende wijf, ende kinderen, ende broeders, ende susters, jae oock selfs sijn eygen ²⁰ leven, die en kan mijn discipel niet zijn.

f Deuter. 13.6. ende 33.9. Matth. 10.37.

19 Dat is, die deselve boven my lief heeft, gelijck verklaert wort Matth. cap. 10. vers 37.

20 Gr. ziele, gelijck Matth. 16.25.

27

^g Ende wie sijn ²¹ kruys niet en draeght, ende my ²² na en volght, die en kan mijn discipel niet zijn.

g Matth. 10.38. ende 16.24. Marc. 8.34. Luce 9.23.

21 D. wie niet gesint ende bereyt en is, na mijn exempel, ende om mijnent wille vervolginge ende verdruckinge te lijden.

22 Gr. achter my en komt.

28

Want wie van u, willende eenen toren bouwen, ende sit niet eerst neder, ende ²³ overreeckent de kosten, of hy oock heeft het gene tot volmakinge [noodigh is?]

23 Ofte, overleght, overslaet, gelijck met reecken-penningen plaght te geschieden.

29

Op dat niet misschien als hy het fondament geleght heeft, ende niet en kan voleyndigen, alle die het sien hem beginnen te bespotten,

30

Seggende, Dese mensche heeft beginnen te bouwen, ende en heeft niet konnen voleyndigen.

31

Of wat Koningh gaende na den krijgh om tegen eenen anderen Koningh te slaen, en sit niet eerst neder, ende beraetslaeght, of hy machtigh is met tien duysent te ontmoeten den genen, die met twintigh duysent tegen hem komt?

32

Andersins sendt hy gesanten uyt terwijle de gene noch verre is, ende begeert het gene tot vrede [dient.]

33

Alsoo dan een yegelick van u, die niet en ²⁴ verlaet alles wat hy heeft, die en kan mijn discipel niet zijn.

24 Gr. sijn afscheyt neemt van alles, Dat is, niet en is bereyt om des noot zijnde, alles te verlaten, ende my te volgen. Siet Luce 9. vers 61. ende hier vers 27.

34

^h Het sout is goet: maer indien het sout ²⁵ smakeloos geworden is, waer mede sal het smakelick gemaeckt worden?

h Matth. 5.13. Marc. 9.50.

25 Gr. dwaes geworden is. siet Matth. 5. vers 13.

35

²⁶ Het en is noch tot het lant, noch tot den mesthoop bequaem: men werpt het ²⁷ wech. Wie ooren heeft om te hooren die hoore.

26 Nam. sout verdorven zijnde. Siet Marc. 9.50.

27 Gr. buyten.