Onze Taal. Jaargang 57

[p. 140]

[Korte berichten]

□ □ □ □ □ □ □ □

PCUdB

■ Een nummer of wat geleden vroeg ik de lezers of zij een verklaring wisten voor de redelijkerwijs onbegrijpelijke uitspraak van accessoires. (Die uitspraak is door Koenen al tot de officiële uitgeroepen, maar dit even terzijde.) Mr. G.J. Pos reageert niet met een theorie, maar met een soort van tegenwerping. ■ De uitspraak van forsythia als forsietsia is naar zijn mening even onverklaarbaar. ■ Helaas, ik ben het daar niet mee eens. We hebben geleerd dat in vele woorden waarin ati, iti, oti of iets dergelijks voorkomt, de t als ts moet worden uitgesproken, of als s. ■ Denk aan democratie, repetitie, motie. ■ Deze regel, toe te passen op woorden van Franse of Latijnse herkomst, wordt ook weleens ten onrechte bij analogie toegepast. Voorbeeld: patio zou niet als paatsio, maar als paatjo moeten worden uitgesproken, maar wie zijn mr. Pos en ik om onze stem daartegen te verheffen? ■ En waarom zou forsythia niet onder deze regel mogen vallen? Alleen omdat na de t ook nog een h verschijnt? Keb nog nooit goord dat dat iets uitmaakt. ■ Dus, het lijkt me dat deze uitspraakafwijking wel degelijk voor een plausibele verklaring vatbaar is. ■ Iets anders is: via via heb ik vernomen dat accessoires wellicht een wat minder eenzaam bestaan leidt als uitzonderingsgeval op de regel cc=ks dan ik tot dusverre had vermoed. ■ De informant van mijn informant deelde mede: ‘We spreken accelereren toch ook uit als asselereren?’ ■ Misschien wel ja. Misschien gaan we na verloop van tijd onze ganse taal wel anders assentueren. Maar misschien is het verschijnsel als zodanig niet anders dan een reassie tegen mensen die hardnekkig bacteriën als baxillen willen betitelen. Xechmarzo: xiwelwatr na langdurige dixuxies van onze hypotseeses overblijft. ■ Winnetka blijkt in de buurt van Chicago te liggen. Dat geeft mijn ziel inderdaad rust. ■ Is de uitdrukking Dit nummer is telefonisch in gesprek inderdaad een pleonasme? Tot voor kort had ik deze zegswijze uitsluitend gehoord van mensen die de stijlfiguur kennelijk ironisch hanteerden. Dezer dagen echter hoorde ik een receptioniste volstrekt argeloos dit taalbouwsel gebruiken. ■ Rijst bij mij de vraag of a) telefonisch in gesprek ook in het verleden bloedserieus door mijn kennissen werd gebruikt, b) mijn kennissen bewust een manier van spreken parodieerden die buiten mijn medeweten in bepaalde kringen in zwang was, c) (voorlopig laatste mogelijkheid) bepaalde kringen dachten dat mijn kennissen spreken zoals het hoort en hun wijze van converseren argeloos imiteerden. ■ Maar dat neemt niet weg dat ik me nog altijd afvraag of een telefoonnummer anders dan telefonisch in gesprek kan zijn. ■ Dit omdat ik, tegen beter weten en tegen alle ervaring in, de overtuiging blijf koesteren dat de mens en dus ook de taalgebruiker niet echt slecht is en er voor zijn of haar wangedrochten altijd wel verzachtende omstandigheden aan te voeren zijn. ■ Hebt u er wel eens behoefte aan de spreekwoordenkennis van uw omgeving te onderzoeken? Zo ja, dan stel ik u voor aan uw vrienden en verwanten te vragen wat het spreekwoord Wie zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht betekent. De heer Kruyt deed deze test eerder. (Zie Onze Taal 1987 blz. 115 en 172.) Ze mogen kiezen uit de volgende mogelijkheden: 1) je kunt met de fouten van anderen je eigen tekortkomingen verdoezelen; 2) je kunt leren van de fouten van een ander; 3) als je in de etalageruit de koppen van willekeurige passanten observeert, dan zie je er zelf nog zo beroerd niet uit. ■ In geval van twijfel raadplege men het woordenboek. Het moge duidelijk zijn dat ik zelf belangwekkende ervaringen heb opgedaan met deze test. ■ Over verbazing gesproken: niet minder dan zes lezers spraken hun verwondering uit over mijn interpretatie van de zin Rekken zuivelprodukten dijen steeds verder uit. Ze leggen mij uit dat dijen deel is van het werkwoord uitdijen en dat rekken gewoon de rekken zijn waar de melk en de boter op ligt. Dat ik daar toch zelf niet aan gedacht had! ■ Ik zal voortaan voor alle duidelijkheid aan het begin van deze kolommen de lezers waarschuwen dat hier en daar een misplaatste grap kan voorkomen. ■ U, taal- en spraakmakende menigte, zij bij dezen van harte gegroet.