Onze Taal. Jaargang 68

Inzicht

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Dunglish

De Nederlander denkt een aardig mondje Engels te spreken en te schrijven. Dat hij zich daarbij vaak bedient van een mengvorm van Nederlands en Engels - het ‘Dunglish’ - stoort slechts weinigen: de gemiddelde niet-Angelsaksische Europeaan begrijpt meestal toch wel wat er bedoeld wordt. Maar de Britse ‘native’ die het resultaat onder ogen krijgt, zal er vreemd van opkijken - en dan niet zozeer vanwege de spelling en de grammatica alswel vanwege de ‘valse vrienden’ (woorden die in het Engels iets anders betekenen dan de Nederlander vermoedt) en de toepassing van Nederlandse schrijfconventies (zoals het gebruik van haakjes, afkortingen, afbreekstreepjes, accenten aanhalingstekens, en het gebruik van de tegenwoordige tijd waar het Engels de verleden tijd gebruikt).

In Righting English that's gone Dutch behandelt Joy Burrough-Boenisch een aantal van de meest voorkomende uiten afglijers die ze bij het redigeren van Dunglish-teksten tegenkwam. De ruim twintig hoofdstukken zijn licht van toon en worden elk afgesloten met een rijtje tips. Het boekje is geschreven in het Engels en veronderstelt bij de lezer de nodige kennis van deze taal.

Righting English that's gone Dutch is een uitgave van Sdu/Standaard en kost f24,90. (94 blz.)
ISBN 90 57 97008 2

Katholieke woorden

Transept, paternoster, minderbroeder, jacobijn... wie weet (nog) waar deze woorden voor staan? En wie weet (nog) wat er op Goede Vrijdag wordt herdacht? Bij een onderzoek in 1997 bleek bijna de helft van de lezers van het Nijmeegse universiteitsblad KU-Nieuws deze laatste vraag fout beantwoord te hebben.

Professor Mathieu Spiertz gaf meer dan twintig jaar lang colleges kerkgeschiedenis en geschiedenis van het Nederlands katholicisme, en signaleerde onder zijn studenten al die tijd een teruglopende kennis van begrippen en termen uit het katholicisme. Het bracht hem ertoe een verklarende begrippenlijst samen te stellen, die door de jaren heen uitgroeide tot een kleine encyclopedie van zo'n 1400 trefwoorden. Voorzien van een groot aantal illustraties is de begrippenlijst nu ook in boekvorm verschenen. De termen betreffen de katholieke leer, het evangelie, rituelen en sacramenten, organisatie en geschiedenis van de katholieke kerk, kerkarchitectuur en -inrichting en het

[p. 68]

‘katholieke leven’. Daarnaast zijn een aantal grondbegrippen uit de joodse eredienst en uit het protestantse erfgoed opgenomen die nodig zijn voor een beter begrip van bepaalde aspecten van het katholicisme.

Van aartsbisschop tot zonnelied. Sleutels tot het katholieke erfgoed is verschenen bij SUN en kost f 49,50. (272 blz.)
ISBN 90 6168 628 8

Nederlands als schoolvak

Onderzoek naar de methoden en resultaten van het onderwijs levert belangrijke informatie op, die echter niet altijd benut wordt in de onderwijspraktijk. Daar zijn verschillende redenen voor; een daarvan is de ontoegankelijkheid van de onderzoeksresultaten. Wat het schoolvak Nederlands betreft is er nu een lijvige literatuurstudie die een overzicht geeft van het empirisch onderzoek uit de periode 1969-1997 op het gebied van het voortgezet onderwijs in het Nederlands als eerste en tweede taal in Nederland en Vlaanderen. Deze studie moet antwoord geven op drie vragen: wat kan de onderwijspraktijk met de onderzoeksresultaten doen, is er behoefte aan vervolgonderzoek en op welke vlakken is materiaalontwikkeling nodig? Er wordt verslag gedaan in zeven categorieën: literatuur-, lees- en schrijfonderwijs, mondelinge taalvaardigheid, taalbeschouwing en argumentatie, domein-overschrijdend onderzoek en Nederlands als tweede taal.

Het schoolvak Nederlands onderzocht van Mariëtte Hoogeveen en Helge Bonset is een uitgave van Garant en kost f 49,90. (639 blz.)
ISBN 90 5350 745 o

Woordenboeken op cd-rom

De grote Van Dale is nog steeds niet op cd-rom verkrijgbaar, maar de twee edities voor kinderen zijn dat nu wel. De ABCD-rom junior (voor kinderen vanaf 6 jaar) en de ABCD-rom Basis (vanaf 10 jaar) zijn de gedigitaliseerde versies van het juniorwoordenboek en het Basiswoordenboek - en uiteraard zijn ze aan de eisen en de mogelijkheden van deze tijd aangepast. Het belangrijkste verschil met de papieren versie is de mogelijkheid om de uitspraak van de woorden te beluisteren. Bij de Junior zijn de woorden door ‘bekende stemmen’ ingesproken, maar bij de Basis is de uitspraak van de woorden door de computer gegenereerd. Verder is een aantal woordspelletjes toegevoegd en bieden de cd-roms de gebruikelijke elektronische zoekmogelijkheden. De vormgeving van de tekstschermen is op de leeftijd van de doelgroep afgestemd: die van de ‘Junior’ staat geheel in het teken van zee en strand, terwijl die van de ‘Basis’ weliswaar speels is, maar ook al doet denken aan de vormgeving van de ‘volwassen’ elektronische woordenboeken. Deze cd-roms zijn alleen geschikt voor Windows 95 en hoger.

Voorts verschenen op cd-rom de handwoordenboeken Nederlands-Engels/Engels-Nederiands en Hedendaags Nederlands. Ook bij deze laatste cd-rom is de (door de computer gegenereerde) uitspraak van de woorden te beluisteren. Beide woordenboeken bevatten de gebruikelijke extra's, zoals elektronisch zoeken, de mogelijkheid om eigen aantekeningen toe te voegen en koppeling aan de tekstverwerker. Deze cd-roms zijn geschikt voor Windows 3.1 en hoger.

•	ABCD-rom Junior is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost f 79,50. ISBN 90 6648 569 8
•	ABCD-rom Basis is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost f 89,50. ISBN 90 6648 571X
•	Handwoordenboek Hedendaags Nederlands is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost f 99,-. ISBN 90 6648 451 9
•	Handwoordenboek Nederlands-Engels/Engels-Nederlands is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost f 149,-. ISBN 90 6648 450 0

[p. 69]

Debrabandere 65

Frans Debrabandere is 35 jaar docent Nederlands en Duits geweest, maar behalve dit feit vermeldt zijn curriculum een ongelooflijke hoeveelheid nevenfuncties, projecten en activiteiten. Momenteel is hij onder meer bestuurslid van de Vereniging Algemeen Nederlands, redactielid van Nederlands van Nu en medehoofdredacteur van het Etymologisch Woordenboek von het Nederlands. Debrabandere werd onlangs 65 en dat was voor De Leiegouw (een tijdschrift over ‘geschied-, taal- en volkskundig onderzoek in het Kortrijkse’, waarvan Debrabandere al veertig jaar redactiesecretaris is) aanleiding voor een huldebundel waarin dertig van de ongeveer duizend publicaties die hij op zijn naam heeft staan, samengebracht zijn. De artikelen bestrijken het hele scala van naamkunde, dialectologie, etymologie en woordgeschiedenis enerzijds en taalzorg en taalpolitiek anderzijds.

Dr. Frans Debrabandere, Verzamelde opstellen, de auteur aangeboden bij zijn vijfenzestigste verjaardag is een uitgave van De Leiegouw en kost Bfr 700. Het boek is te bestellen door dit bedrag over te maken op (het Belgische) rekeningnummer 385-0410743 ten name van De Leiegouw in Kortrijk. (248 blz.)

Lexicografica

Vorig jaar publiceerde Sdu Uitgevers het laatste deel van het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Dit memorabele feit was aanleiding voor een aantal publicaties waarin uiteenlopende aspecten van het WNT belicht worden. In Het grootste woordenboek ter wereld wordt teruggeblikt op de ontstaansperiode van het WNT. Het boek bestaat uit drie gedeelten: organisatie (waarbij ook de opleiding van de redacteuren en de dagelijkse gang van zaken aan bod komen), lexicografische aspecten (over het schrijven van de afzonderlijke lemma's en de problemen die men daarbij zoal tegenkwam) en mengelwerk (anekdotes, geschiedenis, cijfers, enzovoort). Het geheel schetst een gevarieerd beeld van het WNT en zijn makers. Voorts verscheen er een ‘duografie’ over Matthias de Vries en Lammert te Winkel, de pioniers van het WNT, die ook en vooral bekend zijn geworden door de naar hen genoemde spellingregels. Het boek beschrijft leven en werk van de ‘schimmige’ achterkamergeleerde en workaholic Te Winkel en de midden in het