Ministers in een mandje
Taalkronkels in winkels en de horeca
Redactie Onze Taal
Op verkeersborden staan nogal wat taalfouten en grappige dubbelzinnigheden, zo bleek uit de verzameling die we vorig jaar oktober publiceerden in Onze Taal. Maar ook in winkels en de horeca gaat er veel mis.
Als we zouden willen, zouden we de hele dag kunnen lezen zonder ook maar een boek of krant open te slaan. 's Ochtends bij het ontbijt zien we de gebruiksaanwijzing op het pak Brinta, de datum op de melk en de moppen op de hagelslag. En eenmaal buiten begint het talige bombardement eigenlijk pas echt: we zien bestelbusjes van familiebedrijfjes die verstopte gootstenen repareren, aanplakbiljetten tegen varkens in de bio-industrie, posters voor openluchtvlooienmarkten, namen van straten, namen van winkels, menukaarten en billboards die je vertellen welke sekslijnen je zoal kunt bellen. In het Nederlandse landschap staan meer letters dan bomen, en in zo'n omgeving moet je wel van heel goeden huize komen, wil je nog de aandacht kunnen trekken met je tekst.
Voor de makers van zulke teksten is het de kunst om de boodschap zo snel mogelijk over te brengen; de manier waarop je dat doet, is van ondergeschikt belang. Dat althans vertelde Bas Schenk van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat vorig jaar oktober in Onze Taal over verkeersborden. Dat taalverzorging niet het voornaamste doel is in het verkeer, bleek ook wel uit de vele foto's van fouten op verkeersborden die we toen publiceerden.
Ook bij ondernemers lijkt de vorm nogal eens ondergeschikt aan de inhoud. Laten we nog even op de weg blijven: bij de benzinepomp. Nadat Esso ruim een jaar geleden een samenwerkingsverband met Albert Heijn was aangegaan, besloten de bedrijven dat uit te dragen met de volgende slogan:
Foto: Hans Lormans - Nijmegen
Dergelijke slagzinnen zijn redelijk populair. Met het woordje voor wordt simpelweg verteld wat het product de consument oplevert - denk ook aan ‘Arke Reizen voor een zorgeloze vakantie’ en ‘Diesel, for successful living’. Alleen botsten in de slogan voor de winkels op de benzinestations twee tegengestelde soorten voor: ‘voor het bewerkstelligen van X’ tegenover ‘voor het tegengaan van X’.
Meer ondernemers worstelen met die kleine voorzetsels. Zo moedigt groothandel VEN zijn klanten aan eens een goed gesprek te beginnen met een kassabon, kun je in een Belgische winkel dankzij een verkeerd voorzetsel terecht voor sterfgevallen en is een Hellendoorns café een theekransje begonnen op het toilet.
Foto: mr. W. Bosman - Zoeterwoude
Foto: Roger Van Dyck - Deurne, België
Foto: Gerda van der Chijs - Ommen
Auteursrechtelijk beschermd
