Onze Taal. Jaargang 76

Gesignaleerd

‘Dat gaat nergens over’
Cor Nelisse - Rotterdam

De formulering leek zich diep te hebben geworteld in de woordenschat van zo'n beetje iedere Nederlander: ‘Dat slaat nergens op’, gebruikt als duidelijk moest worden gemaakt dat iets de plank volledig misslaat en - dus - sterke afkeuring verdient. Zoals veel diepgewortelde uitdrukkingen kwam ook deze in verschillende varianten voor. ‘Dat slaat als een tang op een varken’ is er een, en ook de vraagvorm was veel te horen: ‘Waar slaat dat nou weer op?’

Maar sinds een tijdje is er serieuze concurrentie - en misschien moeten we intussen zelfs al spreken over verdringing. Want wat valt de hele dag te horen, in de trein, op straat, in ‘de media’, op het werk? ‘Dat gaat nergens over’, dan wel: ‘Dat gaat dus nergens over’, dan wel: ‘Dat gaat dus echt nergens over.’

De verleiding is groot om te zeggen: de uitdrukking slaat vooral ook op zichzelf, maar dat is natuurlijk flauw. Taalgebruik verandert, en dat doet het al eeuwen.

‘Niet correct, wel gebruikelijk’
Lau Kanen - Veldhoven

Onlangs heb ik in onze gemeente een aantal concept-beleidsstukken over de uitwerking van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) meegelezen. In die nota wordt gesproken over ‘de goedkoopst adequate voorziening’. Ik heb de gemeente geadviseerd dat te veranderen in ‘de goedkoopste adequate voorziening’, omdat het woord ‘goedkoop’ geen betrekking heeft op ‘adequate’, maar op de voorziening zelf. Het gaat om een ‘adequate voorziening’ die tevens de ‘goedkoopste’ is.

Van gemeentezijde is als volgt op dit commentaar gereageerd: ‘Dit begrip werd binnen de Wvg en wordt nu binnen de Wmo in het algemeen zo gehanteerd. Dit is misschien taalkundig niet correct, maar wel gebruikelijk.’

Ik heb hier geen slapeloze nachten van, maar opvallend is het wel: de gemeente beroept zich - terecht natuurlijk - op wat in hogere beleidsregionen foutief is voorgebakken.

Preferendum
Peter Reijnders - Axel

Een prachtig nieuw woord duikt op in de media: preferendum. Bij zo'n preferendum moet de voorkeur worden uitgesproken over enkele besluitvormingsvarianten. Zoals nu in Arnhem, waar drie havenontwerpen worden gepresenteerd.

De volksvertegenwoordigers besluiten dat zo'n haven er komt, doen enkele voorstellen hoe die eruit moet komen te zien, en wij mogen vervolgens kiezen welk voorstel het wordt. Een goede zaak voor de democratie (is mijn mening althans), en tevens voor de taalontwikkeling. Ik zou er haast een stempeltje ‘Ga zo door!’ op willen zetten.

Foto: David Bouman Fotografie

Heel aantal
Boudewijn Waijers - Tilburg

In het achtuurjournaal van 30 juni hoorde ik in een verslag over het ‘akkoord van Schokland’ een mevrouw spreken over een ‘heel aantal’ waar zij een ‘groot aantal (mensen)’ bedoelde. Ik hoor dit de laatste tijd steeds vaker, en vraag me dan af: bestaan er ook halve aantallen?