Onze Taal. Jaargang 76

[p. 318]

Tamtam

Redactie Onze Taal

Ministerie van Onderwijs negeert adviezen over taalonderwijs

Wat moet er worden gedaan aan de aanhoudende jammerklacht van universiteiten en hogescholen dat schoolverlaters de vakken Nederlands, Engels en wiskunde zo gebrekkig beheersen? Twee adviescommissies deden daar onlangs voorstellen voor, maar die werden door het ministerie van Onderwijs van tafel geveegd.

Het eerste plan kwam begin september van de Onderwijsraad, die wil dat er op de havo en het vwo een ‘voldoendeverplichting’ komt voor de eindexamenvakken Nederlands, Engels en wiskunde, zodat alle schoolverlaters voor ten minste die drie vakken gegarandeerd zouden beschikken over een voldoende niveau. De Onderwijsraad wil daarmee af van het principe dat een onvoldoende voor die vakken gecompenseerd kan worden met een goed cijfer voor een ander vak. Als het door de raad voorgestelde systeem vorig jaar al was toegepast, zou de helft van alle havo- en vwo-examenkandidaten gezakt zijn. En dat werd minister Plasterk van Onderwijs te gortig. Hij vond het te ver gaan om een scholier die Latijn wil gaan studeren te laten zakken op alleen een 5 voor wiskunde.

Toen kwam er nog een advies, ditmaal van de zogeheten Profielcommissies, die de verschillende havo- en vwo-profielen evalueren. Zij raadden onder meer aan om Engels de enige verplichte vreemde taal te laten zijn in de bovenbouw van havo en vwo (op dit moment is er naast Engels nóg een vreemde taal verplicht). De Profielcommissies noemden veeltaligheid achterhaald, en vonden dat het onderwijs zich beter kan concentreren op de taal die volgens hen wél de spil is van de economie en het onderwijs: het Engels dus. Staatssecretaris Van Bijsterveldt van Onderwijs oordeelde dat niemand zit te wachten op deze (en andere) wijzigingsvoorstellen van de commissie, omdat de vakkenpakketten juist net op de schop zijn gegaan en het onderwijs nu gebaat is bij rust. En zo verdween het advies al een uur na de presentatie ervan in de prullenbak.

Intussen werken de hogescholen en universiteiten zelf verder aan het opkrikken van het taalniveau van hun studenten. De studierichting Redactie en Mediaproductie van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) bijvoorbeeld maakte onlangs bekend dat studenten vanaf dit studiejaar een halve punt aftrek per taalfout krijgen, met een maximum van twee punten per tentamen. ‘Op deze manier hopen we te bereiken dat onze studenten meer moeite doen om de regels erop na te slaan of extra taallessen te nemen’, aldus HvA-docent Paul van der Bijl.

BureauTaal legt moeilijke taal bloot

BureauTaal, een bedrijf dat een methode verkoopt om teksten te vereenvoudigen, kwam als opmaat voor het door hen georganiseerde congres Plain Language 2007 met een aantal persberichten over verschillende onderzoeken die aantoonden dat de begrijpelijkheid van veel teksten te wensen overlaat.

De formuleringen in het vmbo-examen, bijvoorbeeld, zijn volgens het bureau voor 95% van de vmbo'ers niet goed te begrijpen. Ook als de examenkandidaten de bevraagde leerstof beheersen, moeten ze soms het antwoord schuldig blijven omdat ze de vraag niet hebben begrepen.

Verder vindt BureauTaal dat de informatie die gemeentelijke instanties verstrekken over bijzondere bijstand vaak te complex is. Mensen die recht hebben op een dergelijke tegemoetkoming, maar geen wijs kunnen worden uit de folders en de websites hierover, lopen op die manier zo'n 45 euro per maand mis.

En het derde onderzoek van BureauTaal, waaruit blijkt dat bijsluiters vaak te ingewikkeld zijn, leidde zelfs tot Kamervragen van GroenLinks aan minister Klink van Volksgezondheid. Volgens het bureau ligt het taalgebruik in bijsluiters op academisch niveau en in sommige gevallen zelfs op hóóg academisch niveau, wat zou betekenen dat hooguit 15% van de bevolking snapt wat er staat.

Tijdens het congres Plain Language 2007 presenteerde het bureau ook nog een alternatieve, in eenvoudig Nederlands geschreven versie van de grondwet.

Foto: Eric Workman / Improbable Research

Nep-Nobelprijs voor taalkundig onderzoek

Voor het eerst is er een ‘Ig Nobelprijs’ toegekend aan een taalkundig onderzoek. Drie onderzoekers van de universiteit van Barcelona ontdekten dat ratten soms niet het verschil kunnen horen tussen achterstevoren gesproken Japans en achterstevoren gesproken Nederlands.

De Ig Nobelprijs (het Engelse ignoble betekent ‘onwaardig, laaghartig’) is een parodie op de Nobelprijs en wordt ieder jaar, een week voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen, uitgereikt aan tien onderzoeken ‘die eerst tot lachen aanzetten, maar vervolgens tot nadenken stemmen’.

‘Wij van Wc-eend’ beste reclameleus

De beste reclameleus aller tijden is ‘Wij van Wc-eend adviseren Wc-eend’. 46% van de 12.500 mensen die meededen aan de door het Genootschap voor Reclame georganiseerde verkiezing stemde op de slogan van de toiletreiniger. Gedoodverfde winnaars ‘Biertje?’ van Heineken en ‘Even Apeldoorn bellen’ eindigden slechts als tweede en derde. Volgens het genootschap komt dat doordat weblog GeenStijl mensen heeft aangespoord op de leus van de wc-reiniger te stemmen.