Onze Taal. Jaargang 78

[p. 256]

Redactie Onze Taal
Tamtam

Centraal taalexamen voor mbo'ers

Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt van Onderwijs vindt het taal- en rekenniveau van mbo-leerlingen onvoldoende, en zal daarom vanaf het schooljaar 2013-2014 verplichte centrale examens invoeren voor die twee basisvakken. Tot nu toe bestonden centraal schriftelijke examens alleen in het voortgezet onderwijs. De examens zijn onderdeel van een reeks maatregelen die de staatssecretaris begin juli presenteerde in haar Uitvoeringsplan taal en rekenen mbo. De leerlingen zullen voorafgaand aan de examens ook meer taal- en rekenlessen krijgen.

Niet alle docenten zijn enthousiast over het besluit. Zo betoogde een taaldocente uit Utrecht in het NOS Journaal dat de leerlingen op het vmbo al goed worden geschoold op taal- en rekengebied, en dat de examens ertoe kunnen leiden dat mensen die in principe goed zijn in hun vak hun diploma niet halen. Maar Van Bijsterveldt benadrukte in dezelfde nieuwsuitzending dat een betere kennis van rekenen en de Nederlandse taal voor de leerlingen essentieel is om goed te kunnen functioneren in de maatschappij, ook als de vakkennis zelf voldoende is.

Aanvankelijk zullen alleen leerlingen die een opleiding volgen op het hoogste mbo-niveau te maken krijgen met de verplichte examens; voor de overige drie niveaus wordt eerst nog onderzocht wat de beste vorm van centrale examinering is.

Allochtone leerlingen bevoordeeld bij examen Nederlands?

Begin juli ontstond ophef over een bericht in het Algemeen Dagblad waarin de Limburgse advocaat Roel Schreuders beweerde dat allochtone vmbo- en havo-leerlingen worden bevoordeeld bij de beoordeling van het eindexamen Nederlands. Volgens de advocaat mogen allochtone leerlingen met een andere moedertaal die minder dan zes jaar op een Nederlandse school zitten, van de Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven (CEVO) ongestraft twee tot drie keer zo veel spelfouten maken, terwijl dat wettelijk niet is toegestaan: in de wet zou alleen staan dat zij een half uur langer over het examen mogen doen en een woordenboek mogen gebruiken.

De woorden van de advocaat zorgden voor verbazing in de Tweede Kamer, en de VVD, de PVV en het CDA vroegen staatssecretaris Van Bijsterveldt om opheldering. De staatssecretaris verkondigde hierop dat er, anders dan Schreuders beweert, geen wet wordt overtreden. In het Eindexamenbesluit staat dat een van de taken van de CEVO het vaststellen van beoordelingsnormen is, en daarom heeft de commissie de mogelijkheid om ‘dergelijke leerlingen bij het examen kansen te bieden, gelijkwaardig aan die van leerlingen zonder een taalbarrière’.

‘Verplichte taalles voor Polen’

Polen en andere Europeanen die in Nederland willen blijven, zouden verplicht een inburgeringscursus moeten volgen. Dit zei minister voor Integratie Eberhard van der Laan eind juni in het NOS Journaal. Hij reageerde hiermee op het verschijnen van het onderzoeksrapport Polen in Nederland van het Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling Forum. Daaruit blijkt onder meer dat 20 procent van de sterk gegroeide groep Poolse arbeiders in Nederland wil blijven wonen. Een verplichte cursus zou hun inburgering dan een stuk makkelijker maken, meent de minister. Op dit moment is gedwongen inburgering volgens Europese richtlijnen niet mogelijk, maar Van der Laan verkondigde dat de EU-lidstaten in overleg zijn om de wet te wijzigen zodat een verplichte cursus waar wenselijk toch kan worden ingevoerd.

Veel Poolse immigranten willen ook graag Nederlands leren, alleen komen ze er niet aan toe. Volgens Gerlof Roubos, directeur van de Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars (VIA), zijn vooral twintigers en dertigers - die hij ‘MTV-Polen’ noemt - gemotiveerd. De vereniging verzorgde het afgelopen half jaar bij wijze van proef taaltrainingen voor zo'n vijfhonderd Polen die werken voor een VIA-uitzendbureau. Binnenkort wordt het experiment geëvalueerd, en zal wellicht worden besloten de cursussen voort te zetten voor een grotere doelgroep.

De bewoners van het eiland La Gomera communiceren soms in een fluittaal.
Foto: Turismodecanarias.com

Welsh semi-officiële EU-taal

De Europese Commissie en Groot-Brittannië zijn overeengekomen dat het Welsh, de regionale taal die in Wales wordt gesproken, voortaan een ‘semi-officiële’ taal van de Europese Unie is. Dit houdt in dat burgers in het Welsh kunnen communiceren met instellingen van de EU. Anders dan bij de 23 volledig officiële EU-talen worden de vertalers bekostigd door Groot-Brittannië (de kosten voor de officiële talen worden vergoed door de Europese Unie). Het Welsh is niet de eerste regionale taal die deze semi-officiële status krijgt: eerder al tekende Spanje een dergelijke overeenkomst voor het Baskisch, het Catalaans en het Galicisch.

En ook op het gebied van de bescherming van talen nam de Europese Commissie een opvallende beslissing: er zal onderzocht gaan worden of en hoe het ‘Silbo Gomera’ een beschermde taal kan worden. Dit is een zogenoemde fluittaal - men communiceert met behulp van fluittonen - die wordt ‘gesproken’ door sommige bewoners van het Canarische eiland La Gomera.