Congres ‘De wortels van het Nederlands’
Redactie Onze Taal
Op 16 november vorig jaar vond in Breda het Onze Taal-congres plaats, over ‘De wortels van het Nederlands’. Dit nummer geeft daar een indruk van, aan de hand van (ingekorte) congreslezingen en verslagen.
Foto: Iris Vetter
Waar komt onze taal vandaan? Die vraag stond centraal op het 29ste tweejaarlijkse congres van Onze Taal, dat op 16 november vorig jaar gehouden werd in het Chassé Theater in Breda. De kwestie sprak duidelijk tot de verbeelding, want de zaal zat met 1350 bezoekers weer zo goed als vol. Ook presentator Jan Kuitenbrouwer was er merkbaar door geïnspireerd. Onvermoeibaar bestookte hij het publiek tussen de lezingen door met allerlei vaak verraderlijke meerkeuzevragen over de herkomst van woorden.
Hoe etymologen zich over die herkomst plegen te buigen (en vooral ook: plachten te buigen) werd uiteengezet door de eerste spreker, Hans Beelen, taalkundige (en mede-auteur van ‘Woordsprong’, de etymologierubriek in Onze Taal). Hoogleraar Frits van Oostrom introduceerde vervolgens zijn app Vogala, waarmee de taal van onze middeleeuwse voorouders nu ook werkelijk te belúísteren is.
Nadat cabaretier Paul van Vliet de Groenman-taalprijs had ontvangen, en zijn door veel applaus begeleide dankwoord had uitgesproken, legde universitair docent vergelijkende taalwetenschap Alwin Kloekhorst uit wat we ons ongeveer moeten voorstellen bij de talen van onze nóg verdere voorouders - te beginnen met het Indo-Europees.
Onze Taal-erelid Kees van Kooten zocht het dichter bij huis, in zijn voordracht over ‘de opwinding die zich van je meester maakt wanneer je een tot dan toe achteloos gebruikt woord plotseling uiteen ziet vallen in zijn samenstellende delen’. Het slotoptreden, van Wim Daniëls, ging daar in feite óók over - al stond bij hem vooral het Brabantse dialect van zijn jeugd centraal.
Op dat moment wist het publiek dankzij Vivien Waszink al waar allerlei moderne woorden als boemerangkind, loesoe en kastanjepolitiek vandaan komen.
Maar het laatste woord van het congres behoefde eigenlijk nauwelijks enige toelichting. Het was het door de congresgangers gekozen woord van het jaar 2013: het inmiddels fameuze participatiesamenleving.
Taalpublicist Wim Daniëls stond in een wervelend optreden stil bij het dialect van Aarle-Rixtel, de taal van zijn jeugd.
Foto: Iris Vetter
Auteursrechtelijk beschermd