Onze Taal. Jaargang 83

[p. 254]

Redactie Onze Taal
Tamtam

Het succes van Drongo

Op zaterdag 27 september vindt in de centrale bibliotheek van Amsterdam de derde editie plaats van het DRONGO-festival, een evenement waar meertaligheid centraal staat. Maaike Verrips, eigenaar van taalkundig onderzoeksbureau De Taalstudio, is festivaldirecteur.

Waarom een festival over meertaligheid?

Verrips: ‘Meertaligheid is niet alleen belangrijk om de globaliserende wereld beter te begrijpen, een taal leren is ook heel erg leuk. Met een taal leer je andere culturen en gewoonten kennen, je kunt er de wereld mee over reizen; kortom: talenkennis opent deuren. Engels is belangrijk, maar andere talen zijn dat natuurlijk net zo goed.’

Vorig jaar hadden jullie maar liefst 7700 bezoekers - dat is niet niks. Hoe verklaren jullie dat aantal?

‘Het festival is gratis toegankelijk en biedt een breed programma. Die formule werkt blijkbaar. En meertaligheid is voor veel mensen actueel: zowel in werksituaties als privé, en zowel in zakelijke omgevingen als in bijvoorbeeld het onderwijs hebben mensen ermee te maken.’

Wat valt er dit jaar allemaal te verwachten?

‘Deze editie staat in het teken van “Talen voor je toekomst”. In het kinderprogramma kun je taalknutselen, en er is een voorleesestafette waarin Rupsje Nooitgenoeg in vele talen wordt voorgelezen. Op verschillende podia zijn de hele dag door optredens, met onder anderen Abdelkader Benali, Adriaan van Dis, Akwasi en Anuar. De Van Dale Gouden Talenknobbel wordt uitgereikt en de prijs voor de beste taalwetenschappelijke presentatie. Door het hele gebouw is er een informatiemarkt, plus de DRONGO-fotoshoot en de live-tolkencabine. It has to be seen to be believed.’

Maaike Verrips

Voor meer informatie zie: www.drongofestival.nl.

Zweden gaat sekseneutraal verwijzen

In het Nederlands verwijs je naar een persoon met hij of zij, en als het geslacht van de persoon onbepaald is gebruik je hij. In het Zweeds was dat tot voor kort ook zo. Je verwees naar mannelijke en ‘geslachtloze’ personen met han, en naar vrouwelijke met hon. Maar sinds twee jaar kent het Zweeds een nieuw woord: hen, dat speciaal in het leven is geroepen om te verwijzen naar personen van wie het niet relevant of duidelijk is of ze een vrouw of een man zijn.

Onlangs maakte de Svenska Akademien (die ook de Nobelprijzen uitreikt) bekend dat hen zal worden opgenomen in de volgende editie van hun woordenboek, de Svenska Akademiens ordlista. En dat besluit kan gezien worden als een bevestiging van het bestaansrecht van dit sekseneutrale woord, dat in 2012 voor het eerst werd gebruikt door de kinderboekenschrijver Jesper Lundqvist in zijn boek Kivi och Monsterhund.

Lundqvist introduceerde het woord omdat hij kinderen geen vooroordelen wilde opdringen over het geslacht van personen. Zijn visie leidde tot de nodige discussie, maar nu dus ook tot opname van hen in het woordenboek.

Leiden krijgt taalmuseum

In 2015 krijgt Leiden een taalmuseum - niet in een gebouw, maar op diverse plekken in de stad, want ‘taal hoort midden in de samenleving te staan’. Dat schrijven de initiatiefnemers, die vooral afkomstig zijn van de Universiteit Leiden, in een eerste persbericht.

Waar het museum precíés uit zal bestaan, wordt eind deze maand bekendgemaakt, maar in ieder geval zullen er drie onderdelen zijn. Naast kleine al dan niet permanente tentoonstellingen en installaties in de Leidse binnenstad, komt er een app en zal er een jaarlijks, vierdaags taalfestival plaatsvinden.

Ook het thema voor 2015 is al bekend: ‘Wat zeg je?’

Agenda

6-14 september, heel Nederland. Week van het Schrijven. Thema: ‘Schrijven = lezen’.

8-14 september, heel Nederland. Week van de Alfabetisering. Thema: ‘Tijd voor taal!’

10 september, Antwerpen. Publieksconferentie ‘Woorden in beweging’, ter gelegenheid van het 150-jarige bestaan van Van Dale.

19 september, wereldwijd. International Talk Like a Pirate Day. Dag waarop iedereen aangemoedigd wordt als een piraat te praten.

27 september, Amsterdam. DRONGO-festival, over meertaligheid.

Meer informatie en meer evenementen: www.onzetaal.nl/agenda.

[p. 255]

Lingo-presentatrice Lucille Werner.

Lingo stopt ermee

Het bekende taalspelprogramma Lingo heeft de afgelopen tijd voor heel wat ophef gezorgd toen bekend werd dat het - vanwege tegenvallende kijkcijfers - na ruim 25 jaar stopt als dagelijks televisieprogramma. Het regende steunbetuigingen. Zo meldt bijvoorbeeld Stichting Lezen & Schrijven, waarvan prinses Laurentien erevoorzitter is, de plannen ‘spijtig’ te vinden, ‘want jong en oud kunnen leren van spelen met taal. Het stimuleert taalvaardigheid op een leuke manier’. Maar ook voorzitter van AVROTROS Ed Nijpels maakt zich sterk voor het programma uit eigen stal. Hij gaat de netcoördinatoren vragen om het programma terug te plaatsen van Nederland 2 naar Nederland 1. Want bij de vorige herziening van 1 naar 2 is het volgens de omroep misgegaan: ‘Na deze verschuiving heeft de vaste kijker het programma helaas niet goed weten te vinden.’

In 2006 dreigde het doek ook al te vallen voor Lingo, en toen werd er eveneens massaal geprotesteerd, tot in de Kamer aan toe. En met succes: de TROS besloot uiteindelijk tóch door te gaan met de uitzendingen.

Agent ‘hoer’ noemen mag in vreemde taal

‘Je bent een hoer’, zo voegde de 26-jarige Janis B. uit Letland half mei een agente toe, die hem vlak daarvoor in het Overijsselse Rijssen had aangesproken op zijn gedrag. Zo'n pittige uitspraak tegen een agent is normaal gesproken goed voor een fikse boete; 350 euro eiste de officier van justitie in dit geval dan ook.

Een complicerende factor daarbij was alleen dat de Let de woorden uitsprak in zijn moedertaal: het Lets. De dienstdoende agente verstond dat weliswaar toevalligerwijs, maar toch rees de principiële vraag: kunnen woorden beledigend bedoeld zijn als die uitgesproken zijn in een taal waarvan je veronderstelt dat je gesprekspartner die niet machtig is? Nee, besliste de politierechter half juli: ‘Doordat de verdachte woorden in een vreemde taal koos, was niet duidelijk dat ze beledigend bedoeld waren.’ De verdachte werd vrijgesproken.

In de sociale media zong de uitspraak al snel rond. Ruim 90% van de Onze taal-volgers keerden zich in een poll tegen de uitspraak van de rechter, en GeenStijl reageerde met een lijstje vileine weerwoorden in de meest exotische talen.