De Vlaamse Gids. Jaargang 52

Norman Mailer weer op het oorlogspad

In de inleiding van ‘Advertisements for Myself’ schreef Norman Mailer over zichzelf: ‘Like many another vain, empty, and bullying body of our time, I have been running for President these last ten years in the privacy of my mind, and it occurs to me that I am less close now than when I began... The sour truth is that I am imprisoned with a perception which will settle for nothing less than making a revolution in the consciousness of our time. Whether rightly or wrongly, it is then obvious that I would go so far as to think it is my present and future work which will have the deepest influence of any work being done bij an American novelist in these years.’

Met een bittere glimlach herleest men thans deze lijnen. Mailer herhaalde opzettelijk de opmerking, die Stephen Dedalus maakte aan het einde van ‘Portrait of the Artist as a' Young Man’: ‘I go forth... to forge in the smithy of my soul the uncreated consciousness of my race.’ Stephen Dedalus, voor zover men hem met James Joyce kan identificeren, heeft dit gedaan. Norman Mailer is er tot dusver nog niet in geslaagd. Hij heeft nog steeds niet de roman geschreven die de invloed zou uitstralen waarvan hij droomt en dat is wellicht de reden waarom hij het grootste deel van zijn energie al die tijd heeft verspild om alles onder de zon te commentariëren.

Zijn laatste twee romans, ‘An American Dream’ en het thans bij Dial verschenen ‘Why are we in Vietnam?’ zullen, wat de verblinde Mailerfans ook mogen beweren, bepaald geen diepe en blijvende invloed op de Amerikaanse fictie uitoefenen.

Uit ‘Why are we in Vietnam?’ blijkt dat Mailer er opnieuw smaak in gekregen heeft zich achter de

[p. 28]

schrijfmachine te zetten. Het is het portret van een miljonair uit Texas, die, naar de titel te oordelen, als typerend kan beschouwd worden voor alle miljonairs uit Texas, President Johnson inbegrepen.

Deze Rusty Jethroe kan men volgen tijdens een extravagante jachtpartij op groot wild in Alaska; hier manifesteert zich zijn dominerend karakter, zijn allesgevende wedijver en zijn oneerlijkheid. Het verhaal wordt verteld door J.D., de zoon van Rusty. J.D. was zestien jaar oud toen hij zijn vader op de jachtpartij vergezelde. Het is bepaald een vroegrijpe knaap, zeer vertrouwd met het werk van Joyce en William Burroughs, en naar hijzelf beweert een autoriteit op het gebied van de psychologie en de psychopathologie van de sex. De stijl van J.D. is niet zo zeer een poging de schrijvers, die hij bewondert, te imiteren: hij wil ze veeleer overtreffen.

Indien men er zou in slagen computors de woorden te laten tellen, zou men wellicht tot het resultaat komen dat de eens verboden Angelsaksische ‘four letter’-woorden de meer conventionele in aantal overtreffen. Tenzij het Mailers bedoeling is geweest deze woorden zo overdadig te gebruiken dat de lezer er na lectuur van het boek definitief genoeg van heeft.

Mailer wedijvert verder met zijn kennis der vuurwapens met Hemingway en hij slaagt erin met kennis van zaken uit te weiden over de voor- en nadelen van het jachtterrein van Alaska en de waarde van hefschroefvliegtuigen voor groots opgezette jachtpartijen. Het doden van een beer wordt knap beschreven en Rusty's aandeel in het naar zich toetrekken der verdienste exposeert genoegzaam zijn laagste karaktertrekken.

In hoever wij dit alles ernstig moeten opnemen? Met mannen als Rusty aan het hoofd van de staat, schijnt Mailer te willen suggereren, is het niet te verwonderen dat de Verenigde Staten in Vietnam in een dwaze en boosaardige oorlog betrokken zijn. D.J. beschouwt zich verder als een