De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 1

Koninklijke Maatschappij ter Aanmoediging der Schoone Kunsten te Antwerpen.

Op Dinsdag, 11 December 1888, vergaderden de leden van de Maatschappij, om deel te nemen aan de trekking der kunststukken, aangekocht voor de tombola, en mededeeling te bekomen van het verslag der werkzaamheden over het afgeloopen driejaarlijksch tijdvak, 1885-1888.

De heer schrijver gaf, namens het bestuur, lezing van een zeer merkwaardig overzicht.

Op bladzijde 115 van den loopenden jaargang, deelden ter aanvulling wij de geschiedenis der honderdjarige Vereeniging mede. Wij bepalen ons heden, uit gemeld verslag, de volgende bijzonderheden over te nemen.

De eerste tentoonstellingen dezer eeuw hadden plaats in het oud klooster der Minderbroeders, tot Museum herschapen. Dit lokaal liet veel te wenschen over: doch in 1831, besloot het gemeentebestuur er eene nieuwe zaal te laten bijbouwen, in de Venusstraat. Zij werd drie jaar later door eene schitterende tentoonstelling ingehuldigd. Niet minder prachtig was die welke gehouden werd bij gelegenheid der opening van het museum voor schilderijen van oude meesters, die in 1843 plaats had.

Het is dank aan de werking der maatschappij, dat het museum van hedendaagsche meesters tot stand kwam; evenals het aan haar is, dat wij het bezit der meesterstukken van het oud museum verschuldigd zijn. Eenieder weet, zegt de verslaggever, welk groot deel, ten jare 1815, onze Vereeniging en hare bijzonderste leden namen aan het terugvoeren in ons vaderland van de schilderijen, elf jaar vroeger aan Antwerpen ontrokken, door de proconsuls van het Comité de Salut public. De opbrengst der tentoonstelling, gehouden in 1854, ter gelegenheid der viering van de stichting der Academie, werd besteed aan het vervaardigen eener groote glasraam, welke in den kruisbeuk der O.-L.-Vrouwenkerk zuidwaarts prijkt, en de verheerlijking van God door de kunst voorstelt. Het overige werd besteed om de schoone glasraam van Hendrik VII, in de voormalige kapel van het Magistraat, in dezelfde kerk, te herstellen.

De Vereeniging bracht alzoo ruimschoots bij tot de her-

[p. 186]

opbeuring, binnen Antwerpen, der glasschildering, een kunstvak dat volkomen vervallen was.

De uitgaven voor kunststukken ‘ten voordeele der tombola aangekocht, beliep in 1813 slechts 2364 fr. Die uitgaven werden voortdurend grooter, en stegen, in 1885, tot de aanzienlijke som van 84,720 fr. De tentoonstelling van dit jaar had, wel is waar, eene buitengewone uitbreiding gekregen’ uit oorzaak der wereldtentoonstelling waarmede zij gepaard ging; zij werd druk bezocht en bleef geruimen tijd open. Alhoewel de onderneming in den loopenden jaargang niet op dergelijke hulpmiddelen kon rekenen, gelukte het bestuur er nochtans in, voor meer dan 60,000 fr. kunstvoorwerpen voor de tombola aan te koopen. Zoodat, sedert 1813, de maatschappij niet minder dan 861,006 fr. betaalde, zoowel aan vreemde als aan inlandsche kunstenaars, voor voorwerpen die dezelfde bestemming hadden.

Sedert 1837, werden aan de inteekenaars 12 steendrukplaten en 13 koperplaten uitgedeeld. De kosten van uitvoering en drukken der laatste plaat, de Moeder van den Messias, naar de schilderij van Karel Verlat, door J.B. Michiels gegraveerd, en door F. Michiels gedrukt, beliepen tot ongeveer 17,000 fr.

De tentoonstelling van 1888 bestond uit 1418 voorwerpen, door 388 Belgische en 481 buitenlandsche kunstenaars ingezonden. Zeven gouden medailjes werden uitgeloofd en weggedragen door de herren Jan Rosier, te Antwerpen. Leo Brunin, te Antwerpen, en Albrecht Baertsoen, te Gent; voor het buitenland door Otto Kirberg, te Dusseldorf, Julien Dupré, te Parijs, en Lodewijk Ebner, te Budapest. Voor de tombola werden twee en zeventig, voor het museum zes, en door bijzondere liefhebbers een en tachtig kunstvoorwerpen aangekocht.

De heeren Begas, beeldhouwer te Berlijn, Jules Breton, schilder te Couvrières, P. Dens, bouwmeester te Antwerpen, H.W. Mesdag, schilder te 's Gravenhage, Hendrik Schaefels, schilder te Antwerpen, werden tot den graad van officier der Leopoldsorde verheven; de heeren A. Cabanel, schilder te Parijs, F. Deckers, beeldhouwer te Antwerpen, H. Deiters, schilder te Dusseldorf, J. Montigny, schilder te Tervueren, en A. Struys, schilder te Mechelen, werden tot ridder van dezelfde orde benoemd.

De algemeene inkomsten beliepen:

als bestendige bijdragen tot		fr. 55,550
als tijdelijke bijdragen tot		fr. 21,690
		_____
	te samen	fr. 77,240

In de laatste drie kwart eeuws heeft de Vereeniging meer dan een miljoen franks, aan de kunstenaars uitbetaald.

Men bestadigt met genoegen, dat de sommen die dergelijke bestemming hebben, van jaar tot jaar toenemen. In de eerste tijdruimte van acht tentoonstellingen, was de gemiddelde waarde der kunstvoorwerpen voor de tombola bestemd, slechts tien duizend fr.; in de tweede tijdruimte klom die waarde tot veertig duizend fr., terwijl zij nu zestig duizend fr. bereikt.

Dit merkwaardig verslag sluit met eenen warmen oproep tot de Antwerpsche bevolking, opdat eenieder het zijne bijdrage, om gedurende de nieuwe eeuw, die de vereeniging intreedt, het werk onzer voorgangers te versterken en uit te breiden, ten bate van het vaderland.