De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 14

¶ Kunstnieuws ✠

¶ Tapijten, aangekocht voor het Muzeum van het Jubieleumspark te Brussel ❧

Het Bestuur van Schone Kunsten, ingericht bij het Ministerie van Landbouw, brengen wij onze hartelikst gemeende gelukwensen voor zijn recht mannelike, knappe bemoeiingen in zake de veiling van de verzameling Somzée, gehouden van 20. tot 25. Mei v.d.j. te Brussel. Het stond immers te vrezen, dat zo niet alle, dan toch zeker de zeldzaamste en kostbaarste van de zeventig à tachtig meestal Zuidnederlandse, met name Brusselse en Oudenaardse tapijten, welke, naast een rijkdom van vazen, terra cottabeelden, Ietaljaans en ander porseleinen gleiswerk, de onder de hamer gebrachte verzameling uitmaakten, voor ons eigen landje onwederroepelijk zouden verloren gaan. Dat gemeld Bestuur tijdig maatregelen heeft weten te beramen, om deze ramp - of zou het onherstelbaar verlies van zovele meesterstukken van kunst en kunstindustrie wellicht geen ramp wezen? - te voorkomen; dat, door toedoen van hetzelve, ten minste enkele, en wel de zes allervoortreffelikste tapijten van de kolleksie voor ons behouden zijn gebleven, is een feit van betekenis, dat wij hier met onverholen voldoening aantekenen.

De stukken, door de Belgiese Staat aangekocht, zijn de volgende:

Roeland te Roncevale, een uiterst merkwaardig, naar alle schijn Frans tapijt uit de XV^e eeuw, prijs 19.000 fr.; - Het Lijden Christi, enig mooi, een in ieder opzicht merkwaardige samenstelling, volgens enkelen Spaans, meer waarschijnlik echter Vlaams, en heel zeker Noord-Europees weefwerk uit hetzelfde tijdperk, verbazend van koloriet, geweldig van tiepering en aangrijpend van gelaats-ekspressie als een v.d. Weyden of een v.d. Goes, prijs 70.000 fr.; - De Kindsheid en Jeugd van Herakles, zeer eigenaardig Brussels werk, 27 000 fr.; - Judith en Olofernes, Doorniks (?) tapijt, 21.000 fr.; en De Verheerliking van Jezus Christus, noch een prachtstuk van onze Brabantse weverijen, 21.000 fr.

Zeker is het te betreuren, dat niet noch verscheidene andere tapijten, vooral Bethsabee bij de Fontein, De Heiligschenner Eresichton, Het Huwelik van Mestra, Ontvangst van een Vorst, en De Zegetocht van de Gulzigheid voor de verzameling aangekocht werden.

Dat dit niet geschiedde, maken wij het Bestuur van schone kunsten echter niet tot grief, omdat wij weten, dat niet steeds het voldoende krediet in een zo klein land als 't onze voorhanden is, en dat er ten andere, zo wij wel ingelicht zijn, noch kans op bestaat, dat een drietal van deze stukken tóch noch zal aangekocht worden.

Met genoegen stippen wij ook aan, dat ook enige inlandse verzamelaars in voormelde veiling aankochten, o.a. de hertog van Aremberg, vijf tapijten naar

[p. 231]

Teniers, 33.000 Fr.; de heer Fr. Wittoeckx, twee dito, 41.000 fr.; de heer Schoonfeld, De Keus van een Wapenrusting, 9.400 fr.; de heer Cools, Cleopatra Marcus Antonius ontvangend, 55.000 fr.; de heer Mathijs, een tapijt naar Romanelli, 4.200 fr.; en - vooral - notaris de Ro, Alexander's Intocht in Babilon, 7.400 fr. en Alexander Persepolis in as leggend, 4.300 fr.

Aankoop van moderne schilderijen voor het Staatsmuzeum. -

Dat er iets, neen, veel veranderd is in het Departement, waarvan wij zoëven gewaagden; ja, dat er in werkelikheid een geheel nieuwe geest is gaan heersen in die zelfde burelen, waar zo vele, vele jaren lang het beeld van de afgod Slenter op het voetstuk stond, omgeven door een gehele theorie van Wansmaak-Kupiedotjes en Vooroordeel-Graciën, bewijzen, wellicht noch duideliker dan wat op de veiling Somzée gebeurde, de laatste aankopen van hedendaagse schilderijen voor het Slaatsmuzeum van onze hoofdstad. Wij erkennen gaarne, dat ook reeds vóór 1899, zelfs verscheidene jaren vroeger, bepaald modern schilderwerk, o.a. van Claus, Frédéric, wijlen den Duyts, wijlen de Greef, Verheyden, Marcette, voor de zelfde verzameling werd aangekocht. Het is en blijft niettemin waar, dat - tot zeer onlangs noch - zekere slechts al te wel bekende richting, die namelik van de neo-impressioniesten, feitelik zo niet in grondbeginsel, uit het Muzeum van nieuwere meesters (?) geweerd werd.

Het Bestuur van schone kunsten en de kommissie van het Muzeum beide hebben recht verworven op de dankbaarheid van allen, die hart hebben voor de kunst van onze tijd, omdat zij, afbrekend voor goed met alle verouderde begrippen en vooroordelen, de moed hadden, de deuren van het muzeum voor de revolutionnèèren, de zoekers en de vernieuwers, wagewijd open te zetten.

Dat, in het jaar 1900, de stralendlichte Lente van Heymans, in 1901 de epiese Koeien in de Leie van Claus, een portret van van Rijsselberghe en een tekening van Lemmen voor het Brussels Muzeum werden aangekocht, zal later, in de sunoptiese tafelen van de kunstbeweging op onze dagen in vette letters gedrukt worden.

Laten wij ook niet na, te wijzen op de aankoop van enkele voortreffelike werken van Baertsoen, Laermans, Jakob Smits, Delvin.

En vooral: drukken wij de welgemeende wens uit, dat het voorbeeld, te Brussel gegeven, te Gent en te Antwerpen nagevolgd worde! Nagevolgd - van de nu geopende Driejaarlikse af.

¶ Een gedachte van Schopenhauer ❧

‘Tot een kunstwerk moet gij gaan als tot een koning. Afwachten moet gij, of het spreekt en wat het tot u zegt. Want, als gij zelf een kunstwerk het woord toestuurt, dan verneemt gij uw woord alléén, en het geeft u géén antwoord.’

¶ Robustesse flamande ofte Vlaamse stoerheid ❧

Ons opstel over de Driejaarlikse van 1900 was allang gezet en verbeterd, toen we in nummer 133, tome XXXVII, van Le Mercure de France, Januarie 1901, in Eekhouds Chronique de Bruxelles enige beschouwingen aantroffen welke nagenoeg overeenstemmen met het vrij scherpe oordeel, dat wij over zekere overdrijvingen, waarvan een schaar jonge Brusselaars zich bezondigen, geveld hebben.

Wij vertalen Eekhouds regelen:

‘Van Dijck levert het bewijs, dat de stoerheid van de Vlaming het opperbest vinden kan met sierlikheid en zelfs met grasie. De vrouw heeft noch wel wat meer dan borsten en dijen, - om alleen van vormen te spreken. Naakt en naakt zijn twee. Als ooit iemand een voorliefde had voor gevulde vormen en sterk uitkomende delen, dan was het Jordaens, en niettemin liet deze zich overal leiden door keuze en vergelijking. En wat een lijnen en ook wat een plastiek treft de blik bij Rubens' atleten en zwaargebouwde mannen, in weerwil van hun ongehoorde gespierdheid en hun teugelloze, wilde bewegingen! Le Sillon - minder dan Le Labeur, weliswaar, maar te erg toch - heeft een neiging tot woekeren met grof- en gemeenheid. Lambeaux, de beeldhouwer, die haast

[p. 232]

eer stelt in zijn gebrek aan ontwikkeling en opvoeding, heeft in dit opzicht een zeer nadelige invloed geoefend, zowel op jonge schilders als op tal van beeldhouwers. Om Vlaams te doen uit de eerste hand, wordt ons om strijd vlees onder 't oog gebracht, vlees ons bij het gewicht toegeschoven als in slachterswinkels. Daar heb-je De Lichtekooien van de heer Swyncop. Heel goed geschilderd en getekend zijn ze; maar - moeten die voor lichtekooien doorgaan? Staat mij bij, Aspasia, Frune, Laïs! Meer gore en meer opgezwollen meiden kan men zich onmogelik voorstellen! Het is reuzel. Ik zou er noch vrede mee hebben, als de jonge schilder de eigenaardige lelikheid, de afschuwwekkende vergroeing, die zeker bedrijf aankleeft, op het doek had gebracht. Maar deze tiepen hier zijn gemeen, zonder meer. Swyncop heeft de eerste de beste sletten geschilderd. Ik herhaal het, zijn bekwaamheid besteedde hij aan lijven die niet de minste belangstelling inboezemen. Toch heeft de heer Swyncop veel talent, evenals de meeste van zijn makkers.’