op het net. Dat mondelinge geschiedenis en het internet hand in hand gaan, is niet zo verwonderlijk. Donald Ritchie wijst op de democratische basis van mondelinge geschiedenis. In zijn ogen is het dan ook logisch dat onderzoekers dit universele en relatief goedkope massamedium inzetten om hun materiaal wereldwijd te verspreiden. Overigens zorgt het internet er ook voor dat het verzamelde materiaal ‘teruggegeven’ wordt aan de samenleving. Bovendien vervangt het internet het archief niet. Het is enkel een instrument om resultaten zo breed mogelijk bekend te maken. De originele tapes en interviews worden nog steeds bewaard in een archief, een bibliotheek of een andere bewaarplaats. Op sommige websites vind je volledig uitgeschreven interviews, andere geven enkel fragmenten of bouwen een virtuele tentoonstelling waarbij beeld en geluid samensmelten. Het gegeven dat digitaal opnamemateriaal toegankelijk is voor een breed publiek, zorgt ervoor dat heel wat onderzoekers vandaag hun interviews digitaal opnemen (over de problematiek van digitale geluidsdragers zie het rapport
Digitaal geluid op www.cdavid.be). De stap naar het internet ligt dan ook voor de hand. In Vlaanderen zijn de voorbeelden schaars. Een van de weinige voorbeelden van een systematische aanpak vormt de website www.verhalenbankbrugge.be, een initiatief van de Erfgoedcel Brugge en het Brugse Stadsarchief. De verhalenbank ontsluit niet alleen de bestaande collecties - niet altijd mondelinge bronnen in de strikte zin van het woord - maar tracht ook leemtes op te vullen. Zo werden vorig jaar ooggetuigen geïnterviewd over het geallieerde bombardement van 30 mei 1944 op Sint-Michiels. Fragmenten uit deze interviews zijn te beluisteren op de genoemde website. Ook de volgende jaren plannen de Erfgoedcel en het Stadsarchief van Brugge diverse projecten om leemtes
in de databank op te vullen. In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn de afgelopen jaren systematisch collecties met mondelinge getuigenissen aangelegd. Zo bouwt het
National Sound Archive (NSA), afdeling van de
British Library, sinds 1987 aan een
National Life Story Collection (NLSC). Vanuit de idee dat elk individu wordt omringd door geschiedenis en dat ook elk van ons een uniek ‘verhaal’ heeft, worden nu al bijna 20 jaar mensen op grote schaal geïnterviewd. Dat gebeurt niet lukraak, maar aan de hand van thema's op basis waarvan de respondenten worden geselecteerd. De collectie van het NLSC-project is raadpleegbaar via www.cadensa.bl.uk. Het NLSC-project bevat collecties over diverse topics:
Leaders of National Life (interviews met leidinggevende figuren uit diverse velden: politiek, religie, sport, communicatie, administratie,...),
City Lives (interviews met spelers uit de financiële wereld, van bankiers over verzekeringsagenten tot beursmedewerkers),
Living Memory of the Jewish Community (interviews met joodse vluchtelingen aan de vooravond van Wereldoorlog II, overlevenden van de nazi-concentratie- en vernietigingskampen,...),
Artists' Lives (meer dan 100 interviews met Britse kunstenaars),
Architects' Lives, Fawcett Collection (kleine collectie over het leven van vrouwen die als pionier een leidinggevende positie in het politieke, het juridische en het medische veld hebben ingevuld of nog steeds bekleden),
Lives in Steel (90 interviews met werknemers en werkgevers uit de Britse staalnijverheid),
Food: from source to salespoint (collectie over de revolutionaire ontwikkelingen in de Britse voedingssector op technisch en sociaal vlak),
Book Trade Lives (collectie over de ervaringen van medewerkers en ondernemers in de wereld van de uitgevers en boekenwinkels),
Crafts' Lives (collectie over de Britse ambachtelijke nijverheid zoals meubelmakers, keramiek, juwelen, zilversmeden,...),
Lives in the Oil Industry (collectie die een inzicht verschaft in de grote veranderingen in de Britse olie- en gasindustrie in de 20
e eeuw) en het recente
De Queeste speelde in 2004 de voorstelling Kamp Waterschei, gebaseerd op mondelinge getuigenissen van Duitse oud-krijgsgevangenen. De voorstelling, die werd gespeeld in het oude mijngebouw van Waterschei, was een succes.
[Foto: Luk Monsart]
project rond de Post in Groot-Brittannië (
An oral history of the Post Office). Verder is NSA bezig met projecten rond prostitutie, sport, circussen, fotografie en jazz.