Foar de lins

It âlde doarp

Mei't de klok op tsien ûre sprong kamen de mannen fan 'e nachtploech troch de doar. Wopke naem Ynse syn plak yn. ‘Hoechst sa hurd net, jonge’, sei er, ‘it is bûten gjin trewis, by Stiens siet in auto yn 'e sleat en by Jelsum stie ien dwers oer de dyk.’

Mar Ynse die 't him net oan tiid to praten, hy woe nei hûs.

Dat it einlings, einlings tsien ûre wurden wie, hoelang like it al net lyn dat er by Eke weigien wie? It hiele skoft hie er har oanienwei foar him sjoen, hja lei mei de holle op 'e earmen to gûlen. Achtleas krige 'r de blikjes fan 'e bân, like acht-

[p. 25]

leas stâlle 'r se yn 'e doaze, dat gyng op it gefoel en soe m net ien kear misse.

Dat it mei Eke nou net better waerd, earder minder. Dokter koe tûzen kear sizze dat hja der troch moast, dat it wol wenne soe, mar hja kaem der net troch en it wende net mar boaze noch oan.

In fearnsjier yn in flat oan 'e Prof. Gerbrandywei en Eke fleach by de muorren op. Foar noch safolle woe er it gjin wurd ha, mar dêr kaem it dochs op del. Hy smiet de ‘oeral’ út en wosk 'm út 'en rûgens hwat by de kraen. De klean oan, nei 't fytshok en fuort.

Hwat hiene hja dit hiele fearnsjier der noch oan hawn? Nou ja, de earste wiken, mar it hie net lang duorre. In pear kear wie er har oer it mad komd, dat hja mei read biskriemde eagen by de tafel siet en it foar him net wêze woe.

‘Né, wier net jonge, der is neat, hear.’

‘Mar hwerom hast dan skriemd, leave?’

Deun tsjin him oan hie hja wer lake: ‘Dêr moatst net oer ynsitte ju, oars neat as sleauwe oanslaggen.’

Hy hie 't ek noch leaud, moogliik wiene alle jonge froulju wol sa, hwat wist hy der ek fan, it soe wol oergean. It gyng net oer, hy hie 't yn goedens bisocht en yn lilkens. Hy hie har oanhelle en flaeike: ‘Wy hawwe it ommers sa moai, fanke. Ik haw in goed ynkommen, wy hawwe in moai hûs...’

‘In moai hûs? Hoe kinst sizze dat wy in moai hûs ha? De hiele dei sit ik opsluten, ik kin gjin foet bûten de doar sette, wy hawwe gjin hiem, net iens in efterhûs, wy hawwe gjin line dêr't ik it guod oan hingje kin. Ik koe likegoed yn it tichthús sitte as yn dizze glêzekast dêr't ik net útkomme kin...’

Ynse jachte troch de stêd. De izige wyn twirre om 'e hoeken fan 'e strjitten, hy fornaem it mar amper. As it nou mar hwat better wurden wie, Eke moast der har ek sa net oan oerjaen, as hja de stêd mar ris yngyng. As er it sei, snaude hja: ‘Hwat sil 'k op dy sigerige Nijstêd, dy winkels haw ik nou sa faek al sjoen, dêr kin 'k wol fan spuije.’

‘Rin dan ris nei Lekkum.’

‘Kinst noch ûnwenniger oarde bitinke as dat smoarge Lekkum?’ húnde hja ûnreedlik. It doktersguod holp ek al net.

‘Jo moatte sels ek meiwurkje’. Ja, dokter koe maiklik prate, hja die it ommers dochs net, as it nou aenst mar hwat better wie...

Om 'e hoeke by de Bleekleane snjitte er krekt foar in auto lâns. Mooglik hie er wol wachtsje moatten, it koe bêst wêze, mar hoe soe er dêr nou oer ynsitte?

Twa jier hiene se op in hûs wachte. ‘Wolst wol yn in flat, Eke?’

‘Hwerom net, jonge? As wy mar trouwe kinne’, hja kniep 'm yn 'e earm, ‘altyd byinoar Ynse, o, jonge.’

[p. 26]

...en hong sjongend de wask oan 'e line...

[p. 27]

Noch hearde 'r it har sizzen, it wie op 'e Hantumerdyk, in joun yn 'e neisimmer mei in guodlik stik moanne oan 'e dizige loft. De swiere weet heech op it ljochte strie, ryp om to sichtsjen. Hege bitelannen, weidzjende kij en alles sa op 'en uterst stil, gjin jachtsjende auto's en ratteljende brommers, in inkelde fyts, oars neat. - Hoe soe 'k net mei dy yn in flat wolle? -

Hwerom koe hja der nou dan net aerdzje? Hy repte 'm troch de sydstrjitten fan de Grinzer strjitwei. Earst hurd de fyts nei ûnderen, hja hiene in tredde part fan 'e kelder, it wie allegear ommers sa moai as it koe.

Mei linige stappen wipte 'r de treppen op, de kaei yn 'e hân. As it nouris hwat better wie, Eke op it skik, dan koene hja noch in skoftke sitte, moarn koene hja útsliepe...

Mar it wie net better. Eke hong wyt en mitich yn in stoel, de eagen bigûld, alle moed wie der út. Hja sei dat it goed wie, fierder wie 't mei ja en né ofmakke. Gjin wurd mear. Hast winske Ynse dat hja lilk wêze mocht, rache en skelle soe noch better wêze as dit. Mei in sucht loek er har op 'e knibbel. ‘Mar hwat is der dan oan, fanke?’ In skoft troaike 'r mei har om, hja hong tsjin him oan, alle wêzen wie der út. Guodlik praette er troch, hja snokte in pear kear, mar ynienen wie der gjin hâlden mear oan, stiif sloech hja 'm de earmen om 'e hals en gûlde dat it 'm troch alles hinne gyng. In skoft liet er har gewurde, fan alles fleach 'm troch de holle, der moast hwat wêze dêr't hy net fan wist.

‘Mar hwat is der dan oan?’ Tusken wylde snokken troch brocht hja op it lêst mei lijen út: ‘Ik kin hjir net... ik wol hjir net... ik gean hjir dea.’

De eagen stiene har wyld yn 'e holle, Ynse waerd der bang fan. Dit wie gjin oanstellen, dit taestte djipper. Hwa wist hwat hja trochmakke hie de iensume ûren tusken de fjouwer muorren fan dy ljochte keamer? Hy koe it net ûnder wurden bringe mar hy fielde dat hja siik wêze moast, in sykte dêr't gjin dokter guod foar hie.

‘Wolst yn in oar hûs?’ frege 'r forsichtich.

‘Hjir wei’, snokte hja, ‘út dit hûs en út 'e stêd...’ ‘Wolst wer nei Ternaerd ta?’

Ien tel like it as ljochten har eagen op, doe kamen de triennen wer: ‘Dat kin ommers net...’

‘En hwerom soe 't net kinne? Moarn geane wy mei de healwei njoggenen bus, mooglik stiet der noch wol in hûs leech dat wy hiere kinne....’ Hy praette as tsjin in bern, mar hja liet har fan him treaste en de Ternaerder reis gyng de oare moarns oan.

Fjouwer wike letter stie Eke yn in pear klompen op it smoarge hiem fan in útkerken arbeiderswent op 'e Fiskbuorren ûnder Ternaerd en hong sjongend de wask oan 'e line.

Ynse reizge mei de bus hinne en wer nei de stêd.