Saka, de vluchteling uit Ambon

[p. 35]

5 Stenen groeien niet...

Wat is er toch gisteren precies gebeurd? De mensen praten er niet over, maar Saka's vader heeft Saka apart genomen en hem alles uitgelegd. ‘Wij wonen in een klein dal,’ heeft hij gezegd, ‘de heuvels en bergen sluiten ons van alle kanten in. Je kent de vliegende berg wel. De mensen noemen die zo, omdat bij een verschrikkelijke aardbeving de helling van die berg is afgeschoten en in het dal is terecht gekomen. Die berghelling heeft de hutten in het dal bedekt, je hebt aan de rand daarvan nog wel de afgeknotte boomstammen onder de aarde zien staan. Daarop is een zeebeving gevolgd en een vloedgolf heeft het hele dal overstroomd en niemand is ontkomen. Dat is een verschrikkelijke ramp geweest en toen later hier weer mensen zijn gekomen is Boeangs moeder priesteres geworden.

Achter ons dorpje is de heuvel van rode aarde, je kent die vreemde heuvel wel. De grond is ijzerhoudend, daardoor is de grond daar rood. Die heuvel is kaal, heel anders dan de andere heuvels. Dat komt door de hevige slagregens; die spoelen de zaadjes van de planten weg. Maar die hevige regens nemen ook de aarde mee en daardoor komen de stenen, die hier overal in de grond zitten, steeds hoger uit de grond; het lijkt wel of ze groeien.

Boeangs moeder zegt, dat dat geboortestenen zijn. Als er een steen boven de grond uitkomt zal er een kind in dit dorp worden geboren. Maar als die steen scheurt zal het kind ziek worden en als die steen omvalt zal het kind sterven. Zij wijst voor ieder, die hier komt wonen,

[p. 36]

een geboortesteen aan. Daar legt ze haar offers neer en als een kind ziek wordt, legt ze medicijnen bij de geboortesteen van dat kind. Gisteren, toen ze daar was om te offeren, is ze plotseling de heuvel afkomen hollen. Ze schreeuwde: ‘Saka, Tjelaka...’ Zij zegt, dat je een groot ongeluk zal overkomen, want je geboortesteen is omgevallen. Ze heeft een vreselijk kabaal gemaakt en de mensen bang gemaakt en de mensen gewaarschuwd uit je buurt te blijven, anders treft de anderen ook een groot ongeluk...

Je moet je er maar niets van aantrekken, ook niet als je vriendjes je in het begin links laten liggen. Het zal wel weer overgaan, maar je moet voortaan voorzichtiger zijn; je bent zo'n waaghals...’

Vader opent het stille feest met het lezen uit de Bijbel. Hij leest 1 Timotheüs 2; daar staat, dat je voor de koningin behoort te bidden. Dan vertelt zijn vader van de geboortestenen op de heuvel van rode aarde. ‘Er is maar één z'n heuvel en wij weten allemaal, waar die heuvel is. Wij weten ook, hoe het komt, dat die heuvel rood is; daar is de Here Jezus voor ons gestorven. Daarom kunnen de geboortestenen op die heuvel nooit meer omvallen; het is niet nodig, dat wij bij die stenen offeren, omdat het offer voor God daar al gebracht is. Daar staat ook de geboortesteen van onze koningin en daarom vieren wij feest.’

Boeangs vader is erg onrustig geworden, hij zit maar te schuiven op zijn stoel. Hij mag niet gehoorzamen aan zijn vrouw, maar het is zo moeilijk om het niet te doen. De roekeloze Saka, die het hele dorp in opschudding heeft gebracht, zit stil bij zijn vader. Hij luistert naar het gepraat van de mensen; het is toch wel een echt feest, al wordt het in stilte gevierd. De mensen kijken niet meer zo somber; het is goed samen het feest te vieren en naar de Bijbel te luisteren, daardoor krijg je

[p. 37]

meer moed en je bent niet zo bang meer. Maar er zijn gevaren genoeg, al weet Saka van die gevaren niets af.

Toen hij daar eenzaam over de baai zwom, koerste er een grote zwaardvis in zee, vlak voor de baai. Die kruiste toen al een hele tijd voor de baai heen en weer. Het is de Swordfish; een duikboot van de Amerikaanse marine. Door de periscoop wordt de kust nauwlettend in het oog gehouden; de kapitein is niet zeker of ze hier wel de plek hebben, die ze zoeken. Wanneer de prauwen zee kiezen om Saka te zoeken, hebben ze zekerheid. Dit is de plek, die ze van Australië uit gezocht hebben. Drie mannen zullen hier aan wal worden gezet met een rubberboot; ze zullen de bergen intrekken en een schuilplaats inrichten boven op een van de bergen, die uitzicht geeft over de noordkust van Ceram tot aan Boela, waar de boortorens voor olie in zee staan.

Zij moeten de vijandelijke scheepvaart bespioneren; elke middag zal een Australisch vliegtuig hoog overvliegen. Met spiegels zullen ze de gegevens over de vijandelijke scheepsbewegingen doorgeven aan de waarnemer in het vliegtuig; dat is de veiligste manier van berichtgeving.

De drie mannen, die daarvoor uitgezonden zijn, kennen de zee, het land, de taal en het volk; maar het is en blijft een gevaarlijke onderneming. Majoor Parihala, Saka's oom uit Australië, is de leider. De twee andere mannen, Hollanders, kennen het volk, het land en de zee; daarom zijn de oud-landrechter Reuring, die op Ambon gediend heeft en marineofficier Brandsma daarvoor aangewezen; de laatste heeft vroeger met een opnemingsvaartuig de kusten van de eilanden in kaart gebracht. Maar zonder hulp van het land kunnen zelfs de bekwaamsten niets beginnen, daarom is Saka's oom, die in dit dorp een schuilplaats heeft gevonden, in de plannen betrokken. Die hoeft maar te wachten op het afge-

[p. 38]

sproken sein van zijn broer om de gids te zijn, de bergen in. Er moet gezorgd worden voor voedsel ook.

Het is zaak de uiterste voorzichtigheid te betrachten, daarom wacht de Swordfish tot het donker is. Dan duikt hij op uit de zee en nadert behoedzaam de baai. Een rubberboot wordt opgeblazen en te water gelaten, de nodige bagage wordt ingeladen en de drie mannen verlaten in het donker de duikboot. ‘Good luck,’ zegt de kapitein; dat is het laatste wat zij van de duikboot horen.

Ze grijpen de riemen en de majoor stuurt met zijn roeiriem. Ze hebben het vaak genoeg beoefend om veilig te zijn. De nacht is goed uitgekozen, er is natuurlijk niemand op het strand; de mensen zijn allemaal op het feest en de moeder van Boeang zal het zeker niet wagen buiten te komen.

De mannen trekken de boot op het strand, laden de bagage uit, laten de lucht uit de rubberboot weglopen. De majoor is al in de nacht verdwenen; hij zoekt het huisje van zijn broer. Dat is gemakkelijk te vinden, want daar wordt het feest gevierd. Hij luistert aan de wand naar de stemmen binnen en laat dan zacht de roep van de uil horen.

Saka's vader en zijn oom kijken elkaar aan, zij staan op en gaan naar buiten. Samen gaan de mannen naar de twee Hollanders, die in de nacht staan te wachten. Er wordt fluisterend gesproken, dan keert Saka's vader alleen terug. De majoor neemt een lamp en richt die op de duistere zee; hij laat drie keer groen licht schijnen en wacht. Dan komt het antwoord, drie maal achtereen het groene licht. Het schijnt ergens uit de donkere lucht te komen, maar het is toch duidelijk te zien. De duikboot verdwijnt langzaam onder water en vervolgt zijn reis. De majoor is tevreden; de landing is goed geslaagd en achter zijn broer aan trekt hij met zijn vrienden de bergen in.

[p. 39]

Saka's vader is al weer terug op het feest; hij zegt iets tegen Saka's tante, maar Saka kan niet verstaan wat er gezegd wordt. Zijn oom zal zo wel terugkomen.