De cijfferinghe (1604)

Het rekenboek van de beroemde schoolmeester

Additio int ghebroken.

VOor al moermen toesien / ofte de gebroken-getalen/ onghelijcke noemeren hebben ofte niet: Want alsmen t'Adderen heeft / twee ghebrokens met gelijcke noemers / zoo Addeert de Teller te zamen. 'Tproduct zal den gemeenen Teller zijn: en zettet eenen noemer daar onder/ aldus:

Maar zoo de noemers ongelijck zijn/zo wercktse int cruys/ om in ghelijcke noemers te brenghen / en Addeert de Tellers te zamen onder welckx product/ men den gemeenen noemer stellen moet.

Voorbeeld.

2 Addeert. 5/7 ende 2/8 Facit $$.

[p. 155]

3) Ad 4/7 $/7 Fa. $/7	4) Ad. $/3 $/3 Fa. $ oft $.
5) Ad. ¾ ¼ Fa. 4/4 oft 1.	6) Ad. $/3 3/7 Fa. 1 1/$.
7) Ad. 6/7 4/9 Fa. 1 1$/63.	8) Ad. ⅕ ¾ $/$ Fa. 2 1/$.

Merckt.

Multipliceert den eersten teller / met de 2 leste noemers/ komt 20/ die stelt ter zijden. Multipliceert den tweeden Teller met den eersten ende lesten noemer/ komt 30/ die set onder 20/ ter syden. Multipliceert den lesten Teller met de twee voorste noemers komt 32/ die set onder 30/ ter syden: Ende Addeert de 3 producten te zamen komt 82/ daar-na Multipliceert de 3 noemers te zamen komt 40/ om de gemeyne uytcomste mede te deylen.

Anders.

[p. 156]

Anders: en ghemeyn.

9 Addeert.	½ / ⅖ / ¾ / ½ Facit 1 59/60.
10 Addeert.	3 6/11 / 3/7 / 2 ⅝ Facit 6 369/610.

Nota. Set heele ghetalen ter syden: Ende doet als boven met de gebroken getalen.

11	Addeert ¼ uyt ¾ tot ⅞ / Facit 1 6/16. Reduceert eerst ¼ uyt ⅓.
12	Addeert 6/7 uyt ½ tot ⅚ uyt ⅘ / Facit 1 2/21.
13	Addeert 2 ⅖ uyt 1 ¾ tot ⅝ / Facit 4 33/40.
14	Addeert 3 2/9 uyt 5 11/12 tot 1 $/4 uyt 4 ⅛/ Fa. 26 265/840

[p. 157]