De cijfferinghe (1604)

Het rekenboek van de beroemde schoolmeester

[p. 261]

Reghel van vyven,
ofte anders genaamt, den dobbelen Regel van Drijen.

1	Item als 100 ℒ. winnen in 12 maandē 9 ℒ. hoe veel beloopt de winninghe dan / van 400 . in 5. maanden? facit 15 .

[p. 262]

2	Als 400 ℒ. in 5 maand. winnen 15 ℒ. vrage hoe veel sal 100 ℒ. winnen in 12 maanden facit 9. ℒ
3	Alsmen van honderd ℔. kaes / ter maand van zolder-huur geeft 4 stu. hoe veel zalmen dan gevē van 3606 ℔. in 8. maanden? facit 57 gul. 13 23/25 stuy.
4	Zomen van 3606 ℔. kaes geeft 57 gul. 13 23/25 stuy. van zolder-huur in 8 maandē. Vrage hoe veel beloopt thonderd ter maand? facit 4 stu.
5	Machmen op eenen solder / die lang is 54. en breed 24½ voeten/leggen 29 lasten taruw'. vraghe hoe veel lasten men dan legghen kan op eenen anderen zolder die lang is 39/ende 17 boeten breed is? facit 14 last 14 mud. 1 27/49 schepel.
6	Alsmen op eenen zolder die lang is 39. ende 17 voeren breed is/ 14 last 14 mud 1 27/49 schepel. leggen mach: vraghe hoe veel machmen op eene anderen leggen die 54 lang ende 24½ voeten breed is? facit 29 last.
7	Als 3 Ruytermannen aan zijn Excell in 2 maāden verdienen 162 gu. vrage/hoe veel de gaige bebeloopt van honderd ruyteren / in 9 maanden facit 24300 gul.

[p. 263]

8	So honderd Ruyteren aan zijn Excel verdienen 24300 gu. in 9 maandē/hoe veel verdienen 3 Ruyteren in 2 maanden? facit 162 gul.
9	Item een Waghenaar voert 4 Centenaren ghewichts/ 80 mylē weeghs/voor 6⅕ gu. Vrage voor hoe veel zal een ander 9½ Cent. voerē/ 27½ myle / facit 5 gul. 1 st 3¾ pen.
10	Alsmen geeft om 9½ Cent. te voeren/27½ mylen weeghs/ 5 gul 1. stu 3¾ pen. Vrage hoe veel zalmen betalen om 4 Centenaren 80 mylen te voerē? facie 6 ⅕ gul.
11	So 6 Wijn-zuypers/een tonneken Wijn / houdende 32 kannē Amsterdams: in 8 uren tyds uytdrincken. Vrage hoe veel kannen wijns / 15 diergelycke Quanten in 3½ uur zouden uytdrinckē? fa. 35 kannen.
12	Als 15 drinckaards/in 3½ uur uytdrincken 35 kanne wijns/vrage hoe veel kanne wijn zullen 6 mannen in 8 uren uyt drincken? facit 32 mingelen
13	Als een mudde rogghe cost 5½ gu/ zoo geldt een brood van 12 ℔/4 stu. vrage hoe veel een brood vā 18.℔ gelden zal als 'tmudde cost 6 gul? fa 6 6/11 stu.
14	Alsmē 'tmudde corens heeft om 6 gul. zo cooptmen een brood van 18 ℔ om 6 6/11 stuyv. Vraghe hoe veel een brood dan 12 ℔. ghelden zal alsmen voor 'tmudde geeft 5 ½ gul? facit 4 stu.
15	Een tafel-kleed lang zijnde 3½ el/breed 2¼ el/kost 5½ gul. hoe veel zal een ander kosten/ welck lang is 5¼ elle/en 3½ elle breed? facit 12 ⅚ gul.
16	Een disch-kleed welck lang is 5¼ el/breed 3 3/2 el/ kost 12 3/6 gul. Vrage hoe veel kost een ander dat 3 $/2 alle lang/ende 2¼ elle breed is? facit 5½ gul.

[p. 264]

17	Twee arbeyders nemē aan te dragen 11 mylen weegs 4 honderd ℔. ghewicht. voor 5 ggul / ende overmits den wegh quaad en moyelijck om gaan is: zo leggé zy op eenen anderen drager (ten eynde 3 mylen/) 150 ℔. en voldoen alzo niet de reste haaren wegh. Vraghe hoe veel zy verdienen? facit 3 7/12 ggul.
18	Wanneer 6360 gul. 18 stuy. 12 pen. in 11 maanden winnen 747 gul. 16 stuy. 2 375/$ pen. hoe veel is de winninghe ten honderd int jaer? Facit 12 gul. 16 stuy. 8 pen.
19	Twee arbeyders nemen aan te dragen / 600 ℔. gewichts 16 mijlen verre / 'thonderd voor 7 ß 3 / ende overmits den wegh quaad om gaan is / zoo leggen zy op 2 ander dragers/ (naar dat zy 5 mijlen gedragen hadden) 250 ℔. mits ghevende loon naar advenant. voldoen met de reste haren wegh/ vrage hoe veel, zy verdienen? Fa. 1 ℒ 11 ß. 011/53 .

[p. 265]

fac. 1 ℒ 11 ß. 015/32 .