Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Een vertelling uit het Drentsche boerenleven

XLI.

In den loop van den middag is het weer omgeslagen. Een stevige wind is aangewakkerd tot storm. Woest jaagt hij tegen den avond over het veld. De wolken drijven in snel tempo door de lucht en nu en dan komt een regenbui de onaangename weersgesteldheid nog verhoogen. Wiecher, die tot de schemering inviel, op zijn gewone plaats heeft gezeten, huivert, als hij de takken der boomen door elkaar ziet zwiepen. Ofschoon de groote kolomkachel, die bijna midden in de keuken staat, den ganschen dag flink gestookt is, heeft hij het koud. Toch wil hij zoolang hij kan op zijn plaats voor het raam blijven zitten. Nu het donker

[p. 212]

begint te worden, heeft het geen zin meer en zal hij maar bij de kachel gaan zitten. De rieten stoel, die vader Rieks eens op een verjaardag kreeg, wordt tusschen tafel en kachel gezet. Sedert Wiecher maar zelden de keuken verlaat, zit hij er dagelijks in. Roelfien heeft er een kussen in gelegd, omdat zoo'n heelen dag zitten niet meevalt.

‘Fo'j, wat is er 'n wind, domnei hef 't nog krek raokt. 't Is now jao haost niet um teeg'n in te komm'n,’ zegt Rieks, die de deuren gesloten heeft.

‘O, het is noods,’ meent Annechien, ‘alles vlög deur de locht. 't Lig bij 't wallegien vol met sprikken, hà, wat 'n weer.’

Als 't avondeten gedaan is en kleine Harm goedennacht komt zeggen, tilt Wiecher het kind op en zet het op schoot. Harm slaat z'n armpjes om vader's hals.

‘Vaotien,’ zegt hij met z'n vriendelijk stemmetje, ‘vaotien, lieve vaotien, Harm 't naacht bij vaotien slaopen? Vaotien stief andoeken?’

Wiecher glimlacht en strijkt den kleinen jongen door het krullende haar.

‘Laoter heur, as vaotien weer op d' opkaomer slap, dan mag 't wal.’

‘Naacht, vaotien, Harm en doeigien¹⁾ geev'n. En stief doeigien.’

Bewogen drukt Wiecher het kind tegen zich aan en kust hem voorzichtig op de wang. ‘Lieverd,’ zegt hij en als hij hem weer op den grond zet: ‘Lieverd, mooi slaopen gaon, heur; vaotien giet ok hen bedd'. Wel 't eerst slap.’

‘Jao, wel 't eerst slap.’

Harm wordt op de opkamer naar bed gebracht, waar grootvader met hem slaapt. Moeder Annechien en Roelfien slapen in de keuken op het eene bed,

1) Kusje.

[p. 213]

terwijl Wiecher op het andere slaapt. Als Harm naar bed is, zegt Wiecher: ‘As ik ok is hen bedd' gung. 'k Heb d' aoregheid d'r glad of.’

‘Dat liekt mij goed toe,’ zegt Roelfien. ‘IJ zint van mörgen ok eer opstaon as aners. 't Verwondert mij niks.’

Van uit de bedstede ziet Wiecher in de keuken. Vader Rieks zit in den hoek van den haard, daar zit hij liever dan bij de kachel, Roelfien en Annechien elk aan een kant van de tafel. Hij kan ze alle drie zien. Roelfien heeft de kussens hoog gelegd, zoodat hij bijna kan zitten. Na een oogenblikje brengt ze hem een kop koffie. De wind giert bijwijlen om het huis en nu en dan slaat er een tak tegen de ruiten.

Het licht schijnt op Roelfien's haar. Als zij weer is gaan zitten, valt Wiecher's oog er op. Ze ziet er niet goed uit, vindt hij. De frissche, roode wangen zijn bleek geworden en tusschen de oogen zit een kleine rimpel. Roelfien heeft zorgen, hij weet het wel hoe haar gedachten steeds over Wiecher gaan. Als de wind een beetje bedaart tegen een uur of negen, zegt Wiecher: ‘Vaoder, hoe is 't weer, zul d'r ien deur kunnen gaon, of is te slim?’

‘As ij dat wilt, dan kan d'r aaltied ien deur. 't Is niet wied en de wind is wat dreijt; ij hueft er niet in op. Zal ik hen gaon?’

‘Zul 't niet te stoer weez'n, dunkt dij, vaoder? Duurst er wal op an?’

‘Zeker, mien jong,’ zegt de oude man met van ontroering bevende stem, ‘zeker wal, as ij d'r op gesteld zint, dan daodliek.’

‘Nee,’ zegt Roelfien, ‘as d'r ien giet, dan gao ik. Ik zin er de naoste toe, dat komp mij toe en gienent anders.’

Even zien Rieks en Wiecher elkaar aan, dan zegt Rieks: ‘Goed, kind, gao dan maor en niet laank oetbliev'n.’

[p. 214]

‘Ik gao zoo gaauw as ik kan, daor rekent maor op.’

Ze slaat een doek om en gaat naar buiten. De wind is een beetje bedaard en de maan is achter de jagende wolken zichtbaar. Het is niet donker, zoodat Roelfien vrij goed kan zien. Ze gaat met haastige schreden naar het huis van haar schoonouders. Voor 't eerst na zoo'n langen tijd. Hoe moeilijk valt haar die gang. Om den hoek snerpt haar een windvlaag tegen, maar ze tornt er tegen op met inspanning van alle krachten. Dan zakt de wind weer, om, als ze het huis heeft bereikt, opnieuw op te steken. Ze vindt de deur gesloten. Een paar maal rukt ze er aan, dan gaat ze naar 't raam en tracht door roepen en kloppen de aandacht te trekken. De wind raast en tiert om haar heen en gooit de losse takken tegen de vensters. Nergens vindt ze gehoor, totdat ze schreiend van teleurstelling en onmacht den terugtocht aanvaardt. Wat zal ze zeggen, als ze thuis komt aan haar ouders en aan Wiecher, die daar verlangend ligt te wachten. O, hoe wreed, hoe nameloos wreed is toch Harm Luten! Na de boodschap, die dominé hem vanmiddag bracht, moet hij toch wel aannemen, dat er voor Wiecher bij hem geklopt wordt. En dan geen gehoor te geven.

‘O, Haarm,’ zegt ze, ‘het is te hopen, dat dit niet op je huefd neerkomp. O, Haarm, Haarm, wat zin ij haard.’

Met moeite bereikt ze haar woning. Diepe verslagenheid staat op haar gelaat te lezen als zij binnenkomt.

‘Ik hebb' overal anklopt, maar gien geheur kreeg'n. D'r was ok niks gien locht te zien. Zie hebt zeker al op bedd' west.’

Niemand zegt een woord. Moeder Annechien schenkt haar gauw een kop koffie in. Zwijgend drinkt Roelfien het op. Dan gaat ze naar Wiecher en neemt zijn hoofd in haar arm. Stil drukt ze haar gelaat tegen het zijne. Wiecher ziet haar aan.

[p. 215]

‘'t Is niks,’ zegt hij, ‘mörgen komp er weer 'n dag, wil wij hopen. Nou wil 'k maor wat slaopen. Hij steekt Rieks en Annechien een hand toe en houdt de hunne een oogenblik vast.

‘Volk, ij moet ok maor hen bedd' gaon. As ik wat neudeg zin, roep ik.’

Hij keert zich een beetje om en sluit de oogen. Als Roelfien na een poosje gaat kijken, ligt hij rustig te slapen.

‘Rieks mot maor hen bedd' gaon,’ zegt Annechien, ‘dan blief wij nog 'n toertien op tot 'n uur of twaalf, dan roep wij je wal.’

‘Liekt dij 't niet goed toe, Annechien?’

‘Och, dat wee'k niet. Het liekt niet minner as gister en eergister, maor wij kunt nog wal eem zitten.’

‘Zul wij scheper zienent dan ok waorschouw'n?’

‘As 't niet veranert niet, zoo lang as 't zun weer is. Heur d' wind nog is boezen. Hoe is Roelfien d'r wal deur komm'n!’

‘Dat mus, moeder, dan kun niet aners en ik mus gaon.’

‘Hest geliek, kind. Moar 't hef niet baoten meugen.’

‘Misschien hebt zie 't ok niet heurd, d'r was 'n boel wind.’

‘Misschien...’ zegt Annechien, ‘misschien...’

Als tegen den morgentijd de storm is uitgeraasd en de regenvlagen zijn opgehouden, heeft ook Wiecher rust gevonden. Hij is vredig ingeslapen en niet meer ontwaakt.

Moeder noch Roelfien hebben het geweten. Ze zijn den heelen nacht opgebleven en telkens als Roelfien g[i]ng kijken, sliep hij gerust, tot opeens de adem stil stond en Wiecher Luten voor altijd is heengegaan. Gestorven zonder zijn ouders!