Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw

meer over deze tekst

Informatie terzijde

Brieven der gemartelde apostelen
Toon afbeeldingen van Brieven der gemartelde apostelenzoom

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1,98 MB)

ebook (4,53 MB)

XML (0,16 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

non-fictie/brieven


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Brieven der gemartelde apostelen

(1675)–Govert Bidloo–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 31]
[p. 31]


illustratie

Thomas aen Symphorosa,
Gevangen, en namaels tot Trivoli met hare twee sonen gedood.

Thomas toegenaemt Didymus, dat is, Tweeling, na veel om-swervens, tot Calamina, van de wilde inwoonders, met gloeiende platen geschrookt, in een oven geworpen, en in de zijde met een spies door steeken.

 
'k HEb lang getwijfelt, wie soo moedig was, dat ik
 
De woeste baiaert, daer ik selve noch voor schrik,
[pagina 32]
[p. 32]
 
Van mijn rampsaligheyt, voor hem sou op doen durven,
 
Hier sag ik 't ongeloov', gantsch overtuygt, besturven,
 
Daer licht-geloovigheyt beschaemt als karmozijn.
 
Gints 't lichaem in gewelt, daer weer de ziel in pijn.
 
Daer woelde wil, en kracht na vuur, en pick-kaers-droppen
 
Gesterkt van hooger hand, om onder 't hart-aer-kloppen,
 
De Christen-helde-deugt te wapenen, met moed.
 
Toen schoot my in den sin dat Symphorosa 't bloed
 
Van eyge kinderen, om God, aen God durft geven;
 
Wien had ik beter, dan die kruys-heldin, geschreven?
 
So u dan muur, noch hout te nauw gevangen hout,
 
Dit blad de trouwe sorg van mijnen vriend betrout,
 
Door traly, reet, of scheur tot u kan door-gang vinden;
 
So vang, eer my de vlam der wraek komt te verslinden,
 
De weer-gloed van die vlam, die 't ingewand verteert,
 
In liefde tot Gods roem; ach! God ik ben verheert,
 
Door de eyndelose kracht van uwe wonder-werken,
 
Mijn tong had eertijts kracht van broederen te sterken,
 
Om in Jerusalem met u ter dood te gaen:
 
Nu is mijn hert gehert, wat hoogers te bestaen,
 
Schoon my uw lip niet troost, voelt sich mijn ziel bestralen
 
Met geeste-kracht, te groot, voor aertsch verstant te malen.
 
Mijne ongeloovigheyt, die in veele eeuwen noch
 
Een schand-naem strecken sal, en sy verdient het, doch
 
Gy weet, hoe sy my smert, mijn God, begeert uw wonden
 
Niet meer te voelen, neen, ik tracht de diepen gronden
 
Van uwe wijsheyt nu te lootzen, met verstant,
 
Dat al wat buyten u te weten waent, verbant:
 
Mijn Heer! mijn God! ik wil't verrese Lijk niet raken,
 
't Leet-teken van de lans, noch nagelen genaken;
 
Maer u omhelsen, in een nederig geloov',
 
Gewillig blint in 't sien, in 't hoorlijk hooren doov'.
 
'k Heb Parthen, dat ten Noord het land siet, daer de Tyg'ren
 
En Panthers grimmelen, 't gebert ten lucht siet styg'ren
[pagina 33]
[p. 33]
 
Ten zuyden, daer men sich met vissche-vellen kleet,
 
De woeste land-aerd visch, en zee-gedrochten eet,
 
Mijn God ten dienst besocht. ik schrikte swarte Mooren
 
In AEnthiopien Gods Wetten te doen hooren:
 
Maer wie, die krachten krijgt van God, als ik, versuft
 
Voor hem te gaen? wie wert door 't blickeren verbluft
 
Van 't opgespalkt gesicht? 'k heb vele doen versoeien
 
Hare Afgod-hoofden, die langs de open wegen groeien,
 
Haer vleugel-paerden, en tien-armig Goden-rot.
 
Die wilder waren, haer gewas, en gomme-got
 
Om Christus, doen vertreen, in rook, en vonk verswinden.
 
Toen trok ik, daer ik nu mijn rust-plaets hoop te vinden,
 
Na Calamina, daer de wreedheyt al den dag
 
My dreygd met felle straf; daer de uytgelate lag
 
Der Sonne-priesters, my geboeit, in de ooren schatert.
 
De dreun der dart'le dans, en koper speel-tuyg, klatert
 
Uyt land, en lucht weêrom, hier hael ik, spijt de wraek,
 
De leef-lucht in, wijl ik van hooger liefde blaek.
 
Ik durv de grage keel, der gapende oven naken.
 
Het dom'len van de vlam, het damp en vonken braken,
 
Verbaest my minder, dan haer knagende gewis.
 
Ik leev' in louter licht, schoon my een duysternis
 
Van rook, en asch beswalkt. sy dreygen mijne handen
 
So ik my niet bekeer, (so noemt men het) te branden
 
In gloeiend koper. neen, gy sult den dag niet sien
 
Dat ik om uwe straf't ontvlieden, God sal vliên.
 
Mijn vast geloov' is nu die dorpre vrees ontwassen,
 
Gaet, ringeloort met kerk-en wrede straf-grimmassen,
 
Uw wilde land-man, die, om voor een Heylig by
 
Het volk ge-eert te zijn, sich self de tiranny
 
Van riet, en reyse-roê, het yslijk yser snerpen,
 
Het voet-bal schrooken, u ten dienst, wil onderwerpen.
 
Wy vlieden dese schand, men kooptse om niet te duur:
 
Maer vlieden niet, om God, voor water, swaerd, en vuur;
[pagina 34]
[p. 34]
 
Neen kuysche kruys-heldin, dat doen verwysde herten;
 
Niet onse, die de dood. indient 't hem lust, selfs tarten.
 
Wy moeten proeven, van on winnelijke kracht,
 
Die 'k weet, dat gy in my, en ik in u verwacht,
 
De werelt laten sien. de raserny verstommen.
 
Ik sie de vonken, die in 't oog der wreek-lust glommen,
 
Door Martel-bloed geblust, van schaemt sich sluyten, met
 
Het oog-lid van berouw: ja self de Moorder-smet
 
Door wanhoop aegevoert, af-krabben met de nag'len
 
Van 't nijpende gepijns, haer hooft met wee behag'len:
 
Maer 't Christen hert is niet in 't sien der straf vernoegt,
 
Vergeven, is het best dat sulke zielen voegt.
 
Wy moeten God, die ons het leven leent, het leven,
 
Wen hy het eyscht, weêrom, doch sonder morren, geven,
 
Nu eyscht hy 't leven; maer belooft een eeren-palm
 
In 't ander leven, ach wanneer sal het getalm
 
Van dit verdrietig lijf, wanneer ten eynde raken!
 
Maer laet ons noch een poos, vrindin, volstanding waken.
 
Wat goedheyt kon het ons vergeven? soo 't gemoed
 
Den Hemel wijg'ren dorst, een hand vol rottig bloed.
 
Sou ik, of gy haer de eer, (dunk dit eens na) wel gunnen,
 
Van yets uyt vrees te doen? soud gy wel dulden kunnen,
 
Dat de Afgodist uw kind, of na-neev' noch verweet,
 
Ia sou de ziel, die noyt het sondigen vergeet,
 
Sich niet verkniesen? so uw breyn u bracht te voren,
 
Dat gy gedreygt met straf, een Af-god leende uw oren?
 
Wy zijn te vast in 't woord, te na aen 't starre-dak;
 
Gewis wy vreesen niet dien derelijken smak.
 
Ik hoor, manhafte Vrouw, dat sy u dikmael streelen,
 
Ook dat sy dreygen, met ziel-smettende bordelen:
 
Maer, so mijn voorbeeld dient, ik ben ook heusch gestreelt.
 
Het land daer ik nu ben, knielt voor een sonne-beelt
 
Haer God, met nare dienst. 't schijnt sy die Gods-dienst halen
 
Uyt 't eeuwig sien der Son, die hier so kort, sijn stralen
[pagina 35]
[p. 35]
 
Op 't aertrijk schiet, dat hy, so swart de leden verft,
 
Dat niemant heir geteelt, selfs die ook sterft, besterft.
 
De een mest met menschen-vleesch, den anderen met kruyden,
 
De menschen, beestig wild, gelegen in het Zuyden.
 
Maer hoe ik ben gestreelt, 'k ben nimmermeer vervoert,
 
Noyt door een water-bel van yd'le gunst beroert;
 
Om yets dat hare wet mocht willen, ook te willen.
 
De God-verloofde ziel moet niet aen 't aertsche tillen,
 
O! neen dat kan niet zijn; ten minste ik vrees die val
 
In Symphorosa niet. ik weet, de geylaert sal
 
Uw kuys-aerde eerbaerheyt met minne-tockelingen
 
En sachte kosery vol gloed, en drift bespringen,
 
So gy, dat gy wis sult, sijn eerloos aensoek doemt,
 
So sal hy, daer altijt de onkuysheyt mê verbloemt
 
De menschen sich vertoont, u tot den echt versoeken,
 
By hel-rivier, en vlam, by 't altaer sich vervloeken,
 
Dat hy u, op die wijs, wil hoeden van de straf;
 
Dan is 't uw tijt, sla dan sijn bede alleen niet af;
 
Maer toon u moediger: dan moet gy 't ydel pracchen,
 
Die laffe kinder-kunst, beschimpen, en belacchen.
 
Elk tonen, dat die strijt, uw ziel in 't minst niet raekt.
 
Dat gy een swaerder wacht, of 't zegen-lied al maekt,
 
Dat gy, sijn kracht ten spot, in vrolijkheyt, sult singen.
 
't Valt hart, dat weet ik wel, het bloed van lievelingen,
 
Van vrinden, door de beul te sien vergieten; maer
 
Het is wat anders, self sijn kind'ren, in gevaer
 
Sijn eygen vleesch, en bloed in doods-schrikte beogen.
 
Sta Symphorosa sta, blijv' moeder, hou mêdogen,
 
Maer kreuk niet voor 't gekraek van 't brandent been, 't gemoet,
 
Dat rustig jongen wacht uyt sulk een Phoenix-gloet.
 
Gy hebt haer onder 't hert, met walg, en smert gedragen;
 
Een doodlijk sweet gesweet, eer sy de werelt sagen.
 
Gy gaeft haer 't leven met uw lieve bed-genoot
 
Naest God, nu sweet gy weer, om haer uyt uwen schoot.
[pagina 36]
[p. 36]
 
In 't leven sonder dood, dat kan geen moeder liegen
 
Sy geeft haer garen 't best, vervrolijkt te sien vliegen.
 
Dus hebt gy uwe soons, ô! moeder, weer herbaert.
 
Den Hemel haer beschikt, en voor de Hel bewaert.
 
Gy zijt een vrouw, ô! ja; maer sulke een, die de mannen
 
De laffe vrouwen-aert leert haten, en verbannen.
 
Gy geeft de kinderen, en u de wraek, 't is veel,
 
't Is boven 't salig loon dat sy, en gy, sult winnen.
 
Mijn yver blaekt, als my de blijdschap komt te binnen,
 
O! Symphorosa, van ons naderend geluk.
 
'k Vervolg mijn dood, die noch, O! smertelijke druk,
 
Mijne uytgestrekten arm weet listiglijk te ontspringen,
 
So stip met mijne wil, als immer jagers gingen
 
Op schichtig wild, ik vlieg als sy, door heg, en haeg
 
Van schrik, en tegen-spoed. ik kruyp, ik wroet, ik waeg
 
Mijn selven in de ruygt der twijfel-kreupel-bossen,
 
Maer raekse door, en die noch nauweklijk ontwossen
 
Sie ik de modder-poel van ongeloov in 't hert,
 
Die van godvruchtigheyt voor al gevloden wert,
 
Sy is te diep, en kan de voet te licht bedriegen,
 
Met door de boven-korst de weeke grond te liegen.
 
Dus suckelt mijne geest, om een mael het genot
 
Te ontfangen van mijn werk, dat noch helaes! door 't slot
 
Der bleek-besturve dood voor my blijft opgeslooten.
 
Kon ik sijn schuyl-hoekx-deur van grendelen ontblooten,
 
Ik bracht hem voor den dag; mijn ziele-suster, laet
 
De bloode werelt, die sijn scherpe schigten haet
 
Voor 't moord-nare aengesicht, en holle wink'len schricken
 
't Geruste hert gevoelt noch trek, noch kleur verblicken.
 
De Heylant ging my voor, so doe ik u, gy ook,
 
Stap uwe kind'ren voor, my na in de offer-rook.
 
So u de werelt vraegt waer Thomas is gebleven?
 
Seg dat ik in geloov', om God, verloor mijn leven.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Algemene gebruikersvoorwaarden
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken