|
| |
| |
| |
Sevenste en leste deel.
Den Coninck Tersides met syn Hof-gevolgh uyt
Wat over-schroomelyck gesucht heeft my bevangen,
Om dat ick niet en doen, als dagh en nacht verlangen
Naer myne Dochter de Princersse Theocrien
Dyn ick acht daegen heb gemist en niet gesien
t'is om syn hert te sluyten
Voor die het overpeyst ...k'heb binnen t'Hof, en buyten
Doen vragen t'alle kant, maer niemant daer van weet
Te spreken t'minste woordt:
tot grooter druck en leet
Van myn heel Hof-gesin ... k'en kan het niet verkroppen,
Waer 't dat terstont de doodt aen myn Palleys quam kloppen,
T'en sou geen wonder zyn, om my te haelen, want
K'en soeck geen leven meer,
Voor 't Persiaanse Ryck door Amurath begonnen
En al te haestelyck wraakgirigh af gesponnen.
Om synen geilen lust te blussen aen myn bloet,
Dat sy daerom misschien nu eeuwich treuren moet,
Die Prins Theodorick had voor syn Bruyt gecosen,
Sou die niet vindtbaer zyn, oft door t' verwarelosen
Tot ongeluck geraeckt ... gaet op haer Camers soo
Eens naer haer Cleeren sien,
voor waer t'is niet van noo,
Sulck aensien baert meer druck, wat wilt g'u onderwinden,
Ghy sult daer het Ciraet van al haer cleeren vinden
Met de Juweelen, die sy oyt gedraegen heeft:
Is't waer Jouffrouw, is't waer, eylaes! dit seggen geeft
My al te grooten druck en een quaet achterdencken
Dat sy verdroncken is, het sal myn leven krencken,
Want 't waer is, oft dat jemand haer heeft omgebracht,
Ick ben daer voor in pyn,
stelt sulckx uyt u gedacht,
Haere voorsichtigheyt sal dat genoech beletten
| |
| |
De minne-slopen sien naer geen recht oft geen wetten
Sy zyn te wonderlyck en van een slimmen aert,
Dat's niet, dus bid dat g'u daer in niet en beswaert:
Sy is misschien in't stil vertrocken, om te weten
Waer Amurath verschuylt, die sich soo had vermeten
Te schenden haere Eer, gelyck hy heeft gedaaen:
Wel sou sy dan daer naeckt en sonder kleeren gaen?
Gesien ghy selver seght geen lyf gewaet te missen,
Hoe sou het dan geschiên ... my dunckt dat nae myn gissen
Dit sotte praatjens zyn ..
Eenen Pagie uyt.
... want u Hooghmachtigheyt
Gelieft te hooren: wat voor nieuws my is geseyt
Als dat Oépdipus is hier in stadt gekomen
Met den Prins Amurat gevangen, en genomen
Om u te leveren in handen:
Noyt brocht men aen een Vorst van Persen blyder maer.
Men siet veel duysende van menschen saem vergaeren
Om desen siel te sien, en noch meer te beswaeren
Om t' grousaem schellem-stuck aen u Princers begaen:
Wel tot myn ongeluck, want die het heeft gedaen
Is d'oorsprongh dat myn bloet door wraak-lust schuymt in d'aders..
Gaet seght dan Capiteyn van myne lyf bewaerders:
Dat hy de straten vast aen alle Cant beset
En op't gedringh vant' volck een uytersten wel let,
Dat geen veradery somwylen wort gebrouwen
Tot baet van Amurath t'gen y langh sou berouwen:
Verschynt de koets met de doode lichaemen van Amurath en Theocrina met twee bewaerders oft wachten.
Siet de besloten koets van alle cant bewaert
| |
| |
En vol van vreese om den Hel-hondt te aenschouwen
wie sou daervoor niet grouwen
Om syn bedreven quaet, een monster van natuur,
Dat hem op comen sal te bitter en te suur
Als hy op het schavot verschynt, en wordt in handen
die moet hem levend' branden.
Dat waer te soeten doodt, hy dient van lit tot lit
Gesneden heel van een, oft dat m'hem levend' sidt
In d'olie wanneer syn handen en syn voeten
Eerst zyn van't lyf gehackt, als sulcken schelmen moeten
Mishandelt worden naer verdienst:
Waer maer myn Dochter de Princersse Theocrien
Daer tegenwoordigh by als-men hem om sal bringen,
Sy sou hem sonder faut een ander liedt doen singen...
Oédipus uyt.
Groot-machtigh edel Vorst, verschoont myn langh vertoef
Van d'overcomt, dyn ick nu doen met een seer droef
En druckelijck gemoet, en brengh u den gevangen ....
Wel wat is dit geseyt, daer ick met groot verlangen
Soo langh heb naer gewacht, zyt gy daer om bedruckt?
Met reden, om dat myne saeck soo is misluckt.
Misluckt, dat baert my pyn, is hy u dan ontloopen?
Dat waer noch erger, neen, ick sou het dier bekoopen
Want ick hem niet en had tot syne straf bewaert,
Wat reden hebt gy dan die uwen geest beswaert?
| |
| |
Om dat hy doodt is, en niet meer als voor in't leven,
Jae 't hert uyt 't lyf gehaelt, naer dat hem was gegeven
Den doodt-steêck van een Vrouw in syn gevangenis.
In syn gevangenis vermoort? seght wie het is
Die dese moordt bedreef, om my daer aen te wreken,
Dat is te veel gevraegt, ach! ick en can niet spreken
Van vreese die my dreyght, om t' onderstaen de straf
Die Amurat self heeft verdient, schoon ick daer af
Te voren oyt en wist: hoe dese avonturen
is dat waer, gy sult de doodt besuren
ô neen, schoon dat den rouw
Van sulcken treur-spel schier (tot een bewys van trouw)
Myn ingewant verteirt, en 't herte schynt te scheuren,
Hebt gy iet meer als dese moordt dan sien gebeuren?
Noyt selver aengesien, dat sweir ick u met eedt,
Maer soo 't my is geseyt, is't al te schelms en wreedt
wie wasser dan hand-dadich
Van dese grousaem moordt;
Myne onnooselheyt .... ick segh 't u met een woordt:
U Dochter Theocrin heeft Amurath vermoort,
En selver met haer handt syn hert uyt 't lyf getrocken,
Jae ... doet my vry met stocken
De Leden slaen van een want dat niet waer en is ...
Hoe quam myn Dochter daer in de gegangenis,
Want ick met u verlof den handel mach ontdecken
Sal ick de saeck gelyck het is geschiet vertrecken,
En daer zyn noch al meer als ick getuygen van
| |
| |
Te weten hoe dat my een frissen Edelman
(Daer ick hem voor aensach) wist aerdigh wys te maken
Dat hy uyt Persen quam, op dat hy sou geraken
By Amurath den Prins, en hem te spreken aen:
Waer over dat ick hem terstont daer by liet gaen,
En hebbe op't gerucht (dat ick daernaer oock hoorden)
De deur ontsloten, als den Eelman sprack van moorden
Soo als het is geschiet, dat Amurath daer lagh
Als eenen Martelaer mishandelt soo men sagh,
De Wacht oock op de been geraeckt, die wilde weten
Wie desen Eelman was, en met soo een vermeten
Dit schelm stuck had gedaen van niemant oyt gesien
Sulck Heroiken daet, hy sprack k' ben Theocrien
Des Coninckx Dochter, die heb' Amurath doorsteken
Om myn geschonden Eer (door hem berooft te wreken
Tot een verwonderingh van my en ander meer
Die 't hebben aenghehoort: Oédipus om d'eer
Van soo een Eel princers, in't minste niet te kroken,
En ded' haer geen gewelt, heeft m'in dit feyt gewroken
Uyt medelyden dat men haer soo had vercracht,
Gelyck sy selver seyd: in't doen van haere clacht..
Ick bid u seght my eens, waer sy toen is gebleven:
Dat swygh ick om de schand',
K'wil 't weten, spreckt wie haer vermoorde,
Waer schuylt myn Dochter dan, dat men haer niet en siet,
Dat weet den Hemel, maer voor my k'en mach 't niet seggen;
Die my den rechten grondt daer van niet uyt wil leggen
En langer veynsen derf, die sabel ick den kop,
hy treckt den Sabel.
Oft doen hem aenstonts soo verworgen met een strop,
| |
| |
Ick heb genoech verstaen, spreckt, oft ick sal my wreken,
U Dochter Theocrin haer selven heeft door-steken
Als een Lucretia, daer niemand van en wist,
Doorsteken selfs haer hert, myn bloet in d'aders kist
Van gramschap, ô gy schelm, gy sult my dat betaelen
Al sou ick u daerom oock t'hert uyt 't lyf doen haelen,
Groot-machtigh Vorst bedaer, en leeft naer rêen en wet,
Waerom en hebt gy haer verwaentheyt niet belet,
Eer sy haer ded' te cort,
wie had oyt connen peysen
Dat een uytsinuch mensch soo listich hem sou veysen
Om sulcken quaet te doen, t'gen selden is gehoort,
Dat jemand' in het stil syn eygen selven moordt
En neemt soo onbedacht wraakgierigh sy jonck leven,
Het lichaem van den Prins seer schroomelyck gewondt,
By t'lyf van Amurath, ô spyt! van soo een hondt
Die beter op een rat sou passen voor de Raven
Als by soo een Princers, die dient te zyn begraeven
En als den Broêr verbrandt, om dan den overschot
Dat van haer assen comt te offeren aen Godt...
Gaet brenght hun alle twee hier onder myne oogen,
Hoe sal den Vorst t'gesicht van soo een schelm gedoogen
Om voor ons aen te sien, t' strydt tegen de natuur:
T'en schaed' niet, schoon dat het aen my noch viel soo suur,
Ick wil hem nochtans sien: dus doet naer myn bevelen
Oédipus cum suis binnen.
Die soo de prysbaer Eer van eenen Coninck stelen,
| |
| |
En zyn niet anders weert als 't raven aes te zyn
Voor u Hooghmachtigheyt verwecken in't aenschouwen
Dat uwen Eeldom al te spytigh sal berouwen,
Dus laet het lichaem daer,
Men brenght het lichaem van Theocrien ten toon
Authenor.
Ach! daer is Theocrin,
Ters.
soo vreeselyck gewondt,
Ey laet my dat een sien,
Staet-Joufr.
myn hert aen stucken scheurt
Van droefheyt ... Ach wil wyken ...
Sulck yselycken spoock en sal u niet gelycken:
Amuraths lichaem uyt.
T'is te afgryselyck om sien, ick bid bedaer,
Siet daer is Amurath eenen aerts Moordenaer
Niet weert om hier ontrent soo eenen schelm te toogen,
Vertreckt en draeght den hondt terstont uyt myne oogen,
Ick heb genoech gesien tot myn te haatigh spyt ....
Ghy schelm Oédipus, had gy myn kindt bevrydt
Van soo een ongeluck toen sy haer heeft doorsteken,
T'en hadde niet gebeurt, dus sal ick my oock wreken ...
Ick wil, en oock begeer dat men Oédipus
Syn hooft terstont af-slaet ... men moet sulck volck aldus
Doen straffen, die niet wel op hunne saken letten,
Dees uytspraeck van myn doodt stryd' tegen alle wetten
En myn onnooselheydt roept wrake voor Godts Troon,
U onvoorsichtigheyt verdient geen ander loon ...
Volbrenght dan mynen last, daer valt geen tegen seggen,
K' wil dat men t' lichaem oock van Amurath sal leggen
Op 't rat als t'is onthalst, en t'hooft op eenen staak
Tot een gedachtenis van myn genomen wraak,
Soo langh tot dat het vleesch van raven, en van kraeyen
Sal wesen gekrast, en hun daer med' versaeyen ...
| |
| |
K' wil oock dat men sal doen schryven op het rat:
Hier leydt het lichaem van den Moorder Amurath
Een dobbel Princel beul, en daer by een Verrader,
T'en is geen wonder, want den duyvel was syn Vader.
Men maeckt de byl gereedt.
Genade, machtich Vorst van 't Persiaanse Ryck,
Terwylen dat ick noyt het minste ongelyck
laet hem den kop af houwen,
O Vader Jupiter, hoe cont gy dit aenschouwen
Volvoert myn last, en laet de moort byl door den hals
Een roode bloet spoor doen:
ras wilt u hooft dan buygen,
hy wort onthooft.
Helpt Goden, en neemt wraak
Van myn gerechtigheyt tot uwe straf volbracht
En naer myn wil geschiet:
wie had sulckx oyt gedacht?
Nu daer med' niet voldaen, men dient tot offerhande
Van Jupiter het lyf van Theocrin te branden
Gelyck van haeren Broêr, dus maeckt het vuur gereet
Op dat ick niet meer sien den oorsprongh van myn leet ..
binnen
Authenor.
Uyt dit wreet voorgeval (soo schandelyck begaen
Gelyck het is geschiet) comt anders niet te blyken
Als een boosaedigheyt van die het heeft gedaen
Te weten Theocrien, by een Leeuwin te g'lycken.
Wie sulcken wreetheyd pleeght in eenen valchen schyn
Van die hy niet en is, is weert daerom te schouwen
Meer als een wreet Serpent gewoon syn vuyl fenyn
Op die het terghen comt, van gramschap uyt te spouwen
| |
| |
Oogh-schynelyck gethoont, daer Theocrien van geest
Een waer getuygenis, alsmen wel magh gelooven:
Hoe sy met Amurath moordadigh heeft geleeft
Wanneer sy hem in schyn van Man quam t'leven rooven.
Wie sich dan noemt te zyn, en niet en is die lieght,
Dus segh ick valschen schyn, en sonder zyn bedrieght.
Al binnen.
Verschynt een groot vuur, waer in de lichamen van Amurath en Theocrina liggen en branden.
Soo sagh-men t'leven met de doodt haer selven menghen,
En naer het sterven door het vuur geheel versenghen,
Gecomen van een bloet, een vleesch, en van een been,
Terwyl het op dees aerd' sou blyven samen een.
Als het in stof en assen sal verandert wesen
Daer het van quam, en niet meer zyn gelijck voor desen.
Dit heb ick langh gewenscht, om eens te zyn verlost
van al de sorgh, die my veel tranen heeft gecost.
In't over-peysen: hoe ick op het lest sou varen,
En wil op dees manier u 't selven openbaren,
Dat is alsoo de doodt te soecken sonder schrick
Te hebben van de doodt op desen oogen-blick ....
Dit geseyt hebbende springt in't vuur en verbrandt.
Helpt Hemels, wat is dit, syn selven om-te-bringen
Gesont en wel te pas met in het vuur te springen,
Is al te schroomelyck om sien aen eenen Vorst,
Die 't Stamhuys van syn Ryck met t'eygen bloet bemorst.
Geen hatelijcker quaet dat tegen alle wetten
Is strydende, wanneer men can de doodt beletten
| |
| |
En dat-men 't niet en doet, eylaes! is dat geen schandt!
O noyt gehoorde daet, te sien in vollen brandt
Soo eenen Vorst vergaen, die noch al langh sal blyven
In myn gedachtenis, waer van men wel mach schryven
Soo als hy heeft geseyt: dat t' leven hem verdroot,
En moest te samen zyn gemengelt met de doodt.
De bloet-dorst was te fel en al te wreet aen't hollen
Als sy op't beul-tooneel sagh soo veel koppen rollen
En sticken in hun bloedt, dat sy den Koninck oock
Doet snevelen en vergaen in vuur, in vlam en roock
Tot ondergangh van t' Ryck en schrick van al haer Volcken
Die droef zyn totter doodt:
de Son duyckt in de wolcken
Gelyck als weygerich dees' grouwels aen te sien
In Tersides, en syne Dochter Theocrien.
Wee die het sweerd van wraak heeft uyt de schee getogen
Om ander quaet te doen: dan siet men wat vermogen
De grousaem wraak al heeft op s'Werelts Moort-toneel,
Alwaer dat jeder-een syn Rol cryght en syn deel.
Den eenen om syn leet door moordery te wreken,
Gelijck in Theocrin genoechsaem heeft gebleken:
Den anderen tot luck van syne salicheydt,
(Geloovende in Godt eeuwich gebenedydt)
In d'oeffenigh der Deught den tydt wel te besteden,
En syn vermaeck heeft in Godtvruchtighe Ghebeden,
Die wordt daer door van Godt gezegent en bemint;
En ieder-een alsoo loon naer syn wercken vint.
| |
| |
Gelyck de wreetheyt van een Leeuw, Slangh oft Serpent
Is grousaam aen-te-sien: noch erger was het wreken
Van Princers Theorien (door Amurath geschent
En van haer Eer ontrooft, als sy hem heeft doorsteken
Ja t' hert uyt t'lyf gehaelt om syn bedreven quaet,
Dat voorts gecomen is uyt belgh-sucht, nydt en haet,
Soo dat sy alle twee wel zyn te vergelycken
Hy by een hels Serpent, en sy by een Leeuwin,
| |
| |
In dit Treur-spel verthoont, waer by dat comt te blycken
Wat lyden voorts comt uyt een vals bedrogen min,
Wraakgiericheyt en lust tot moordt, de grootste plaegen
Die jemant door de vrees der straffe can verdraegen.
EYNDE.
Waerheyt Baert Nyt.
|
|
Auteursrechtvrij