|
| |
| |
| |
Dit es en expositie vanden viere vingheren
ende vanden dume.
Daer staet ghescreven: Invenite,
In manus ejus sunt fines omnes terre.
In Gods hande sijn alle inde
Van ertrike sonder wederwinde;
Want hi beghin no inde en heeft,
Soe int hi hem daten gheeft.
Wie comen wille in siere hant
Daer boven in sijns vaders lant,
Die sal moten ter Gods ghenaden
10[regelnummer]
Opclemmen met vijf graden;
Want die mensche heeft vive
Vingheren, als men 't bescrive.
Elc vanden vingheren heeft drie grade
Met te comen in Gods ghenade,
Sonder die dume; die heefter twee,
Hem en behoerter oec niet mee.
Een meester sprac tot eenre stonden:
In den dumen sijn doetsonden.
Dat comt wel bi redenen an,
20[regelnummer]
Alsoe als men 't merken can.
't Ghepuls comt uter herten aderen:
In den dume es sijn vergaderen,
Des willen meesteren vroet
Dat voer hem brenct herten bloet.
Den dume heeft wederstaet,
Want doch vorder nie en gaet.
Ghelijc dat ghepuls meer noch min
Ruert, soe ruert des menschen sin,
Consciencie, ende doet orconde
30[regelnummer]
Des minschen sine hoetsonde.
Als men die sonden wederstaet
Soe es die dume die ierste graet;
In dietschen heet men Berouwen alsoe.
Als men betughen sijn twee graden,
Wanneer die mensche werdt beladen
Met rouwe, dat comt uut ·II· siden.
Als wi aensien verloren tiden,
Ende niement sekerlike ende heeft,
40[regelnummer]
Want niemant sekeren tijt en heeft;
Soe moghen wi dencken: ‘Lieve Here,
Als ic hier wesen sal nemmermere,
Soudic moeten doen versellen
Metter wormen uter hellen
Om die sonden, daer ic in ga!
Soe eest best dat ic 's ave sta.’
Want anxt comt, als ic scouwe
Dander brenct hope ende minne,
50[regelnummer]
Als 't een mensche deuct met sinne:
‘O lieve God, o lieve Heere,
Nu hulpe mi met dijnre leere
Dat ic ghewinnen der ghenaden,
Die den salighen es beraden
Daerboven in den hoghen trone,
Daer berou es meest van lone.’
Als men heeft den graet ontfaen,
Soe wilmen toten anderen gaen,
Die hiet bi namen Confessio;
60[regelnummer]
Die noemt men ende hiet men also,
| |
| |
Index hiet men oec bi stonden;
Want hi es een wiser vonden
Van dinghen, die men niet en wiste;
Hi wist bi wilen oec bi liste
Dien priester, als hi biechte hoort;
Si mesdoen aen eens anders woort.
Dese vingher brenct die grade,
Die ons helpen ter Gods ghenade;
Die ierst es Vordachticheit,
70[regelnummer]
Want wie sine biechte seit
Die moet sijn voirdechtich,
Sal hise spreken almechtich.
Die ander graet die heit Waerheit;
Loghene en dochte niet gheseit.
Oec soude een minsche billec mede
Noemen tijt, stonde ende stede,
Hoe hi sonde dede ende waer,
In welk stadt, in scemelen vaer;
Want menich minsche seit bi stonden:
80[regelnummer]
‘Heere, ic belie mine sonden;
Ic hebbe ghebroken die ·X· gbebode,
Ende hebbe mesdaen jeghen Gode,
Ende jeghen die Heileghe Kerke.’
Maer si decken die blote werke;
Dat es t' onrecht, sire ghebiet
Op dat men 't weet ende niet en liet.
Die derde graet heit Ontfarmen;
In den herten sal men 't karmen
Ende denken: ‘Lieve Heere,
90[regelnummer]
Ic en wil sondeghen niet meere;
Want God sprac selve in der nuwer ee
Tot ons allen: Non peccate!
Wille niet meer sonden in dit leven!’
Soe wort di dine sonden vergheven.
Als een minsche te biechten gaet,
Ende sine sonden al overslaet,
Heeft hi wille ten andren daghen
Sijn leven met sonden voert te draghen,
Hem en hulpt gheen absolveren,
100[regelnummer]
Hi en hebbe wille weder te keren;
Maer als hi sine biechte seit,
Heeft hi meinen ende willicheit
Soe sijn si vergheven ende vergaen
Alle sine sonden ende mesdaden.
Des ander daghes laet hi hem dan raden
In sonden, dat es op nuwe sorghen;
Maer wille heeft dierste al verborghen.
Salich es hi, die 't volstaet
110[regelnummer]
Metten goeden wille, ende altoes laet
Sonden, ende exempel gheeft
Metten werken dat hi wel leeft.
Die derde heet Satisfactio;
Penitencie dat maect ons vro;
Tusschen Gode ende den sondare.
Die vingher langher es voer waer,
Als ic u toenen sal, hoert er naer,
Berou ende Biecht es cort ghedaen;
Penitencie moet langher staen.
Si can ons te graden brenghen:
Almoessen, vasten, bedinghen.
Almoessen, als ic ghemoede,
Want God sprac in dewangelium:
‘Ghef mi dijn herte, sprac die Here.’
130[regelnummer]
't Goet es Gods, ghef hem die ere.
Vasten en can ic niet wel bewisen
Alleen dat men darft der spisen;
Der mesdaet ende oncuysheit,
Dier sal men vasten ende scalcheit.
En ligghen niet alleen in woert;
Maer 't ghewerken met ghebede,
Dat volmaect die heilichede,
Opdat si comen uut goeden gronde;
140[regelnummer]
Dese verdriven ons die sonden.
't Fierde mach een vingher sijn,
Heit Medicus, dat 's Medicijn;
Karitas heit sijn recht name.
Sinte Pauwels sprac wel bequame:
Nichil habuisti. Gheloeft mi das:
‘Al hadde een minsche rouwe van sonden,
Ende reine waer in biechten vonden,
Ende penitencie hadde ghedaen,
150[regelnummer]
Haddi caritas niet ontfaen,
| |
| |
Soe haddi roekeloes verloren
Sijn meeste weldaet, moechdi horen.’
Caritas, dat heiten wi Minne;
Die brinct ons die grade inne:
Minnen Onsen Here voer al;
Dander onsen evenkerstijn
Ghelijc ons selven minnende sijn.
Dat derde vergheven alle scout
160[regelnummer]
Vriende, viande menichfout,
Alsoe als daer ghescreven is:
Debita nostra sicut et nos dimittimus
‘Vergheft ons onse sculde, here,
Als wi die, no min no mere,
Vergheven onsen evenkersten.’
Ghenade sal ons niet verversten.
Die vijfte vingher, die minste was,
Des heet hi billec Humilitas,
170[regelnummer]
Dat es gherecht Oetmoedicheit;
Drie grade sijn hem bereit.
Wie in oetmoet wille volstaen
Moet den ghenen wesen onderdaen,
In regiment oft in der wet.
Dander graet es, ons ghelijc:
Sijn si aerme, sijn si rijc,
Selen wi wesen onderdaen,
Willen wi in vreden staen;
180[regelnummer]
Want si twee effen groot,
Effen sterc ende anders ghenoot;
Willen haer gheen in oetmoet leven
Soe wert hem selven vredelijc leven.
Die derde graet es dat wi mede
Die arme toghen oetmoedichede,
Die onder ons heeten sijn ghestaen,
Als God heeft door ons ghedaen.
Hi was coninc alder heeren;
Nochtan woude hi oetmoet leeren:
190[regelnummer]
Den alre aermsten sondaren,
Die hier in der erden waren,
Nam hi te troesten ende ghinc der mede
Meer dan hi metten riken dede;
Nu hebdi die grade alle vive.
O manne, kindere ende wive,
Denct omme die dume ende hebt berouwen.
Ierst met anxte aen te scouwen
Hoe swaer dat es der hellen pijn;
Dan hebt berou van minnen fijn,
200[regelnummer]
Ende blijft in hope vast ghestade,
Sonder mestroest op Gods ghenade.
Doet biechte met voerdachticheit,
Met waerheide ende ontfarmicheit.
Doet penitencie sonderlingen,
Almoesenen, vasten, bedinghen;
Hebt caritas in uwen sinnen,
Met Gode in der hoechster minnen.
Mint dinen evenkersten ghelijc di,
210[regelnummer]
Hebt oetmoet, blijft onderdaen
Die boven di hebben macht ontfaen
Sonderlingen inder Heiligher Kerken;
Dat sal God in 't hoechste merken;
Daerna dinen rechten heere.
Den aermen die oetmoedecheit leere,
Metten werke ende worden, en es gheen scande;
Het dede die coninc van allen lande.
Soe saltu leven emmermee:
In manus eius sunt omnes fines terre.
|
|
Auteursrechtvrij