|
| |
[De Victorieusen Coninck Karel d'Oude...]
De Victorieusen Coninck Karel d'Oude verlieft sijnde op eene
Jonghe Dochter, schaemde hem zijns Sots voornemens, ende heeft seer eerlijcken de
Dochter met eenen haere Suster uytghehuwlijckt. Bewijsende dat de kracht der
liefden soodanigh niet en is, datse een hoochmoedigh Hert niet overwinnen en
kan.
ELCK eene van u mach vermaen hebben ghehoort, van den Coninc Carele
de Oude, oft wel de eerste: Door wiens heerlijcken aen-slach, ende daer nae
door sijne glorieuse Victorie die hy opten Coninck Manfroid hadde, de Gibellins
uyt Florencien ghejaecht, ende de Guelfen daer weder binnen ghebrocht werden.
Door welcke redenen een Ridder Heer Neri des Vberti ghenoemt, uytte Stadt met
alle zijn Huysghesin ende veel goedts treckende, hem onder niemandt begheven
wilde als onder den arm vanden Coninck Kaerle, daer nae om in een eensaeme
plaetse te wesen, om zijn leven met ruste te voleynden, is hy nae 't Casteel de
Male toeghetrocken, daer hy ontrendt een Booch-scheute verre van andere Huysen
onder eenen grooten hoop Olijf, Noten ende Castaingie Boomen (waer van het
gheweste rijck is) een stuck Lants cocht, op het welcke hy een schoon
ghemackelijck Huys ghebout heeft, ende ter zijden eenen seer lustighen Hof: In
wiens middel hy nae ons ghebruyck overvloedt van Water hebbende, eenen schoonen
klaren Viver ghemaeckt heeft, die hy vol Visschen dede vullen. Ende niewers nae
trachtende dan van sij- | |
| |
nen Hof daghelijcx schoonder te maecken,
ist gheschiedt dat de Coninck Karel by Somer tijden nae 't Casteel de Male
toeghecomen is, om hem wat te rusten, alwaer hy de schoonheydt ende
bysonderheydt van Heer Neris Hof hebbende hooren seggen, dien wille gecreghen
heeft van dien te sien, ende als hy wiste wie hy was, heeft hy gedocht dat de
plaetse eenen Ridder toecomende, die zijn contrary partye hiel, hier te
gemeynsaemder behoorde te gaen, ende oock niettemin gheselschaps, so dat hy hem
ontboden heeft, dat hy alleene met vier van zijn Edellieden wilde den
naestvolghenden nacht in zijnen Hoff comen eten. Het welcke Heer Neri seer wel
behaecht heeft, dewelcke heerlijcken toebereyt ende order gegeven hebbende op
al 'tgeene datter te doen stont, den Coninc het alderblijdelijckste
ontfanghen heeft in zijnen Hoff, dat hy mocht ofte wiste. Ende als de Coninc
dien over al doorsien hadde, ende insgelijcks het Huys, de selve seer ghepresen
hebbende, de Tafels ontrent den Viver ghedeckt zijnde, heeft hy de handen
ghewassen, ende is aen eene der voorseyde Tafelen gaen sitten, ende beval
aenden Grave Gui de Monfort die een vande ghene was die hem verselschapten dat
hy neffens hem saete, ende Heer Neri aen d'ander zijde, ende wilde dat
d'ander drie die hy noch mede gebrocht hadde, dienden. Volghende de ordonantie
die Heer Neri ghegheven hadde, waeren daer leckere Spijsen excellente wijnen,
ende den schic was fraey ende prijselijck, sonder datmen daer eenigh gheruchte
ofte verstoornis vernam. Het welcke de Coninck seer gepresen heeft, ende aldus
vrolijcken over Maeltijdt sijnde, ende hun selven in dese eensame plaetse
vermaeckende, zijn inden Hof twee Jonghe Dochters gecomen, elck eene ontrent de
vijfthien Jaren out zijnde, metten hanghenden hayre, dat als goutdraet blonck,
ende een cleyn suyver Provincie Paternosterken, veel eer int aensicht
Enghelkens ghelijckende als yet anders, soo overschoone ende delicaet hadden sy
dat, ende waeren over haer bloote lijf met een dun lijnwaetken wit als sneeu
becleet, welck cleet vanden riem opwaerdts heel nau sluytende was, ende
nederwaerdts wast breedt als een Pawelioen, ende lanck tot op de voeten ende de
gene die voor aen quam, brocht op haer schouderen een paer visch netkens om te
Visschen, die sy met haere slincker hant hiel, ende inde rechte handt
had sy eene langhen stock, d'ander die haer volchde hadde op haer slincker
schouder een panneken, ende onder den selven arm een cleyn busselken houdts,
ende inde hant eenen trefter, ende inde ander handt een Pot met Olie, met een
ontsteecken Was-licht. De Coninck de selve siende, was heel verwondert, ende
sonder een woort te spreken vertoefde hy vast wat dit wilde segghen: De Jonghe
Dochterkens alsse voor den Coninck waeren, deden hem seer eerlijcken heel
beschaemt zijnde de reverentie, ende daer nae ghegaen zijnde ter plaetse
daermen lancks inder Viver ginck, de gheene die de Panne hadde, heeft de selve
neder gheleyt, ende de andere dinghen daer by, ende den stock genomen hebbende
die d'ander droech, zijnse alle beyde inden Vyver ghegaen, wiens water haer tot
aenden Boesem toequam, een van Heer Neri knechten ontstack veerdichlijcken het
vier, ende stelde de Panne opten trefter, ende deder Olie in, verwachtende dat
hem de Dochterkens Visch toe wierpen, van de welcke de eene ter plaetsen
soeckende daerse wist dat hem de Visch berghde, ende de andere het Vis-netken
uyt reyckende, hebbense in cleynen tijt veel | |
| |
Visch ghevanghen
tot grooten ghenoegen vanden Koninck, die wel nau hier op toe sach. Ende als
syer eenighe aenden knecht gheworpen hadden, diese schier al levendich inde
panne werp, hebben syer alsoo sy seer wel ghemaniert waeren, vanden schoonste
beginnen te nemen, ende boven op de Tafel voor den Coninc, aenden Grave Guy,
ende heuren Vader te worpen. Dese Visschen, schertelden op de Tafel, daer de
Coninck een wonderlijcke geneuchte in nam, die hy oock gracieuselijcken de
sommighe weder den Dochteren toe-wierp, ende aldus hebbense wat tijdts al
spelende overghebrocht, soo langhe tot dat de Dienaer de gheene gebacken hadde,
diemen hem ghelangt hadde, dewelcke daer nae (meer voor een nieuwigheydt alsom
dattet lecker oft kostelijck was) den Coninck voorghedient wert, ghelijck Heer
Neri gheordineert hadde. De Dochters alsse saghen dat de Visch ghekoockt was,
ende datse ghenoech ghevist hadden, zijn uyten Vyver ghekomen haer cleet heel
aen haer vleesch vast wesende, in sulcker voeghen datse schier gheen deel van
haer Lichaem en berghden. Ende elck eene de dingen ghenomen hebbende, diese
gebrocht hadden heel schaemroodt voor den Coninck passeerende, zijn sy weder
int huys ghekeert. De Konninck, de Grave, ende insghelijcks de ander die
dienden, hadden dese Dochters wel doorkeecken, ende elck een hadtse by hem
selven seer ghepresen voor schoone ende welghemanierde, dan sy hadden den
Coninck boven alle de andere 't meeste behaeght, die soo nau op alle de
parthyen van haere lichamen ghelet hadde, doense uyt het water quamen, dat hy't
die hem doen ghenepen hadde, niet ghevoelt en soude hebben. Ende meer en meer
op haer denckende, sonder dat hy wist wie sy waeren ende hoe, heeft hy in zijn
Hert eenen vlammenden lust ghevoelt van de selve te ghenieten: Door den welcken
hy wel ghewaer worde dat hy verlieft werdt, soo hyer gheen acht op en nam, Jae
hy wiste niet welcke van beyden dat hem best aenstondt, Soo waerense in alle
dinghen den een den anderen ghelijck. Dan naer dat hy langhe ghenoegh in dese
ghedachten gheweest was, heeft hy hem naer Heer Neri toeghekeert, ende
gevraeght wat dit voor Dochters waeren. Wien mijn Heere Neri gheantwoordt
heeft, Heer Koninc het zijn mijne Dochters, beyde by eender dracht gheboren,
van de welcke de eene gheheeten is Genevre de schoone, ende de andere Yseul die
Blonde, die den Koninck seer ghepresen heeft, ende heeft hem gheraden dat hyse
uyt besteden soude: Waer van hem Heer Neri gheexcuseert heeft, by ghebreecke
van middelen. Ende hier over niet anders als het Fruyt te dienen blijvende,
zijn de twee Jonckvroukens in een blaeuw seer aerdigh kleedt van Taffeta met
twee groote silveren Beckens vol van verscheyden Fruyten inde handen, naer dat
den tijt doen vermocht, aenghekomen, die sy voor den Coninck op de Tafel gheset
hebben, ende dit ghedaen wesende, zijnse wat op een zijde vertrocken, ende
hebben een Liedeken beginnen te singhen, beginnende:
Eer ick mijn liefde wil setten,
Sal ick seer langhe letten.
Met alsulcken vermaeckelijcken soeticheydt, ende soo uyttermaten
lieffelijcken, dat den Coninck docht diese alsoo minnelijcken aensach, ende met
seer grooten lust aenhoorde, dat al het Hemelsche Heyr daer neder ghekomen was
om te singhen. Ende soo haest | |
| |
als dit Liedeken uyt was hebbense
hun op haer knien gheleydt, ende met seer groote eerbiedinghe van den Coninck
oorloff ghenomen, dewelcke al was hem haer scheyden seer verdrietelijcken,
nochtans hem ghelaten heeft het selve haer gheerne te gheven. Als dan de
Maeltijdt daer naer ghedaen was, ende dat den Koninck met zijn gheselschap te
Peerde gheseten waeren, ende Heer Neri thuys ghebleven was, van den eenen ende
den anderen praetende, zijnse in des Conincks Logijs ghekeert. Ende als-doen
daer zijn affectie verborgen houdende, noch oock konnende, omme wat grooter
saecken wille, die hem over quamen, de schoonicheydt ende welghemaniertheydt
van Genevre de Schoone vergeten (om wiens wille hy oock haere lieve Suster
beminde) is hy soo vast inder liefden Netten gheraeckt, dat hy ten langhen
lesten soo gheworden is, dat hy schier nieuwers anders op en konde dencken,
ende hem veynsende als oft het yewers anders om gheweest waere, ghebruyckte hy
een seer groote familiariteyt met Heer Neri, sijnen overschoonen Hof seer
dicmaels komende besoecken, om sijne Dochter Genevre te sien. Ende alsoo haest
als hy sach dattet hem niet moghelijcken en was langher te konnen lijden het
ghene dat hyer om verdroech, ende hem in den sin ghekomen zijnde (geenen anderen
beteren middel aensiende) dat hy den Vader niet alleen de eere, maer alle beyde
hem ontnemen woude, heeft hy sijne liefde ende het gheene dat hy voorghenomen
hadde te doen, den Graeve Guy ontdeckt, dewelcke als een deuchdelijck wijs
Heere, als hy oock was, hem geseyt heeft: Ick ben verwondert Heer Coninck, van
het gheene dat ghy my seght, ende noch oock soo veel te meer verwonder ick my
daer van, als een ander doen soude, als my dunckt dat ick beter als yemandt
anders, van uwe Jonghe kindtsheydt af tot nu toe uwe ghenegentheden ghekent
hebbe. Ende oock tot gheenen tijden ghewaer gheworden zijnde dat ghy in uwe
Jonckheydt, (in de welcke veel eer de liefde haere claeuwen hoorde gheslaeghen
te hebben) oyt al-sulcken passie ghehadt hebt, is het my nu eene alsoo nieuwe
ende seltsaemen saecke te hooren dat ghy (die nu alreede schier out gheworden
zijt) verlieft zijt gheworden, dattet my schier als een wonderlijck Mirakel
dunckt te wesen, ende indien het my soo wel beraemde, als het wel niet en doet,
u hier inne te berispen, ick weet wel wat icker van segghen soude, ghemerckt
dat ghy noch zijt (het Harnasch op den rugghe in't Nieuwe gheconquesteerde
Coninckrijcke) onder eene vreemde ende onbekende Natie van Volcke, ende
valscheydts, bedrochs, ende verraderijen, gheheel vol groote bekommeringhen,
ende met veele groote affairen beladen: Soo dat ghy noch gheen oft weynich spel
ofte moeyte ghehadt en hebt om u te stellen, ende onder so veel dinghen hebt
ghy alreede den lieve lockende Cupido stede ghegheven, dit en is gheene daet
van een hoochmoedigen Coninck maer van eenen weemoedighen Jonghelinck. Ende boven dit al seght ghy dat noch argher
is, dat ghy in't sin hebt die twee Dochters aende armen Ridder te ontweldighen,
die u in zijn Huys ghetracteert heeft boven zijn vermogen, ende om te meerder
eer aen te doen, hebdy die bykans naeckt aenschout, ghetuygenisse ghevende opt
voltrouwen dat hy tot u heeft, ende oock dat hy vastelijck ghelooft dat ghy
een Coninc zijt, ende niet een grijpende Wolf. Hebdy nu soo haest verghe-
| |
| |
ten dat het ghewelt aende Vrouwen ghedaen door Coninck Manfrid u
d'inganck int rijck ghegheven hebben, wat verraderije isser oyt bedreven straf
weerdigher als dese, vanden genen die u eere aenghedaen heeft, zijn eere, zijn
hoope, ende zijnen troost te willen ontweldighen? wat soudemen dan segghen, soo
ghy sulcks deedet? Ghy dencket moghelijck dattet eene ghehoorsaeme
verantwoordinghe soude wesen, te segghen: Ick hebt ghedaen om dat hy eenen
Gubelin was. Ist nu eens Conincks gherechticheydt dat de gheene die op deser
manieren in haeren armen haeren toevulcht nemen (hoe-danigh die oock zijn)
hooren in sulcker voeghen ghetracteert te worden? Ick segghe u Heer Coninck,
dattet u een groote Victorie is, den Coninck Manfroide t'onder ghebrocht te
hebben, dan noch onghelijck grooter isse u selven te overwinnen. Daeromme ghy
die andere te verbeteren hebt, overwindt u selven, ende toomt desen
onghereghelden lust, soo ghy met sulcken schandtvlecke niet bederven en wilt,
'tgheene ghy soo glorieuselijcken vercreghen hebt. Dese woorden staecken den
Coninck bitterlijcken aent herte, ende soo veel te meer verdriets deden die hem
als hy die waerachtigheydt bekende. Weshalven hy naer hy eenighe hittighe
suchten uytghelaten hadde, gheseydt heeft: Voorwaer Grave, daer en is gheenen Vyandt hoe sterck hy sy, die ick niet swacke ende lichte te overwinnen en
achte, door den gheenen die ervaeren is in den Crijghs-handel te verghelijcken
by de overwinninghe zijnes selfs lust, dan hoe-wel dattet swaer om doen is,
ende datmen daer een over menschelijck ghewelt toe behoeft, soo hebben my uwe
woorden soo gheprickelt dat ick u metter daedt moet doen kennen, eer luttel
daghen, dat ick even alsoo als ick andere overwinnen kan, oock insghelijcks my
selven wederstaen can. Ende dadelijcken en zijn niet veele daghen verloopen,
dat den Coninck tot Napels ghekeert zijnde, hy voorghenomen heeft, soo omme hem
selven de oorsaecke te ontrecken, van yet schandelijcks te bedrijven, als oock
om den Ridder de eere te verghelden die hy van hem ontfanghen hadde (alwaert
saecke dattet hem wel leet was van eenen anderen int besit ghestelt te hebben,
van het ghene dat hy voor hem selven soo grootelijcken wenschte) de twee
Jonckvrouwen uyt te besteden, niet als Dochters van mijn Heer Neri, maer als de
ghene die zijne eyghen zijn, ende met verwilliginghe vanden Vader, haer groot
houwelijcks goet ghegheven hebbende, soo heeft hy de seer schoone Genevre aen
Heer Maffee de la Palisse ten houwelijcke ghegheven, ende de Jonckvrouwe Yfeult
de Blonde aen mijn Heere Willem de la Magne, Edele Ridderen ende groote Heeren.
Ende naer dat hy haer de selve overghelevert hadde, om die voor haere Echte
Vrouwen te houden, is hy ( eenen onghelooffelijcken rouwe draghende) in Poulien
gereyst, daer hy met gheduerighe moeyten, in sulcker voeghen zijnen
onghereghelden lust ghetemmet heeft, dat hy de lieffelijcke Amoureuse vanden
ghebroken hebbende, het overighe van sijnen daghen van alsulcke Passien
bevrijdt is ghebleven. Sommighe die souden moghelijck wel willen segghen hoe
dattet een seer cleyne saecke den Coninck was, twee Jonckvrouwen uyt ten
Houwelijcke besteet te hebben, het welcke ick hem toestae, dan ick seghse groot
ende meer als groot, soo wy segghen ofte verhalen dat een ver-
| |
| |
lieft Coninck dit ghedaen heeft, deselve Jonckvrouwen uyt te
Houwelijcken die hy beminde, sonder van haer gunste, blat, Bloeme, ofte vreucht
ghenooten te hebben. Aldus heeft dan een Triumphant machtigh Coninck ghedaen:
Den Edelen Ridder seer hooghelijcken vergheldende, ende de twee eerwaerdighe
beminde Jonckvrouwen lofweerdichlijcken eerende, ende seer deuchdelijcken
hem-selven overwinnende.
|
|
Auteursrechtvrij