[Eerste deel]

Voorrede

Dit eerste deel behelst hetgeen ik over de eeuwen, die in Nederland de 17^de voorafgegaan zijn, voor mijn oogmerk te zeggen had; niet hetgeen daarover te zeggen ware door geleerden, die hun geheele leven aan de studie der vaderlandsche geschiedenis wijden konden.

In een tweede deel, even beknopt, zal de 17^de eeuw zelve behandeld worden, en op dezelfde wijze; indien dit althans blijkt te behagen.

Het aan den dag brengen van nieuwe feiten of teksten ligt niet op mijn weg. Erkentelijk gebruik makend van hetgeen door onze beste historieschrijvers van den ouderen en den jongsten tijd opgemerkt en bijeenverzameld is, wil ik alleen het nederlandsche, dat wij allen kennen, voorstellen uit het oogpunt der algemeene geschiedenis van Europa, en daardoor een nieuw licht op de geschiedenis van ons volk doen vallen.

Im Laufe der Jahrhunderte hat das Menschengeschlecht gleichsam einen Besitz erworben, der in dem materiellen und dem gesellschaftlichen Fortschritt, dessen es sich erfreut, besonders aber auch in seiner religiösen Entwicklung besteht. Einen Bestandtheil dieses Besitzes, so zu sagen das Juwel desselben, bilden die unsterblichen Werke des Genius in Poesie und Litteratur, Wissenschaft und Kunst, die, unter lokalen Bedingungen entstanden, doch das allgemein Menschliche repräsentiren. Dem gesellen sich, unzertrennbar von ihnen, die Erinnerungen an die Ereignisse, Gestaltungen und grossen Männer der Vorzeit bei. Eine Generation überliefert sie den anderen, und immer von Neuem mögen sie aufgefrischt in das allgemeine Gedächtniss zurückgerufen werden.

Leopold von Ranke. Weltgeschichte, 1881.