Verzameld werk. Deel 3

[p. 953]

XVII

Een eenzame, hobbelig-geplaveide straat, waarvan men elke kei kon tellen; kleine, lage huisjes met groene of grijze luiken rechts en links; een herberg, en nog een herberg, en nog een herberg, die meteen winkeltje was; het schoolgebouw, de pastorij, de kerk met puntig torentje; de oude molen op zijn heuvel en het kasteel met lusttuin van meneer Alexander op een andere heuvel in de bocht van de rivier... zo was het dorpje. De wijde velden lagen er omheen, bezaaid met boomgaarden en boerderijen; en het rijpende koren golfde alom als een zee, zacht deinend in het zomerbriesje, onder een blauwe hemel met drijvende witte wolkjes. Zo was het dorpje... 't Was alles klein en nauwtjes afgemeten binnen in het dorpje en de mensen liepen er stil en gebogen, alsof een last op hen drukte. Zij hadden er weinig behoeften, en luttel verlangens; hun leven scheen er op de maat van de huizen, die zij bewoonden.

En ginds ver, aan de overzijde van de brede Oceaan was alles zo groot en zo ruim en geweldig; en velen van de mensen, die ginds nu in weelde leefden hadden vroeger toch ook gewoond in de kleine bekrompen huisjes en begrepen soms niet hoe zij het er zovele lange jaren hadden uitgehouden. Het waren twee werelden, die niets met elkander gemeens hadden; twee gans afzonderlijke werelden, die als 't ware op twee verschillende planeten lagen.

Zo dacht Ivan, terwijl hij eenzaam in zijn eindeloze vrije uren door de velden wandelde. Hij voelde zich vreemd ontworteld en toch nog niet helemaal overgeplant. Hier kon hij niet geheel meer aarden; en ginds ver was hij nog niet ingegroeid.

Hij had willen blijven en hij had willen vertrekken. De stille uren in Moeders huisje, naast Peetsen bij de haard, waren zo

[p. 954]

goed en zo vreedzaam. Men sloot zijn ogen en dommelde zacht in bij het gegons van de onbeduidende gesprekken. Maar meteen sloop de verveling in zijn binnenste en hij staarde zoekend om zich heen, als een gevangen vogel in zijn kooi. Dat was geen léven! Er was zoveel meer in de wereld en al dat meerdere lag ginds ver, in overvloedige weelde! 't Zou zacht en goed geweest zijn hier kalm te blijven zitten, gelukkig in eenvoudigheid en tijd-vergeten naast een dierbaar en beminnend vrouwtje als Lisatje Baere; maar het was levend zich begraven, terwijl ginds ver het echte, sterke leven fonkelde, en dringend riep en gebiedend eiste.

En in de grote luxestad zat Gladys, die op zijn terugkomst wachtte.

Ivan had brieven ontvangen uit Blue Springs: een van Dzjeurens en een van Oculi.

‘Jongen,’ zo schreef Dzjeurens, ‘wat moogt ge blij zijn dat gij onzen goeden raad gevolgd hebt, van mij en van Pat O'Healy om nog meet van dien grond te koopen langs den weg van Blue Springs naar Red Hill. De prijzen loopen op, daar 'n hebt gij geen gedacht van! Ik mag zeggen dat ik den dag van vandage reeds meer dan drie honderd duizend dollars weerd ben en dat 'n is nog maar een begin. Wacht maar, gij zult wat zien! En weet gij waardoor dat in eens zoo geweldig opkomt: omdat ze nu reeds volop aan 't werk zijn aan den weg [twee maanden vroeger dan zij eerst gedacht hadden] en omdat Mr. Pupke nu ook langs dien kant een massa grond heeft gekocht. Ja, Ivan, gij hebt wel gedaan van naar ons te luisteren, en als Oculi zoo onnoozel niet was geweest van zoolang te wachten en altijd te zeggen dat het allemaal bedrog was, zou hij den dag van vandage ook al zoo rijk zijn als ik.’

Oculi schreef, in andere woorden, ongeveer in dezelfde zin: ‘Ja, Ivan jongen, ik ben een beetje te trage geweest, omdat ik geen vertrouwen had in O'Healy en Dzjeurens; maar, enfin, einde goed alles goed en ik mag zeggen, dat ik den dag van vandage heel wat meer duizend dollars weird ben dan toen gij hier aangekomen zijt en Clotilde en Franklin zijn in hetzelfde geval. Het is toch maar chance hebben in de weireld en Dzjeurens die toch maar eenen loeder 'n es mag nog meer van geluk spreken dan wij. Afin ik 'n benijd hem niet, want

[p. 955]

het is geenen kwade jongen, maar wat zal hij doen met al zijn geld en zijn gezicht vol pokkeputten? Afin dat kan hij ook niet helpen; het bijzonderste is dat wij nu allemaal ‘good off’ zijn.

Maria vraagt of gij het kunt gewone worden zonder Mrs Keane in de auto. Zij zegt dat zij u wel eens zou willen zien rijden met haar door de bergen. Veel komplimenten aan Moeder en Peetsen en kom nu maar gauw terug. Gij zult er nu al wel genoeg van hebben, van dat armentierig leven in de old country.’