Weet ik veel

[p. 25]

Belegde broodjes

Het was in een broodjeswinkel.

Aan de toonbank stonden we, in een dubbele rij, zwijgend onze magen te vullen, toen dat groepje binnentrad.

Twee mannen, een vrouw en een kind.

De mannen gingen nors voorop - enorme gestalten, met de grote, eeltige jatten van de bouwvakken. De vrouw en het kind - een bleek jongetje van een jaar of acht - hadden dat gedweeë zwijgen ‘als vader praat’. En vader praatte inderdáád - tegen zijn makker, die hij kennelijk had meegenomen op deze vakantiedag, omdat hij zich met zijn dierbaren alléén stierlijk zou vervelen.

Aan een tafeltje namen ze met z'n vieren plaats.

Toen kwam de broodjesman in zijn witte jasje, om te vragen wat het wezen moest.

‘Geef mij maar een broodje tartaar,’ zei de vader. En zich tot zijn vriend wendend:

‘En jij?’

‘Lever.’

‘Mamma,’ begon het jongetje.

‘Bek hou'en,’ zei de vader.

Hij was er nog een met gezag en een harde hand - de láátste, vrees ik.

Het jongetje zag onmiddellijk van zijn vraag af, kneep zijn mond samen tot een dunne streep en ging naar zijn eigen knie zitten kijken. Een zoet ventje, om zo te zien. Maar geen ventje op vakantie. Dàt niet.

‘Moet jij ook wat?’ vroeg de man aan de vrouw.

‘Tartaar,’ antwoordde ze.

Hij keek even of hij de zaak overwoog en hechtte er toen zijn goedkeuring aan, met een korte knik.

‘En jij?’

Dat was tegen het jongetje.

Hij schrok er een beetje van en begon toen hulpeloos om zich heen te kijken. Want zo'n broodjeswinkel behelst zo weinig

[p. 26]

hemels voor een jongetje, dat op zo'n feestelijke dag droomt van ijsjes en van frietten.

‘Nou, schiet op,’ zei de vader.

‘Neem een balletje gehakt,’ adviseerde moeder zacht.

‘Nee.’

Want een balletje gehakt is gewoon voedsel, dat je thuis ook krijgt en geen traktatie, die bij de vakantie hoort.

‘Komt er nog wat van?’

‘Een broodje worst?’ vroeg de man met het witte jasje.

Het jongetje reageerde niet. Het zat radeloos te denken hoe hij deze, waarschijnlijk zelden in zijn leven voorkomende kans op iets lekkers zou benutten.

‘Dan krijg je niks,’ besliste de vader.

En zijn machtige hand maakte een definitief gebaar.

Terwijl het jongetje weer naar zijn eigen knie begon te kijken, werd de broodjesman actief. Het was geheel duidelijk dat hij op de tartaar van deze betonnen pa met liefde wat arsenicum zou strooien. Het jongetje bij de hand nemend, zei hij vriendelijk: ‘Loop jij nou maar eens met mij mee. Dan gaan we achter de toonbank kijken. Dan kun je zien wat we allemaal hebben. En dan kom je wel op een idee.’

Het ventje leefde zichtbaar op en ging mee. Toen hij even later terugkeerde droeg hij een schoteltje met een kroket. Dat was het. Hij begon er voorzichtig van te eten. De broodjesman keek met welgevallen op het resultaat van zijn geslaagde bemiddeling neer en vroeg speels:

‘En als je nou later groot bent, kom je dan bij mij in de zaak werken?’

Geen antwoord.

Maar hij lachte wel een beetje verlegen tegen die aardige meneer. ‘Of ga je later bij je vader werken?’ vervolgde deze.

Opeens ging het jongetje recht zitten. Zijn lach verdween en terwijl hij zijn vader met felle oogjes aankeek, zei hij:

‘Als ik groot ben, is hij allang dood.’