Silenus Alcibiadis, sive Proteus

[p. 10]

1 Corint. 7.5.
Dat u de Satan niet en versoecke, om uvve omma[t]icheyts vville.

HEt moest u zijn ghenoech, Pan, by het vier te wermen;
Waerom quaemt ghy te na? en perstet in u ermen;

Al is de liefde goet, te veel baert ongherief;

Men can oock Wijf, en Kindt, wel hebben al te lief.

De maet van Echte Min sy, niet de lust, maer reden,
T'is vuyl, het reyne bed in wellust te besteden:

Die sich onmatich draecht int houwelijckx bedrijff,

Vervalt in hoerery, oock met sijn echte wijff.

Ne qvid nimis.

PAN, satis est, modico caleat si corpus ab igne,

Quid, miser! in flammas & tua damna ruis?

Omnis amor vehemens, malus est; nimis Vxor amari,

Et Puer, & Genetrix; & Pater ipse, potest.

Omnis in alterius (procul hinc praetextus Amici)

Jn propriâ nimius Coniuge sordet Amor.

Ni modus, & ratio iuvenilibus imperet ausis,

Quisquis es, in propriâ Coniuge moechus eris.

Et choses bonnes ont leur exces.

AProche toy du feu, mais touche pas la flame;
L'exces d'amour n'est bon, non mesmes en sa femme:

Qui se comporte au lict plus mollement, que faut,

Au milieu d'vn Amour sacré se faict Ribauld.

[p. 11]

Ne qvid nimis.
IV.

REs naturâ suâ optimas solo abusu malas fieri, non solum ratio, sed & vsus docet. In re conjugali (vt alia sileam) vereor ne, juventutis lubrico prolapsi, plurimùm peccemus, & in ipso matrimonij opere a matrimonij scopo quam longissimè aberremus; Idque specie (vt ait ille) Virtutis, & vmbrâ. Porrò cum Deum, id est spiritum purissimum, auctorem matrimonij laudemus, vel eo admonemur, non esse id intemperantiâ ac dissolutâ libidine conspurcandum. Hanc pe tulantiam Ambrosius gravi quidem, sed non indignâ censurâ notavit, cum vxoris adulterum vocavit eum, qui in vsu conjugali verecundiae rationem non habet. Sed & aliud esse amasium, aliud maritum agere, etiam ij notârunt, qui Vxorem non voluptatis, sed dignitatis nomen esse voluerunt; Romanos & Ethnicos dico, quorum vel Comici veteres eâ de re sanè judicant, eorum vnus,

..... Quae mulier suum virum (ait)
Volet sibi obsequentem esse, atque diutinum,
Modicè ac parcè ejus serviat cupidines.

Lepidè Erasmus noster, Non provocare, matronae est; comiter negare, pudoris; obstinatè recusare, perfidiae.

DE redene ende ervarentheydt leeren ons, dat oock de aldernutste dinghen, door het misbruyck alleen, gansch en al schadelick werden. T'is te beduchten dat wy inde sake des houwelijckx (om andere dinghen te verswijghen) door de hitte des Ionckheydts ons dickwils vergrijpen, ende van het eynde des Houwelijckx, int werck des Houwelijckx selffs, al-der-verst aff-dwalen. Wy erkennen God (dat is een gantsch reyn Gheestelijck Wesen) voor den insetter van dien staet, en daer door al leene dienen wy afghemaent te werden van het selve met onmatighen lust te besoetelen. Ambrosius heeft de gene die haer hier in verloopẽ, door eẽ scherpe, nochtans eygene, maniere van spreken, overspeelders van haer eygẽ vrouwen genaemt. De naem van Huys-vrouwe is voor eẽ naem van weerdicheyt, eñ niet van wel-lust, selfs by de Romeynen, altijdts ghehouden gheweest: haer Poëten hebben dies aen-gaende goede vermaninghen gegeven, eene van henlieden seyter aldus,

Vrou, wildy deegh van uwen man,
Ghy dient u soo te stellen an,
Dat u begeiren, en sijn lust,
Noyt t'eene-mael en zy gheblust.

De Ghehoude en moeten hun dan niet laten voorstaen, dat hen tegens malcanderen alles geoorloft is, maer een yder handele de Sijne matelijck, eñ met een sekere vriendelijcke stemmicheyt, besittende also sijn vat in heylicheyt, na den raet des Apostels.

Hieronim. Contra Iovian. Lib. 1. Cap. 30.

Refert Seneca cognouisse se quendam hominem ornatum, qui exiturus in publicum fasciâ vxoris pectus colligabat, & ne puncto quidem horae presentiâ eius carere poterat, potionemque nullam sibi, nisi alternis tactam labijs, vir & vxor hauriebant. Alia deinceps non minus inepta facientes, in quae improvida vis ardentis affectus erumpebat. Origo quidẽ amoris honesta erat, sed magnitudo deformis; nihil autem Interest quam ex honestâ causâ quis insaniat.