Officia Ciceronis, leerende wat yeghelijck in allen staten behoort te doen, bescreuen int Latijn

Van d'ander ongerechticheyt, te weten alsmen den veronghelijcte niet en helpt.
Het xi. Capit.

Daer plaghen veel oorsaken te vvesen, vvaer door men t'beschermen der bedructen ende zijn officie verlaet. Vvant oft si ontsien yemants vyantschappe: oft den arbeyt: oft de costen: oft het coemt door haer versuymelheyt, door haer traecheyt, oft door haer ongheschictheyt: ofte si zijn soo seere becommert met haer eyghen saken oft consten, datse de ghene verlaten, die si behooren te beschermen. Hieromme staet te besien dat Plato vanden Philosophen seyt: te vveten datse soo naerstich zijn int naesporen vander vvaerheyt, datse oock die dinghen (daer al de vverelt om tvvist ende strijdet) voor niet achten ende versmaden: oft oock ghenoech is dat hijse daeromme rechtuaerdich noemt. Aengesien dese d'eene maniere van ongherechticheyt vermijdende, so datse niemant onrecht aen en doen noch en beschadigen, in

[fol. 11r]

d'ander ongerechticheyt vallen. Vvant als si becommert zijn metter leeringhen, verlaten si die ghene die si mochten ende behoorden te helpen. Also achten si datmen tot ghenen state en behoort te gaen, dan daer toe ghedvvonghen zijnde: hoe vvel dat beter vryvvillich soude gheschieden. Vvant het ghene dat vvel gheschiet, is dan rechtuaerdich, alst willich gheschiet. ⁺ Men vinter ooc die (oft om den orbaer van haer selfs huys, oft door eenderhande haet tot den volcke) segghen, datse haer eyghen saken doen, op datse niemant en souden schijnen te veronghelijcken: de vvelcke als si hun van d'een ongerechticheyt vvachten in d'ander comen. Vvant si verlaten de gemeenschap des leuens: so dat niemant eenighe hulpe, bystant, oft weldaet van sulcke en gheniet. Ghemerct hier dan die tvveederley aert van ongerechticheyt, met haer beyder oorsaken verclaert zijn: ende ooc hier voor gheseyt is, waer inne d'onrechtuaerdicheyt bestaet: soo mach elck lichtelijck mercken (indien zijn eyghen liefde hem niet en bedriecht) vvat tot allen tijden zijn officie is. Tis vvel soo dattet lastich is ander luyden saken te besorghen: hoe wel de Terentiaensche Chremes gheen menschelijcke saken (soo hy selfs een mensche was) vreemt van hem en achte, maer noch-

+ Daeromme noemtmens rechtuaerdich, dats vaerdich tot het recht.

[fol. 11v]

tans ouermits ons de dinghen, die ons selfs vorderlijck oft schadelijck zijn, meer ter herten gaen, dan dat ander luyden nut oft hinder is, als dat wy van verre aenschouwen: soo oordeelen vvy anders van anderen dan van ons selfs. Daeromme ghebieden si rechtelijcken, die yet verbieden te doen, vvaer inne men noch tvvijfelt oft recht oft onrecht is. De gherechticheyt is claer van haer selfs: maer alle twijfele beteekent ende gheeft te kennen, datter ghedachten zijn van ongherechticheyt.