Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Lexicon van de jeugdliteratuur (1982-2014)

Informatie terzijde

Titelpagina van Lexicon van de jeugdliteratuur
Afbeelding van Lexicon van de jeugdliteratuurToon afbeelding van titelpagina van Lexicon van de jeugdliteratuur

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

tekstbestand






Genre

jeugdliteratuur
sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/biografie
bibliografie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Lexicon van de jeugdliteratuur

(1982-2014)–Jan van Coillie, Wilma van der Pennen, Jos Staal, Herman Tromp–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 1]
[p. 1]

M.E. Pijnappel

door Richard van Schoonderwoerd



illustratie

Marie Elisabeth Pijnappel werd geboren op 19 juni 1859 in Delft. Kort na haar geboorte aanvaardde haar vader, Jan Pijnappel Gz., in Leiden een benoeming tot hoogleraar in de taal-, land-, en volkenkunde van Nederlands-Indië. Haar moeder was een telg uit het bekende dominees-geslacht Des Amorie van der Hoeven. Marie, die in het dagelijks leven Mieb werd genoemd, had zes broers en zusters. Haar opvoeding kreeg ze grotendeels aan huis. Ze ontwikkelde een grote belangstelling voor literatuur en begon verhalen voor kinderen te schrijven. Door haar literaire interesse en contacten in de familie kwam ze in aanraking met verscheidene letterkundigen. Ze was met name diep onder de indruk van de poëzie van Willem Kloos en stuurde hem vele brieven, waarin ze van haar bewondering blijk gaf. In 1891 kwam het zelfs tot een verloving, die echter niet lang standhield. Ze raakte hierdoor in een diepe depressie en werd gedurende anderhalf jaar verpleegd in een inrichting voor zenuwzieken.

In 1906 trouwde ze met François Meindert van de Velde, postdirecteur in Oosterbeek. Door de functie van haar echtgenoot verhuisde ze diverse malen. Mieb Pijnappel overleed op 7 december 1925 in Oegstgeest, 66 jaar oud.

Werk

In 1885 verscheen, onder het pseudoniem Meta, bij Nijgh en Van Ditmar te Rotterdam het eerste kinderboek van Mieb Pijnappel. Duifjes en bokjes is een verhalenbundel waarin kinderen op een prettige, enigszins belerende toon wordt uitgelegd hoe ze slechte eigenschappen als ongehoorzaamheid, ontevredenheid,

[pagina 2]
[p. 2]

jaloezie en eigenwijsheid kunnen overwinnen. In 1895 kwam er een tweede druk, ditmaal onder haar eigen naam M.E. Pijnappel, die ze na 1885 was gaan gebruiken voor haar literaire werk.

‘Broertje’, het eerste verhaal in Duifjes en bokjes, vertelt over kleine Willem, die graag een broertje wil omdat hij al drie zusjes heeft. Naar de geest der tijd zoekt hij in het weiland contact met een ooievaar. Het blijkt te helpen: op een nacht wordt inderdaad een jongetje bezorgd. Willem houdt veel van zijn broertje Robert. Na verloop van jaren komt Willem onder de invloed van een slechte vriend, Hein, die hem aanzet tot ongehoorzaamheid. Als Robert vier jaar is, wil Hein hem dingen laten doen die niet mogen. Maar Robert weigert en als Hein kwaad wordt, neemt Willem het op voor zijn broertje. Hij komt tot inkeer en begrijpt dat hij niet meer ongehoorzaam moet zijn. Door het dappere gedrag van zijn broertje wordt Willem weer een aardige, eerlijke jongen.

Het klaverblad van vier (1887) bevat vier verhalen. ‘Goudhaantje’ is een voor die tijd nogal curieus kinderverhaal. Goudhaantje, bijnaam van een meisje van zes, wil graag een zusje. Uit Indië komt een bruin meisje, het dochtertje van oom Arnold en de inheemse vrouw met wie hij ongetrouwd samenwoont. Althans dat kan uit de context worden opgemaakt. De auteur meldt alleen dat de moeder ‘er niet meer is’.

Onze doornen (1889) is een boekje met opvoedkundige raadgevingen en lesjes voor meisjes uit de betere milieus. Mieb Pijnappels ideeën over de vrouw en over het feminisme komen tot uiting in raadgevingen als: ‘Flinke, zelfstandige vrouwen, dat moet ge worden, nooit wenschen dat ge geen meisje waart.’ En: ‘Bedenk: Der vrouwen grootste deugd is: Vrouwelijkheid!’

In Voor oog en hart (1890) bundelde Mieb Pijnappel verhalen die eerder verschenen waren in Lelie- en Rozenknoppen, het blad waarvan zij tussen 1887 en 1991 hoofdredactrice was en dat zich richtte op meisjes van 10 tot 15 jaar. Naast drie verhalen van haarzelf bevat de bundel werk van onder anderen Christine Doorman en Titia van der Tuuk.

De avonturen van Max en zijn vrienden, gebundeld in Uit de natuur (1890), verschenen ook eerst in Lelie- en Rozenknoppen. Mieb Pijnappel kon er haar kennis van de natuur in etaleren. Zij doet dat door de vrienden met een oom wandelingen te laten maken.

In 1902 vroeg de Zwolse uitgever De Erven J.J. Tijl haar of ze de hoofdredactie op zich wilde nemen van het nieuwe tijdschrift Jeugd. Dit maandblad richtte zich op jongens en meisjes in de leeftijd van 10 tot 15 jaar. Tot de medewerkers behoorden bekende auteurs als C. Joh. Kieviet,

[pagina 3]
[p. 3]


illustratie
Illustratie van A. Ogterop uit Uit de natuur


Johan Been en Hermanna. Naast verhalen publiceerde het blad artikelen over onderwerpen als vreemde volken, natuur, spel en sport. Ook was er een uitgebreide correspondentierubriek met de lezers. De rubriek over gezondheid werd verzorgd door haar oudere broer Marie Willem Pijnappel, een bekend arts en publicist in die tijd. Tot 1915 bleef zij zich inzetten voor het blad. Omstreeks de Eerste Wereldoorlog veranderde de inhoud. Joh. Been nam haar taak als hoofdredacteur over en het blad ging zich meer richten op de oudere jeugd. In 1918 hield het op te bestaan.

Waardering

Veel waardering ondervond Mieb Pijnappel als redactrice van de tijdschriften waaraan ze werkte. Dat blijkt uit de afscheidsartikelen in deze bladen. Van haar literaire werk zijn verder geen recensies meer voorhanden.

Bibliografie

Kinderboeken van M.E. (Mieb) Pijnappel

Duifjes en bokjes. Met illustraties van A. Ogterop. Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar, 1885. 2e druk 1895.
Een klaverblad van vier. Met illustraties van A. Ogterop. Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar, 1887.
[pagina 4]
[p. 4]
Onze doornen. Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar, 1889.
Voor oog en hart. Geïllustreerd. Leiden, Blankenberg, 1890. Met bijdragen van Christine Doorman, Elizabeth, Virginie Loveling, Margaretha, M.E. Pijnappel, Marie Soer en Titia van der Tuuk.
Uit de natuur. Twee wandelingen met Max en zijn vrienden. Met illustraties van A. Ogterop. Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar, 1890.

Over M.E. (Mieb) Pijnappel

M.E. Pijnappel, Over het feminisme. In: De Kroniek, jaargang 4 (1898), nr. 180.
M.E. Pijnappel, Open brief aan Mejonkvrouw Anna de Savornin Lohman. Nijmegen, eigen beheer, 1899.
Harry G.M. Prick (sam.), Willem Kloos Zelfportret. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1980. (Privé Domein 118)
Frans Oerlemans en Peter Janzen, Wie dat schrijft, zal mij niet in de steek laten. Het leven van Willem Kloos (1859-1938). In: De Parelduiker, jaargang 8, nr. 2/3. Amsterdam, Bas Lubberhuizen, 2003.
Richard van Schoonderwoerd, Mieb Pijnappel, het leven van een eigenzinnig schrijfster. De Waare Rijkdom nr. 9. Voorburg, Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur, jaarboekje uitgegeven als speciaal nummer van het tijdschrift Jeugd, 2010.
86 Lexicon jeugdliteratuur
juni 2011


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • over Marie Elisabeth Pijnappel

  • Richard van Schoonderwoerd den Bezemer

  • beeld van Marie Elisabeth Pijnappel


datums

  • juni 2011