De gemeente-onderwijzer

XIII.

Het was in de maand Augustij; het schooljaar liep ten einde, en op de banken der gemeenteschool zaten zeer weinig scholieren. Die vermindering van leerlingen verontrustte den meester niet: hij aanzag die als een natuurlijk gevolg der zomermaanden. Daarenboven was hij uitermate tevreden over de vorderingen die de overgeblevene leerlingen hadden gedaan, en verwachtte dus een zegenvollen winter.

Bij den notaris ging nog alles op den zelfden voet voort; wel had Edward zijne Irma sinds de verledene meimaand niet meer alleen gesproken; want zoowel op wandeling als bij het lesgeven, was mevrouw Blommaert altijd aan de zijde harer dochter. Maar om het zuiver en eenvoudig hart des jongelings te bevredigen, was een enkele oogslag voor vele dagen voldoende. In elkanders tegenwoordigheid gevoelden de twee gelieven dat hunne zielen met eenen onbreekbaren band aan elkander waren gestrikt; zoo beminden zij wel zonder vol-

[p. 78]

doende hoop, maar ook zonder vrees.

Onder de leerlingen die zich in de gemeenteschool het meest onderscheidden, bevond zich de zoon van den notaris. De onderscheiding was echter meer aan de zorg die de meester in het geven der bijzondere lessen besteedde, dan aan het talent van den leerling toe te schrijven. De jonge Blommaert leerde geerne; maar hij had eene moeijelijke opvatting. Wat men, bij voorbeeld, Prudenske Kleit éénmaal behoefde voor te dragen, moest men den notariszoon wel vijfmaal herhalen; en daar mijnheer Blommaert zoowel de gebreken als de hoedanigheden van zijnen zoon kende, gevoelde hij hoeveel de zorg en de ijver tot de toekomst van zijn kind bijdroegen.

Bij het einde van het schooljaar, betuigde mijnheer Blommaert aan Van Dale zijnen innigen dank voor al de zorgen die hij aan zijnen zoon besteedde, erbij voegende dat hij steeds de schuldenaar van den onderwijzer bleef, die zijn kind reeds tot zulken hoogen trap van bekwaamheid, voor zijne jaren, had gebragt.

Van Dale antwoordde:

‘Ik wil u niet verbergen, heer Notaris, dat uw zoon reeds verder kon gevorderd zijn; maar dit feilt noch aan den ijver van den meester, noch aan de moeite die den leerling zich geeft. Leeren is voor uwen zoon een zeer lastige arbeid, en terwijl er zich onder mijne scholieren bevinden die spelend leeren, merk ik alle dagen meer lamheid in de geestvermogens van uwen zoon op. Ook zoek ik sinds lang naar nieuwe opwekkingsmiddelen voor uw kind. Daar hebt gij mijn Prudensken. die twree jaren jonger dan uw Hector is, die volgt dezelfde lessen, en wat Hector moeijilijk in een en ganschen dag kan doorgronden, weet Prudens in een halfuur uit te leggen.’

[p. 79]

‘Maar dat is verschrikkelijk, antwoordde de ontgoochelde vader.’

‘En toch ben ik u de waarheid verschuldigd; het is uw kind,’ sprak de meester.

In dit oogenblik rees de onderwijzer zoo hoog in de achting van den notaris, die een aartsvijand van vleijerij was, dat de maatschappelijke afstand, dien hij altoos tusschen hem en den notaris had gezien, voor het grootste gedeelte verdween.

‘En gij hebt nog geen enkel opwekkingsmiddel gevonden?’ vroeg de verontruste vader.

‘Ja wel,’ zegde de meester, ‘maar ter nauwernood durf ik u hetzelve voorslaan.

‘Spreek, meester, laat ons te samen oordeelen en beraadslagen: ik als vader en gij als leermeester en vriend.’

De meester hernam:

‘In de school zit Hector nevens Prudens, en wanneer de voorgedragen lessen, die de laatste spoedig verstaat, nog onvast in het hoofd van den eerste rond woelen, speelt Prudens, zonder het zelf te bemerken, den répétiteur, en Hector verstaat.’

‘Nu wilde ik voorstellen, heer Notaris, dat Prudens in uw huis, ten einde Hector ongemerkt ter hulp te komen, de bijzondere les zou bijwoonen, die al te eentoonig voor uwen zoon is, of dat, indien gij het schamel knaapje niet in uw huis wildet ontvangen, men de bijzondere les in de school zou geven.’

‘En waarom aarzeldet gij, mij dit voorstel te doen, meester?’

‘Voorname lieden stellen hunne kinderen ongaarne met hunne minderen in betrekking.’

[p. 80]

De notaris schudde het hoofd.

‘Meester, gij miskent mij,’ sprak hij. ‘Ik geef veel liever uwen Prudens aan mijnen Hector tot gezel, dan hem met de rijke, maar domme boerenknapen te laten omgaan. Niet in de school, maar in mijn huis, zooals voorheen, zullen de lessen gegeven worden. En wat Prudens betreft, hij heeft ook regt op mijne dankbaarheid.’

‘Zouden de betrekkingen tusschen den meester en Irma verbroken zijn?’ vroeg de notaris zichzelven af, wanneer hij afscheid van den onderwijzer had genomen. ‘Wanneer deze nog bestonden, zou hij toch niet voorstellen, de les in zijn huis te geven, indien ik weigerde Prudens ten mijnent te aanvaarden. Wat! zoo zou hij zich van Irma verwijderen! of zou hij zich die opoffering uit genegenheid voor Hector getroosten? De tijd zal leeren.’