Verzameld werk. Deel 7. Toneel

(1989)–Cola Debrot– rechtenstatus



[pagina 58]
Tweede bedrijf De woonkamer van de heks Doriana. De wanden zijn van planken opgetrokken, er is geen zoldering; men kijkt van onder tegen het rieten dak aan dat slechts door enkele horizontale en scheve balken wordt gedragen; enkele stengels hebben de nodige steun verloren en hangen er los bij. Aan de wanden ziet men verschoten plaatjes die heiligen voorstellen, met name de Byzantijnse Moedermaagd met het Kind. Daartussen in zijn reprodukties vastgeprikt van foto's van bekende boksers en veldheren uit de jaren 1910 tot 1920, de generaals Joffre en French en de wereldkampioenen Jeffries en Jack Johnson. Het meubilair bestaat uit vele stoelen met rieten zitting en zwarte houten lijst. Van het dak hangen petroleumlampen in verschillende uitvoering. In de kamer bevindt zich de heks Doriana, zwaar gegroefd van gezicht, mager en tanig van leden, met haar ene waterzuchtige been op een bankje uitgestrekt. Arthur Morel zit op een stoel naast haar, zichtbaar van zorgen vervuld. doriana Waarom vraagt de sjon zulke dingen niet aan zijn blanke dokters in de stad? Men zegt dat er de laatste tijd een heleboel uit het land van de macamba's zijn gekomen. arthur Dat is waar, Doriana, zij komen hier bij bosjes binnenvallen. Zij verwachten allen hier bij ons een goudmijn te vinden. doriana En zij vinden niets dan hier en daar een bezwangerd maagdekijn. Hebben de macamba's ook wel eens last van gevallen deerntjes? arthur Zij vatten het niet zo ernstig op. doriana Hoor 'ns mijn vriend. Je bent hier voor niets gekomen. Doriana maakt geen engeltjes meer.
[pagina 59]
arthur Het kind is nog lang niet geboren. Van engeltjes maken is er geen sprake. doriana Alsof Doriana je niet begrijpt, jongeheer. arthur Je moet me helpen. Je moet háár helpen. Zij is zo mooi, is zo lief. Zij mag niet te schande worden gemaakt. doriana Hoor 'ns mijn duifje. Vertel 'ns, hoe heb je dat visje gevangen? Vertel maar 'ns aan Doriana. Als je 't mooi vertelt, als je Doriana op haar oude dag, met haar opgeblazen rechterpoot, nog weet te prikkelen, dan zal Doriana er nog 'ns over nadenken. arthur Ach Doriana, zulke dingen gebeuren vanzelf. doriana Ja, als zij haar rok en jij je broek laat zakken. arthur Praat niet zo. doriana God gaf mij een valse tong. arthur Ik bedoel, het gaat alles vanzelf. Het gaat buiten ons om ... doriana Wil je 'ns opschieten, onbekookte vrouwenjager. arthur Het gaat om Clementina. doriana Het mooiste meisje van Santa Rosa. arthur Zij dient bij sjon Graciela Darault. doriana Die met die mooie dochter zonder geld. Hoe heet dat geile kind ook weer? arthur Adela. doriana Hemelen, weent! Santa Maria ontfermt U onzer, Santa Cecilia met de afgekauwde borsten, sta niet zo pips te kijken, help een handje mee. Heilige Jozef, geef haar haar maagdelijkheid terug. Het ging dus tussen Adela en Clementina. arthur Zo was het niet precies. doriana Vertel dan hoe het precies was. Au, ik krijg jeuk aan mijn waterzucht. arthur Je kunt begrijpen dat ik in liefde ontvlamd raakte voor Adela. doriana Maar centen heeft ze niet. arthur Zo dacht haar moeder er ook over. Die zei tegen mij: ‘Mijnheer Morel, doet u mij een genoegen en laat u mijn dochter voortaan met rust. Niemand ontkent, mijnheer Morel, uw mannelijke aantrekkelijkheden. Maar,
[pagina 60]
mijnheer Morel, u heeft geen centen en mijn dochter ontbreekt het eveneens aan contanten.’ doriana Gelijk had ze. Armelui moeten niet met armelui trouwen. Dat werkt de toename van luizen en vlooien in de hand. arthur Ik zei tegen haar: ‘Mevrouw, ik kan dat argument niet billijken.’ doriana Mijnheer Morel, uw argument lijkt excrement. arthur Zij wendde zich om en merkte op dat zij haar onderhoud met mij als beëindigd beschouwde. doriana Wee de hardvochtigen, want aan het hartvocht zullen zij omkomen. arthur Maar dat was nog het ergste niet. Spoedig bleek dat ook Adela zich niet langer aan mij gelegen liet liggen. Zij had haar keuze gesteld op Frans Cijntje. doriana Die koopman in muf ondergoed. Die koopman met zijn opgeblazen buik. Die smeerlap met zijn verwaarloosde derdegraads syfilis. arthur (lachend) Dank je, Doriana, dank je voor je blijken van diep medeleven. Maar toen gebeurde het wonderlijke. doriana Haha, je ontmoette Clementina op straat. Je wilde haar vragen naar de welstand van mejuffrouw Adela. Maar de vraag bleef je in de keel steken. Je zag ineens hoe mooi zij was. Je begreep ineens dat er geen reden was om Adela te trouwen. arthur Zo is het precies gegaan, Doriana. Hoe kan je dat weten? doriana De weken gingen voorbij. Jullie leefden gelukkig. arthur Misschien zal ik nooit meer zo gelukkig zijn. doriana Neen, vast niet, schijnheilige donder. arthur Toen kreeg ik eensklaps een brief van Adela. doriana Aangetekend. arthur Gelijk u zegt. doriana Zij verklaarde dat zij zich had vergist. Haar hart had altijd Arthur Morel toebehoord, met Cijntje wilde ze niets meer te maken hebben. arthur Toen stond ik voor de keuze.
[pagina 61]
doriana Het ging dus toch tussen Adela en Clementina. arthur Zo is het. doriana En je koos Adela en merkte tegelijk dat Clementina een kind onder het hart droeg. arthur Zo is het en niet anders. doriana (luid) Lampoot, Lampoot! Je ligt achter de deur te luisteren. Kom de schobbejak wegjagen. Hij valt mij lastig. Hij slaat er gore taal uit. Hij heeft het over de bezetting van de baarmoeder van een jonge vrouw. lampoot (sterk gedisproportioneerd individu met aanzienlijke torenschedel, tevens verlamd, komt op zijn zitvlak aangeschoven uit een deur in een schot rechts) Weg jij, hoerenloper, tepelzuiger! (Hij schuift bliksemsnel op Arthur af) Eruit, schandvlek van het mensdom, eruit! arthur (die opgevlogen is en zich zo tactisch mogelijk naar de uitgang terugtrekt) Het lijkt hier wel een gekkenhuis! doriana Ja, je dacht je zin te kunnen doordrijven. Ik zou je kinderen afdrijven. (Arthur is verdwenen. De heks en Lampoot zijn alleen achtergebleven. Er heerst een poos stilte terwijl zij hijgen als hagedissen, zichtbaar vermoeid) doriana Kom naast me zitten, Lampoot. lampoot (vertederd) Hebben ze je weer lastig gevallen, Doriana? doriana Wij worden tegenwoordig gauw moe, Lampoot. Wij hebben vroeger wel andere karweien opgeknapt. lampoot Ja, die ene die ik in zijn lies heb gebeten. doriana En die andere die je een messteek in de rug hebt toegebracht. lampoot Ja, dat was de goeie ouwe tijd. doriana De mensen worden hoe langer hoe dommer. Zij kunnen niets meer en zij weten niets meer. lampoot Wie kan nog een goeie beet of een goeie messteek bijtijds toebrengen? doriana Kom dichter bij mij, Lampoot, dat ik je in je hoofd kan krauwen. Hoe lang is het geleden dat ik je van de straat heb opgeraapt?
[pagina 62]
lampoot Toen wist ik nog niets van de tovermiddelen. doriana En ook het bijten kende je nog niet. lampoot Neen, ook dat niet. Alles heb ik van jou geleerd, Doriana. doriana (ineens weer vurig) De mensen worden met de dag dommer. Zij kunnen niets meer, zij weten niets meer. Daar hoor ik van een politikó die het rassenonderscheid predikt. Wat een kletskoek, wat een nietsnut. lampoot Wat een klapoor, wat een poepdoos! doriana Het enig goede dat de blanke mannen deden, is dat zij met de mooie negerinnen hebben gepaard. Zij deden het niet altijd uit lievigheid. Zij hebben het gedaan omdat zij misbruik maakten van de slavinnen. Dat was slecht, maar dat was tegelijk goed. Zij hebben tenminste met de zwarte meisjes gepaard ... Zij hebben het later gedaan, omdat zij de aantrekking van het andere ras niet konden weerstaan. Dat was onzedelijk, maar dat was ook goed. Zij hebben met de zwarte meisjes gepaard! Straks paren zij met de zwarte meisjes omdat zij ermee in het huwelijk zijn getreden. lampoot In het huwelijk getreden ... Huju, wat is dat vervelend! Maar dat is toch goed. doriana Stil, Lampoot, ik hoor de grond trillen. lampoot (in luisterende houding) Ik hoor niets. doriana Het zijn voetstappen van iemand die de heuvel nog niet heeft bereikt. lampoot Ja, daar hoor ik ook wat. Ik zal maar gaan, ik zal eerst de drankjes tegen de tering klaar maken. doriana (terwijl Lampoot wegschuift) Als hij dood is, zal ik hem missen en als ik dood ben, zal hij mij missen. (Er heerst stilte. Doriana zit in afwachting, ineengekrompen) doriana (als er geklopt is aan de deur) Kom toch binnen. Waarom al die gewichtigheid? Kloppen doe je bij de sjon Grandi. Maar niet bij de arme Doriana. clementina (binnenkomend) Sjon Doriana, ik kom uw hulp inroepen.
[pagina 63]
doriana Ik weet het al, ik kan het aan je ogen zien. Je hebt een bezetting. clementina Zo is het, sjon Doriana. doriana En die zou je liever niet hebben. clementina Zo is het, sjon Doriana. doriana Is het de bezetting van een blanke man of van een van onze droevige soort? clementina Van een blanke man. doriana Daar gaat me een licht op. De schurk heeft je zelf hierheen gestuurd. Je bent Clementina. Ik had veel van je gehoord, ik ben blij je te zien. Kom naast me zitten, m'n kind. clementina Neen, ik ga weg. doriana Hoor eens kind. Die vriend van jou heeft mijn medelijden willen opwekken. Maar het zal hem niet glad zitten. Ik drijf alleen blanke kinderen af. Ik drijf ook zwarte kinderen af, maar de bastaarden moeten blijven leven. clementina Ik begrijp u niet. doriana Dat is ook niet nodig, onnozel halsje, dat je mij begrijpt. Als je maar doet wat ik je zeg. clementina Ik ben bang, wat moet ik doen? doriana Je laat het kind met rust, maar je vermoordt de vader. clementina Wat zegt u voor vreselijke dingen. doriana Heb je wel eens gehoord van de Franse bloem? clementina Dat is een giftige bloem, sjon Doriana. doriana Ik geef je het afkooksel van de Franse bloem en dat giet je hem in een glas champagne. clementina (met schitterende ogen) Op de dag van de bruiloft! doriana Je bent een goeie leerlinge. clementina (luid schreeuwend, daarna af) Ik doe dat niet, ik doe dat niet. Ik wil niets van dat alles. Ik wil mijn kind houden. Ik wil niet dat zijn vader sterft. doriana (luid lachend) Dat is een goeie leerlinge. Lampoot, heb je het gehoord? lampoot (onzichtbaar achter de deur) O ja, ik zal maar dadelijk de Franse bloem koken.
[pagina 64]
doriana (luid) Ach wat, Franse oleander. Weet je dan nog altijd niet dat de Franse bloem een verhaaltje is voor de kinderkamer. lampoot produceert een luide lach doriana Hij heeft het begrepen. Hij zal iets brouwen waar zelfs een olifant op slag bij neervalt.

Vorige Volgende

Tweede bedrijf